ولسمشر غني د یوه ممکنه حکومت له جوړیدو سره خپلي موافقې ته اشاره کړې ده. په خبره یې په سوله پوري د «سولي د جوړیدو یو حکومت» هم مربوطیږي.
اعلان
اشرف غني دغه خبري د تاجيکستان په پایتخت دوشنبه کي پرون سه شنبه (د مارچ میاشتي ۳۰ مه) د افغانستان په هکله د یوه سیمه ایز کنفرانس پر مهال وکړې.
د غني په خبره دغه ډول یو حکومت باید د موجوده انتخابي رهبرۍ او «نورو افغانانو تر منځ» چي مطلب یې کيدای سي طالبانو ته اشاره وي، جوړ سي. غني همېشه د مؤقتي حکومت خبره ردوله. هغه به تل ټینګار کاوه چي قدرت بايد یوازي یوه انتخابي حکومت ته وسپارل سي، تر څو په دې وسیلې سره د هیواد اساسي قانون مراعت سي.
خو په دوشنبه کي د ده د اوسنۍ وینا څخه دا نه معلومیږي چي هغه به په اینده کي کوم رول پرغاړه اخلي. د افغانستان حکومت او طالبان د تیر عیسوي کال له سپتمبر میاشتي راهیسي د سولي مذاکرات پر مخ بیايي.
د دغو خبرو پرمهال پردې هم بحثونه کیږي چي دغه هیواد به د سولي تر یوه ممکنه تړون وروسته څه ډول رهبري کیږي او حکومت به څه ډول تقسیمیږي.
له بلي خوا بیا د امریکا متحده ایالاتو څه موده مخکي د «سولي د جوړیدو حکومت» په نامه د یوه مؤقتي حکوت جوړیدل پیشنهاد کړي وه، په کوم کي چي باید طالبان هم برخه واخلي.
د یوه مؤقتي حکومت تر جوړیدو وروسته باید پر یوه نوي اساسي قانون باندي کار وسي او په اخره کي قدرت تر انتخاباتو وروسته یوه نوي حکومت ته وسپارل سي.
د افغانستان د چارو الماني کارپوه، توماس روټیګ په نظر اشرف غني عملأ د امریکا فشار ته تسلیم سوی دی چي باید د راتلونکي می میاشتي تر اول تاریخ دمخه لا د یوه سیاسي حل سره موافقه وکړي. خو دې هدف ته رسیدل بیا هم اسانه کار نه دی. ځکه چي طالبانو تر اوسه پوري د امریکا متحده ایالاتو د دغه پیشنهاد په باب څه نه دي ویلي.
امریکا تر فشار لاندي ده چي ژر باید عمل وکړي، ځکه چي د پخواني جمهوررئیس، دونالد ترمپ حکومت له طالبانو سره د می میاشتي تر اولي نیټې پوري له افغانستان څخه د خپلو عسکرو له وتلو سره موافقه کړې وه.
د دې په مقابل کي بیا طالبان د افغانستان له حکومت سره مستقیمو خبرو ته حاضر سول. خو دغو خبرو تر اوسه پوري چنداني نتیجه نه ده ورکړې. اوس د دې هیله مندي موجوده ده چي په دغو خبرو کي به په راتلونکي اپریل میاشت کي په ترکیه کي د امریکا په ابتکار د افغانستان پر مسألې یو کنفرانس پر مهال پرمختګ رامنځته سي.
قطر ولې دومره اهمیت لري؟
د نفوس او مساحت له اړخه قطر د خلیج یو کوچنی هیواد دی، خو په ټوله عربې نړۍ کې یې هله گوله رامنځ ته کړې ده. د انځورونو په دې گالرۍ کې د قطر په هکله ځینې معلومات شته.
انځور: Reuters
تیل او گاز
قطر په نړۍ کې یو له هغو هیوادونو دی چې زیات «مایع طبیعي گاز» لري او په نړۍ کې دریم هیواد چې د طبیعي گاز ستري زیرمي لري. دغه خلیجي هیواد د تیلو او گازو په برخه کي بډای هیواد دی.
انځور: imago/Photoshot/Construction Photography
په نړیوالو شرکتونو کې ونډه
دغه هیواد د آلمان د موټر جوړولو شرکت فولکس واگن کې ۱۷ سلنه او د نیویارک د «امپایر سټیټ بلډنگ» کې لس سلنه ونډه لري. قطر په تیرو څو کلونو کې په بریتانيا کې میلیارده پونډه پانگونه کړې ده چې پکښې د بریتانيا د مشهور پلورنځي «هروډز» رانیول هم شامل دي.
انځور: Getty Images
د دریمگړي نقش
قطر د سوډان له حکومت او دار فور له قبایلو سره د څو لسیزو شخړې په هواري کې د دریمگړي نقش لوبولی وو. همداشان د فلسطین د الفتح او حماس ډلو تر منځ د منځگړتوب او همداشان له افغان طالبانو سره د سولې د خبرو اترو له پاره قطر نقش لرلی دی.
انځور: Getty Images/M. Runnacles
الجزیره شبکه
د دوحه، حکومت په ۱۹۹۶م کال کې د «الجزیره» په نوم یوه تلویزوني شبکه تأسیس کړه، چې په عربي نړۍ کې د خبرونو پوښښ او د خپرونو شکل ته بدلون ورکړ. اوس الجزیره نه یوازې په عربي، بلکې په ټوله نړۍ کې یو پیژندل شوی نوم دی.
انځور: picture-alliance/dpa/M. Ulmer
قطر هوایي شرکت
د قطر دولتي هوایي شرکت «قطر ایر ویز» د نړۍ په ښو هوایي شرکتونو کې حسابیږي. دغه شرکت ۱۹۲ الوتکې لري او د نړۍ په ۱۵۱ ښارونو کې فعالیت کوي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Probst
د فټبال نړیوال جام
په ۲۰۲۲م کال کې د فوټبال نړیوال جام سیالۍ په قطر کې تر سره کیږي. قطر د عربي نړۍ لومړنی هیواد دی چې د فوټبال د نړیوال جام کوربه توب کوي. دغه هیواد د فوټبال د سیالیو له پاره پر زیر بناوو باندې په میلیاردونو یورو پانگونه کوي.
انځور: Getty Images
د قطر نفوس
د قطر ټول نفوس ۲،۴ میلیونه دی چې د هغوی زیاتره یې په ۱۸مه میلادي پیړۍ کې د گاونډیو سیمو څخه دغه ځای ته ورغلي دي. دغه هیواد چې د طبیعي زیرمو له کبله بډای دی پکښې په کال کې د سړي سر متوسط عاید ۱۲۳ زره یورو دی.
انځور: picture-alliance/ZUMA Wire/S. Babbar
له بریتانیا سره اړیکي
قطر تر۱۹۷۱م کال پورې د بریتانيا تر حمایې لاندې وو. د بریتانيا د ځانگړې ادارې لاندي ټوله موده ۵۵ کلونو ته رسیږي. خو په ۱۹۷۱م کال کې قطر له دې انکار وکړ چې د متحدو عربي اماراتو یوه برخه دې وگرځي او د یوه خپلواک هیواد په توگه راڅرگند شو.
انځور: Reuters
شاهي نظام
په قطر کې له ۱۹مې پېړۍ راهیسې پاچاهي نظام واکمن دی او له همدغې مودې راهیسې د الثاني کورنۍ په واک کې ده. د قطر اوسني امیر شیخ تمیم بن حما الثاني، په ۲۰۱۳م کال کې هغه وخت د قدرت واگي په لاس کې واخیستل چې پلار یې خلیفه الثاني له خپلې واکمنۍ لاس پر سر شو.
انځور: Reuters
له بېلابېلو عربي هیوادونو سره د اړیکو خرابیدل
د سعودي عربستان په گډون اوو هیوادونو له قطر سره دیپلوماتیکي اړیکې پرې کړي دي. په دې سره منځنی ختیځ چې لا تر مخه له کړکیچونو سره لاس او گریوان دی له یوې بلې شخړي سره مخامخ شوی دی. پر قطر باندي د ترهگرو د ملاتړ تور پورې کیږي، چې دغه هیواد یې ردوي.