د يو شمير روسي رسنيو او د افغانستان د تلويزيون يک د وېبپاڼي د خبر له مخي کابلوف دا څرګندونې په یوه مرکه کي د مارچ مياشتي په ۳يمه نېټه کړي دي. دغه مرکه د روسيې د فدرالي خبري آژانس سره ترسره سوې ده.
د افغانستان له پاره د روسيې د ولسمشر دغه ځانګړي استازي ويلي چي که د افغانستان چارواکي له روسيې څخه غوښتنه وکړي، نو روسيه کولای سي چي افغانستان ته خپل عسکر د ترهګرۍ سره د مبارزې په خاطر ولېږدوي. کابلوف زياته کړې ده چي لومړی بايد د بين الافغاني خبرو اترو نتيجې او د يو داسي پراخبنسټه ائتلافي حکومت جوړېدو ته انتظار وسي چي د ټولو افغانانو استازی وي.
دغه روسي چارواکي ويلي: «د ترهګرۍ ضد مبارزې او د افغانستان سره د نظامي مرستي په ترڅ کي موږ دې ته انتظار کوو چي په کابل کي يو نورمال حکومت وي چي موږ ورسره د نظامي مرستي موضوع مطرح کړلای سو.»
د کابلوف په وينا روسيې پخوا هم ورته وړانديز مطرح کړی ؤ خو په وينا يې سمه ارزونه نه وه سوې. هغه زياته کړې: «موږ يو ځل د مرستي وړانديز کړی ؤ چي يا خو امريکايانو او يا خو افغانانو د بيلو شرطونو سره مشروط کړی ؤ.»
د کابلوف په وينا که له روسيې څخه په دې اړه هيله وسي نو روسيه و مرستې ته چمتو ده. کابلوف زياته کړې چي البته د دا ډول ممکنه مرستي «شرايط به روسي مشرتابه تعريف کوي.»
AG/AWA/NS
پر ورته موضوع زموږ له آرشيف څخه يو انځوريز راپور (09.12.2019):
تر ټولو زياتي وسلې خرڅوونکي هيوادونه وپېژنئ
د (SIPRI) د تازه راپور له مخي په ۲۰۱۸ کال په نړيواله کچه او د چين په استثنی ۱۰۰ کمپنيو د ۴۲۰ ملياردو ډالرو په ارزښت وسلې او نظامي تجهيزات وپلورل. هيوادونه يې په لاندني انځوريز راپور کي وپېژنئ:
انځور: picture-alliance/dpa/D. Fischerد اوکراين هيواد UkrOboronProm شرکت په ۲۰۱۸ کال د ۱،۱ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکت د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه يو دی چي په ۲۰۱۸ کال يې زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د سينګاپور هيواد ST Engineering شرکت په ۲۰۱۸ کال د ۱،۵ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو دغه شرکت د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه يو دی چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د ترکيې هيواد آسېلسان او ترک ايروسپېس اندستريز شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۲،۸ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکت د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د سوېډن هيواد Saab شرکت په ۲۰۱۸ کال د ۳،۲ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکت د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه يو دی چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې پلورلي دي.
د سويلي کوريا درو شرکتونو لکه هانوها، کوريا ايروسپېس او ليګ نېکس يو شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۵،۲ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د هند هيواد درو شرکتونو لکه هندوستان ايروناوتکس، اندين آردننس او بهارت اليکترونيکس شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۵،۸ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د آلمان هيواد راين ميتال، کراوس مافای، تيوسن کروپ او هېنسولډټ شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۸،۳ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د اسرائيل ايلبيت سيستم، سپېس اندستريز او رافايل شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۸،۶ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د جاپان هيواد ۶ بېلا بېلو شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۹،۹ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د ايتاليې هيواد ليوناردو او فينچانتيري شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۱۱ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
۵ مقام ـ د اروپايي هيوادونو مشترک شرکتونه
د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه د مختلفو اروپايي هيوادونو دوه مشترک شرکتونه لکه اېربس ګروپ او MBDA داسي دي چي په ۲۰۱۸ کال يې ۱۴،۳ مليارده ډالره ارزښت لرونکي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي او په دې توګه تر ټولو زيات نظامي تجهيزاتو پلورونکو څخه دي.
د فرانسې هيواد ۶ شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۲۳،۲ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د روسيې ۱۰ شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۳۶،۲ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
د بريتانيې ۱۰ شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۳۷،۳ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ له ۱۰۰ هغو شرکتونو څخه دي چي په ۲۰۱۸ کال يې تر تولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات پلورلي دي.
۱ مقام ـ د امريکا متحده ايالات
د امريکا متحده ايالاتو ۴۸ شرکتونو په ۲۰۱۸ کال د ۲۶۶ مليارد ډالرو په ارزښت وسلې خرڅي کړي دي. په دې تړاو نو دغه شرکتونه د سيپري د راپور له مخي د نړۍ تر ټولو زياتي وسلې خرڅوونکي شرکتونه دي.
د چين په هکله اټکل کيږي چي د نړۍ له تر ټولو زياتو وسلو توليدوونکو هيوادونو څخه يو دی. خو د ۲۰۱۸ له پاره د سيپري په راپور کي د دغه هيواد د تجهيزاتي شرکتونو په تړاو شمېرې ځکه نه دي خپرې سوي، ځکه چي دغه هيواد يې مخفي ساتي.
د دغه مطلب معلومات د ۲۰۱۹ کال د دسمبر مياشتي په ۹مه نېټه په ستوکهولم کي د نړيوالې سولې د انستيتيوت SIPRI له پاڼي څخه اخيستل سوي دي. د انستيتيوت په ۱۹۶۶ کال د سوېډن د حکومت له خوا د يو بنسټ په توګه جوړ کړل سو. د دغه بنسټ د کارکوونکو شمېر د ۵۰ او ۶۰ تر منځ دی چي نيم مصارف يې د سوېډن حکومت تمويلوي. [ترتېب کوونکی: احمدولي اڅکزی]
