د ملګرو ملتونو د اټکلونو پر اساس واک ته د طالبانو د رسيدو له وجې د افغانستان اقتصاد سقوط کيدو ته نزدې شوی دی. د خوراک د نړيوال پروګرام «ډبليو اف پي» د افغانستان له پاره ځانګړې استازې ماري ـ ايلن مکګرورتي د چهارشنبې په ورځ وويل چې ډېرې بې وزلۍ، د بيو لوړوالي، د شتمنيو کنګل کيدو او د پراختيايي مرستو درېدو دغه هيواد د نغدو پېسو د يوې جدي ستونزې سره مخ کړی دی.
نوموړې خبرداری ورکړی چې ښايي يوازې څو اونۍ وروسته د افغانستان اقتصاد سره وپاشل شي. د هغې په وينا له يوې خوا وچکالي او د ژمي را رسيدل او له بلې خوا د اړينو او سون توکو د بيو لوړوالي وضعيت لا پسې خراب کړی دی.
اروپايي ټولنې د افغانستان د اقتصادي سیستم د ویجاړېدو خبرداری ورکړ
مک ګرورتي روښانه کړه: «خلک به د خوړو او د سون توکو د امکاناتو په برابرولو کې له سختو ستونزو سره مخامخ شي. زه له ډېرې مودې راهيسې د خوراک له نړيوال پروګرام سره کار کوم خو دا لومړی ځل دی چې وينم چې يو بحران په دومره چټکې سره د پراخیدو په حال کې دی.»
په اګست مياشت کې واک ته د طالبانو تر رسيدو راهيسې د افغانستان اقتصادي وضعيت وار په وار مخ پر خرابيدو دی. د افغانستان يو په دريمه برخه نفوس د لوږې له خطر سره مخ دی.
که څه هم چې یو شمیر هيوادونو د ملګرو ملتونو په کوربتوب يوه کنفرانس کې له افغانستان سره تر يو ميليارد ډالرو ډېرو پېسو بشري مرستو ژمنه کړې ده خو ظاهراً د دې ژمنې د عملي کولو په برخه کې ډېرې ستونزې موجودې دي. نړيوال نه غواړي چې د مرستې پېسې يې د طالبانو لاسو ته ولوېږي.
ب. ص/ ن. ز (DPA)
زموږ له آرشيف څخه:
په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې ژوند
په افغانستان کې د طالبانو له لوري په دراماتیک ډول د واک پر نیولو سربیره، ورځنی ژوند روان دی. خو ورځ تر بلې ژوند د تغیر په حال کې دی، په ځانګړي ډول د ښځو له پاره.
انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERSله افغانستان څخه خپریدونکي انځورونه او ویډیوګانې په ښارونو کې د خلکو ګڼه ګوڼه ښيې، لکه د هرات په دغه رستورانت کې، چې مشتریانو ته هرکلی ویل کیږي. خو د پخوا په پرتله د پام وړ یو بدلون تر سترګو کیږي: د میزونو شا او خوا یوازې نارینه لیدل کیږي چې زیاتره یې دودیز کالي اغوستي وي او د ځینو یې پګړۍ پر سر وي. په ښارونو کې د ښځو شمیر ډیر کم شوی.
د نجونو او هلکانو د صنفونو جلا کیدل
د کابل په یوه خصوصي پوهنتون کې یوې پردې دغه محصلین سره جلا کړي دي. د جنسیت له مخې جلا والی دلته یوه رسمي پالیسي ده او ښایي لا پسې پراخه شي. د افغانستان د لوړو زده کړو وزیر عبدالباقي څو ورځې مخکې په کابل کې وویل: «په ګډو صنفونو کې زده کړه له یوې خوا له اسلامي ارزښتونو سره په ټکر کې ده او له بلې خوا د افغانانو د ملي، فرهنګي او عنعنوي ارزښتونو سره په تضاد کې ده.»
د ائتلافي ځواکونو تر شل کلن حضور وروسته هغه حقوق چې ښځو ترلاسه کړي وو ژر له منځه ولاړل. د طالبانو د فرهنګي کمېسیون د مرستیال په خبره د ښځینه ورزشکارانو له پاره به سپورت منع شي.
طالبانو هر لوري ته د تالاښۍ پوستې جوړې کړي دي. خلک په وسلو سمبال طالبانو څخه اندیښنه لري او له دې کبله غواړي د امکان تر حده د چا د پاو وړ و نه ګرځي. غربي لباس ډیر کم تر سترګو کیږي او په درنو وسلو سمبال کسان زیات ليدل کيږي.
په کابل کې هغه کارګر چې په ورځني مزد کار کوي، د یوه سړک پر غاړه په دې تمه دي چې یو څوک یې کار ته بوځي. افغانستان چې د طالبانو تر ولکې دمخه يې هم اقتصادي وضعيت کمزوری وو، اوس د اقتصادي سقوط او لا زیاتې بې روزګارۍ سره مخامخ دی. د ملګرو ملتونو د اټکل له مخې په راتلونکو میاشتو کې زیات انسانان بې وزلي ګواښي.
د بشري حقونو له پاره مبارزه
له افغان مېرمنو سر پر بې رحمانه سرکوب سربیره هغوی بیا هم د خپل تعلیم، کار او مساوي حقوقو غوښتنه کوي. د ملګرو ملتونو د بشري حقونو دفتر خبر ورکړی دی چې سوله ایز لاریونونه هم د تاوتریخوالي ډک چلن سره مخامخ کیږي. طالبانو مظاهره کوونکي په لښتو او درو وهلي او فیرونه يې پرې کړي دي چې تر اوسه د څلورو کسانو د وژل کیدو او نور ډېرو د ټپيانيدو رپوټونه ورکړل شوي دي.
له بل لوري دغه ښځې وایي چې دوی د طالبانو له نویو مقرراتو څخه راضي دي. دغه ښځې چې د طالبانو امنیتي کسانو بدرګه کولې، د طالبانو له چلن څخه بشپړ رضایت ښکاره کاوه. د دغو لاریون کوونکو په خبره هغه میرمنې چې له هیواده وځي د دوی استازیتوب نه کوي او په دې باور دي چې اسلامي قوانین د هغوی خوندیتوب تامینوي.
د طالبانو ضد لاریونونو برعکس دا ځل د هغوی [طالبانو] په پلوۍ لاریون ته خبریالان هم وربلل شوي ول. ځینې هغه خبریالان چې د طالبانو ضد لاریونونو ته یې خبري پوښښ ورکاوه د طالبانو له خوا له سخت تاوتریخوالي سره مخامخ شوي وو. دا د بدلیدونکي وخت په ځانګړې توګه د ښځو له پاره یو روښانه نښانه ده.
