د کرونا پر وخت د ايبوپروفين گوليو د استعمال په اړه غلط خبرونه خپاره سول چي سخته وارخطايي يې رامنځته کړه. وروسته بيا د روغتيا نړيوال سازمان اعلان وکړ چي دغه گولۍ مه خورئ. خو دا ولي؟
اعلان
د کرونا د اوسنۍ ساري ناروغۍ له امله په خاص ډول هغه کسان له گواښ سره مخامخ دي چي د ويني لوړ فشار، زړه ناروغۍ او يا هم شکر باندي اخته وي.
نه يوازي دا چي د هغوی ارگانيزم کمزوری دی، بلکي له دې کبله هم چي هغوی داسي دارو درمل اخلي چي د کرونا ويروس اخيستو ته زمينه برابروي. البته دا يوه فرضيه ده.
څه ناڅه يو پر څلرمه برخه انسانان د ويني لوړ فشار لري. په ډيرو صنعتي هيوادو لکه آلمان کي بيا حتي يو پر دريمه برخه انسانان له هغه سره مخامخ دي چي زياتره يې د ويني د فشار د کښته کيدو له پاره داسي دارو درمل اخلي چي ښايي د کرونا ويروس اغېز ته نوره هم لاره هواره کړي.
همدارنگه د شکر پرضد دارو درمل لکه انزولينو او د درد آرامولو مشهورو تابليتونو لکه گليتازون او ايبوپروفين باندي هم دا گومان کيږي چي د انسان د بدن حجرو ته د کرونا ويروس داخليدو ته زمينه برابروي.
خو دا تر اوسه پوري فقط يوه، نه تائيد سوې تيوري ده او سمه پلټنه ورباندي نه ده سوې. له همدې کبله د روغتيا نړيوال سازمان (WHO) هم خبرداری ورکوي چي د کرونا د ممکنه ناروغۍ پر وخت بايد ناروغان پرته د ډاکټر له مشورې څخه ايبروپوفين وانه خلي. د هغه پر ځای دغه سازمان د پاراسيتامول گوليو مشوره ورکوي.
آلماني ويروس پيژندونکي په دې هکله څه نظر لري؟
په دې هکله نيمگړو پلټنو ته په کتو سره، آلماني ويروس پوهان هم د ايبوپروفين د منفي تاثيراتو په هکله خپل نظر، په واضح ډول نه وړاندي کوي. دا خبره د درد آرامولو نورو گوليو لکه اسپرين او ديکلوفنيک له پاره هم صدق کوي.
د هغوی په خبره، د Sars-CoV-2 په اړه سم معلومات او يا هم د کلينيکونو له خوا سم ارقام په لاس کي نه سته.
همدارنگه د برلين له شاريتې څخه ويروس پيژندونکي کريستيان دروستين هم په دې هکله شک لري. د هغه په خبره که څه هم د کرونا دغه ويروس نوی دی خو بيا هم مخکي له دې د هغه نور ډولونه موجود ول. او د هغو په هکله داسي ارقام په لاس کي نه سته چي گواکي ايبوپروفين دي ورباندي منفي اغيزه کړې وي. نو زما په نظرکه دا خبره صحيح وي، نو اوس به خلک په دې پوه وای.
په کانتینو او یا په طعام خوریو کې باید ډیره توجه وشي. که چیرې په کرونا اخته کس په مستقیمه توګه پر غاب او قاشق پنجه باندې ټوخی او یا پرنجی وکړي، دغه ویروس په ظرفونو باندې پاتې کیږي او که چیرې بل کس پرې لاس ووهي هغه ته تیریږي.
انځور: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
له وارداتي شیانو ویره؟
آیا مېندې او پلرونه د خپلو ماشومانو له پاره د لوبو د وارداتي سامان په هکله اندیښنه ولري؟ د خطرونو د ارزونې له پاره آلمانی انستیتوت، وایي چې تر اوسه د لوبو او نورو وارداتی وسایلو کې د کرونا موجودیت نه دی لیدل شوی. ویل کیږي چې د کرونا ویروس په یخه هوا لوړ رطوبت کې څو ورځې خطرناک پاتې کیږي.
انځور: picture-alliance/dpa/S. Gollnow
آیا پستي بستې په ویروس ککړي وي؟
د کرونا ویروس په مجموع کې پر وچو سطحو ډیره بقا نه لري. له هغه ځایه چې د انسان د بدن د باندې د دغه ویروس ثبات له نورو عواملو لکه چاپیریال، د تودوخې درجه او رطوبت سره تړاو لري، د خطرونو د ارزونې له پاره آلمانی انستیتوت په باور د پستې له لارې د دغه ویروس انتقال واقعي نه بریښي.
انځور: picture-alliance/dpa/M. Becker
کورني حیوانات؟
آیا کیدای شي له سپي څخه انسان ته ویروس انتقال شي او یا برعکس له انسان څخه سپي ته؟ که څه هم څیړونکو په کرونا ویروس د کورني حیواناتو د اخته کیدو په هکله ډیر کم حدس وهي، خو بیا یې هم په بشپړه توګه نه ردوي. کورني حیوانات په دغه ناروغۍ د اخته کیدو علایم نه لري، یعنې نه ناروغه کیږي، خو که چیرې په دغه ویروس اخته شي د دې امکان شته د تنفس او یا د بولو له لارې انتقال ومومي.
انځور: picture-alliance/dpa/AP/A. Tarantino
خطرناک سبزیجات؟
د خطرونو د ارزونې له پاره آلمانی انستیتوت، د ککړو خوراکي توکو له لارې د کرونا ویروس انتقال، نا احتمالي درجه بندي کړی. لا له دې لارې د اخته کیدو کوم مورد نه دی ثبت شوی خو د کرونا ویروس د رامنځ ته کیدو دمخه، اوس او یا وروسته د خوړو تر تیارولو دمخه په اساسي توګه د لاسونو پریمنځل یوه مهمه خبره ده. د کرونا ویروس د ګرمۍ پر وړاندې حساس دی، د خوراکي موادو ګرمول کولی شي د هغې د اخته کیدو خطر راکم کړي.
انځور: picture-alliance/Kontrolab/IPA/S. Laporta
یخ وهلي خواړه
د کرونا ویروسونو د سارس او مرس د ډولونو څخه دا خبره معلومه ده چې دغه ویرسونه د ګرمۍ پر وړاندې حساس دي خو د یخنۍ پر وړاندې مقاومت لري. دغه ویرسونه کولای شي د سانتي ګراد تر منفي ۲۰ درجو کې تر دوو کلونو پورې خطرناکه پاتې شدي. خو تر اوسه د دغه نوي ویروس په اړه نه دي لیدل شوي چې د یخ وهلي خوراکي موادو له لارې دي انسان ته انتقال شوی وي.
انځور: picture-alliance /imageBROKER/J. Tack
د وحشي حیواناتو خوړل منع دي!
د نوي کرونا ویروس کووید ۱۹، د دې سبب شوی چې د چین هیواد د وحشي حیواناتو خوړل منع کړي. ډیری داسې نښې نخښانې شته چې د کرونا دغه نوی ویروس له شوپرک څخه انسان ته انتقال شوې ده.