که څه هم د مالټو او لیمو ترکیب د وجود د سلامتۍ له پاره ډیر ښه دي، خو د غاښو ډاکټران هغه کسانو ته چي د غاښو د ژیړیدو شکایت لري، توصيه کوي چي د ډیرو ترکیباتو له خوړلو څخه ډډه وکړي. دغه ترکیبات ډیر اسیډ لري، نه یوازي د غاښو د ژیړیدو، بلکي حساس کیدو سبب هم گرځي. همدا دلیل دی چي ستاسي غاښونه د گرم یا یخ شیانو د خوړلو او چښلو پروخت ډیر حساس وي.

د ډیرو کسانو له پاره قهوه(کافې) د سهار له خوا تر ټولو ښه نوشابه ده. دا سمه خبره ده چي قهوه د طبیعت له سمولو سره مرسته کوي، خو ډېر چښل يې کیدلای سي د غاښو د رنگ د تغیر سبب سي. څنگه چي په قهوه کي هم اسیډ موجود دی، نو ښه دا دی چي د قهوې تر چښلو وروسته د تروو شیانو له خوراک څخه ډډه وسي، ځکه چي دا کار د غاښو د لا حساس کیدو سبب گرځي.

د میوو اوبه يا جوس ډیر زیات مختلف ویټامینونه لري. خو په ډیرو چښلو کي یې باید احتیاط وسي. ځکه چي ډیره بوره او اسیډ لري چي د غاښو د کلسیم د کمښت سبب گرځي. د میوو په اوبو کي د بورې ترکیبات په غاښو کي د موجودو مکروبونو سره اسیډ جوړوي او دغاښو د خرابیدو سبب گرځي.

چای هم د قهوې غوندي پر غاښو باندي د ټپلو سبب گرځي. شنې چای پرغاښو باندي خاکي او توري چای ژیړي لکې راپیدا کوي. ځیني کسان توصیه کوي چي پرغاښو باندي د لکو د نه رامنځته کیدو پخاطر چای له لږو شیدو سره وچښئ. خو دا خبره ثابته سوې نه ده.

پالک د ډیرو مفیدو سبزیجاتو له جملې څخه دي او ډیر معدني مواد، لکه کلسیم، پوټاشیم او کاروتین لري. خو سړی نه سي ویلای چي پالک د غاښو له پاره هم مفید دي. هغه اسید اگزالیک لري چي د کلسیم سره یې ترکیب یو نوع حل نه کیدونکي مالگي (اگزالات کلسیم) جوړوي او د غاښو د پوښ د حساس کیدو سبب گرځي.

شات له ډیرو پخوانیو زمانو څخه د وجود د سلامتۍ په سبب ډیر شهرت لري. خو په هغه کي د ډیري بورې(شکري) موجودیت د غاښو له پاره تاواني هم دي.

میوه لرونکي مستې د ډیرو گټورو خوړو له جملې څخه دي، خو د غاښو له پاره تاواني هم دي. ځکه چي ‌ډیره بوره لري. په همدې دلیل متخصیصین توصیه کوي چي د غاښو د سالم پاتيدو په خاطر، طبیعي مستې وخورئ.

د انسان د غاښونو په جوړښت کي څلور مهمي حجرې د دې لامل کيږي چي غاښونه کلک وي. دغه څلور ډوله مهمي حجرې پلپ، دېنتين، اينامل او سيمنتوم نوميږي.

د غاښ تر ټولو دننۍ برخه له پلپ نومي حجرو څخه جوړه سوې وي. د دغه پلپ سره د اعصابو رشتې او د وينو نازک رګونه مل وي. د وينو د دغو رګونو له لاري غاښونه او اورۍ ساتل کيږي. په غاښ کي د اعصابو حجرې بيا د غذا د ژوولو پر وخت د فشار راوستلو له پاره مهمه وظيفه په غاړه اخلي.

د غاښ بهرنۍ سطحه د کلک مينرال سوي مادې اینامل څخه جوړه سوې وي. د غاښونو سپينونکي کريم پر دغه سطحه اغېز کوي او ورته زیان رسوي. د غاښونو سپين کوونکي کريم د دې لامل ګرځي چي دغه سطحه تخريب او زېږه کړي.

کله چي د غاښونو بهرنۍ سطحه يا پوښ تخريب سي نو بیا د يخ او تود شي په وړاندي د غاښونو حساسيت زيات سي.

د غاښونو په کريمو کي فرق سته. د غاښونو ډاکټران د غاښونو د هغو کريمونو څخه خبرداری ورکوي چي د غاښونو د سپينولو له پاره جوړ سوي وي. د دغه ډول غاښونو د کريمو زیات استعمال د غاښونو د باندني پوښ د زيات تخريب سبب ګرځېدلای سي.

د غاښونو سپينونکي کريم له دوو بيلو لارو غاښونه سپينوي. يوه لاره يې د وړو وړو ذرو په مرسته په فيزيکي توګه د غاښونو يو ډول ګيږول دي او بله لاره يې د کيمياوي موادو په مرسته د غاښونو سپينول دي. يادي دواړي لاري غاښونو ته زيان اړولای سي.

د غاښ سپينونکي کريم په رشتيا غاښونه په دوامداره توګه نه سپينوي. د غاښونو روغتيا د هغوی تر پالش کولو او سپين والي زياته مهمه ده. د غاښونو او د اورۍ د روغ ساتلو يوه ښه لاره د غوږو شيانو د خوړلو وروسته د خولې مينځل، د ډوډۍ وروسته په ګوته یا مسواک يا بل پوست بورس د غاښونو او اوريو مساج کول او له سګريټو صرف نظر کول دي.

که د غاښونو تکليف درته پيدا سي نو د غاښونو مسلکي ډاکټر ته مراجعه وکړئ. ځان په دې ډاډه کړئ چي ډاکټر په رشتيا د غاښونو طبي او لوړي زدکړي کړي دي. که په لومړي سر کي د غاښونو د تکليف مخه ونيول سي نو ښايي انسان له زياتو دردونو او د غاښو د ستونزو څخه په امان پاته سي. د خاښونو پاک ساتل نه يوازي د غاښونو د روغتيا بلکه د زړه او په مجموع کي د ټول بدن د روغتيا له پاره مهم دي.