داسې ښکاري چې د ملګرو ملتونو عمومي منشې انتيو ګورش امنيت شورا ته خبر ورکړی چې تير کال آرامکو د نفتو پر تاسيساتو او د سعودي عربستان پر يو هوايي ډګر کم تر کمه د کروز توغندي او نورو جنګي وسلو څخه کار چي کار اخيستل شوی و ايرانۍ ريښه لري.
دغه رپوټ تر اوسه په رسمې ډول نه دی خپور شوی، خو تیره ورځ (پنجشنبه د جون ۱۱) د رويترز خبري آژانس اعلان کړې، چې دغه نسخې ته يې لاس رسی پيدا کړی او د رپوټ ځينې برخې يې خپرې کړې.
د ملګرو ملتونو عمومې منشې د امنیت شورا غړو ته خبر ورکړی دی، چې د ۲۰۱۹م کال په نوامبر او د روان کال په فبروري میاشت کې چې امريکايي ځواکونو په سیمه کې وسلې او تجهيزات ضبط کړل هغه هم ايرانۍ ريښه لري.
رويترز وايې ګوترش په خپل رپوټ کې يادونه کړې چې په سیمه کې ځينې وسلې او تجهیزات چې امريکايانو ضبط کړي د يو ایرانې شرکت د توليداتو سره ورته نښې لرې او پر ځينو باندي په فارسې ژبه ليکل شوي دي.
د ۲۲۳۱ پريکړه ليک احتمالي نقض
د دغه راپورله مخې د ملګرو ملتونو عمومي منشې ويلې چې دغه مسله کولې شي د ۲۲۳۱ پريکړه ليک خلاف وي او دا چي بايد ارزونه يې وشي. دا له ایران سره د اتومي پروګرام په اړه د نړۍ د شپږو سترو قدرتونو توافق پريکړه ليک وو.
پر ايران د تسليحاتې بنديزونو سږکال د نوامبر په مياشت کې پنځمه دوره پوره کيږې او امريکا کوښښ کوي چې دا وغزوي.که څه هم په يمن کې شيعه مذهبه حوثيان چې د ایران اسلامي جمهوريت ملاټړ له ځان سره لری پر عربستان د تیر کال او نورو بريدونو مسوليت منلی دی. دغه هيواد او امریکې متحده ايالاتو څو ځلې د داسي شواهدو څخه خبر ورکړی دی، چې په دغه بريدونو کې کارول شويو وسلو او تجهيزاتو څخه ښکاري چې په ايران کې توليد شوې.
د ملګرو ملتونو عمومې منشې په هرو شپږو مياشتو کې يو ځل د امنیت شورا ته د ۲۲۳۱ پريکړه ليک او د ايران اسلامي جمهوريت باندې پر تسليحاتي بنديزونو رپوټ وړاندې کوې. هغه په خپل مخکني رپوټ کې لیکلې وو،چې دغه سازمان د دې توان نه لري د آرامکو تاسیساتو په بريد کې په مستقل ډول د ايرانې وسلو او تجهيزاتو کارول تائيد کړې.
پر تسليحاتې تحریم باندې د امريکا ټينګار
د امريکا متحده ايالات چې په ۹۷ کال کې د اتومي توافق او يوځای اقدا م له پروګرام څخه وتلې ده، څو څو ځلې يې ويلې په هر ډول چې کيږې پر ايران اسلامي جمهوريت باندې تسليحاتي بنديزونه وغزوي. په ملګرو ملتونو ټولنه کې د امريکا سفیرې کلې ګراف وايې، د ايران د تسليحاتې بنديزونو پريکړه لیک تمديد له پاره به ډير ژر د امنيت شورا ته غوښتنليک وړاندې شي. په توافق کې پنځه پاتې هيوادونه (روسیه،چين،فرانسه،برتانیا او آلمان) چې څلور يې دويتو حق لري لا تر مخه يې پر تهران له تسليحاتي بندیزونو سره مخالفت ښکاره کړی و.
د ايران اسلامي جمهوريت تر اوسه د رويترز رپوټ ته کوم غبرګون نه دی ښکاره کړی. دغه خبري آژانس ويلې چې په ملګرو ملتونو کي د ايران سفير هم د دغه هیواد له دريځ ښکاره کولو څخه ډه ډه کړې ده.
دلته زموږ له آرشيف (07.05.2017) څخه د وسلو په تړاو يو انځوريز البوم هم کتلی شئ!
تر ټولو زياتي وسلې خرڅوونکي ۱۰ هيوادونه و پېژنئ
د SIPRI سازمان د ۲۰۱۶ کال په راپور کي هغه هيوادونه ښودل سوي چي د ۲۰۱۲ او ۲۰۱۶ کالونو تر منځ يې تر ټولو زياتي وسلې او نظامي تجهيزات صادر کړي دي. زموږ په دغه انځوريز راپور کي دغه لوی وسله خرڅوونکي هيوادونه پېژندلای سئ:
انځور: picture-alliance/dpa/dpawebد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۲،۳ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار هند، دويم لوی خريدار اذربايجان او دريم لوی وسله رانيونکی د امريکا متحده ايالات هيواد دی. [ترتېب کوونکی: احمدولي اڅکزی]
انځور: DW/T.Kraemerد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۲،۶ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار چين، دويم لوی خريدار روسيه او دريم لوی وسله رانيونکی د تايلند هيواد دی.
انځور: DW/A. Sawitzkyد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۲،۷ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار ترکيه، دويم لوی خريدار متحده عربي امارات او دريم لوی وسله رانيونکی د الجزاير هيواد دی.
انځور: Borzou.Mد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۲،۸ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار استراليا، دويم لوی خريدار سعودي عربستان او دريم لوی وسله رانيونکی د ترکيې هيواد دی.
انځور: Fotolia/Aleksandar Todorovicد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۴،۶ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار سعودي عربستان، دويم لوی خريدار هند او دريم لوی وسله رانيونکی د اندونيزيا هيواد دی.
انځور: Getty Images/AFP/N. Halle'nد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۶ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار جنوبي کوريا، دويم لوی خريدار يونان او دريم لوی وسله رانيونکی د امریکا متحده ايالات هيواد دی.
انځور: picture-alliance/Eibner-Presseد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۶ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار مصر، دويم لوی خريدار چين او دريم لوی وسله رانيونکی د متحده عربي امارات هيواد دی.
انځور: picture alliance/dpa/K.Nietfeldد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۶،۲ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار پاکستان، دويم لوی خريدار بنګله دېش او دريم لوی وسله رانيونکی د ميانمار هيواد دی.
انځور: AFP/Getty Images/STRد ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۲۳ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار هند، دويم لوی خريدار وېتنام او دريم لوی وسله رانيونکی د چين هيواد دی.
انځور: Getty Images/C. Spencer۱ مقام ـ د امريکا متحده ايالات
د ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۶ پوري د نړۍ د ټولو لېږدول سوو وسلو ۳۳ سلنه دغه هيواد لېږدولې ده. د دغه هيواد لومړی لوی خريدار سعودي عربستان، دويم لوی خريدار متحده عربي امارات او دريم لوی وسله رانيونکی د ترکيې هيواد دی.
انځور: picture alliance/dpa/M. Reynoldsد دغه مطلب معلومات د ۲۰۱۷ کال د می مياشتي په ۷مه نېټه په ستوکهولم کي د نړيوالې سولې د انستيتيوت SIPRI له پاڼي څخه اخيستل سوي دي. د انستيتيوت په ۱۹۶۶ کال د سوېډن د حکومت له خوا د يو بنسټ په توګه جوړ کړل سو. د دغه بنسټ د کارکوونکو شمېر د ۵۰ او ۶۰ تر منځ دی چي نيم مصارف يې د سوېډن حکومت تمويلوي. [ترتېب کوونکی: احمدولي اڅکزی]