د دې رپوټ خپریدل د یوې اوږدې مودې راهیسې ځنډول شوي دي. د دغه رپوټ له خپریدو وروسته به کانګرس او امریکایي اتباع پوه شي یا په اصطلاح دا و ارزولی شي چې په بیړه کې ترسره شوې دغه تخلیه او د امریکا د تر ټولو اوږدې جګړې د ختمیدو پر مهال کوم کارونه غلط شوي دي. امریکا تر ۲۰ کلنې جګړې وروسته په ۲۰۲۱م کال کې په ډیره بیړه له افغانستان څخه خپل ځواکونه و ایستل.
د کابل د سقوط په اړه د آلماني جنرال نوي څرګندوني
له دې تخلیې سره سم د افغانستان د هغه وخت ملکي حکومت او پوځ چې د یوې اوږدې مودې راهیسې یې امریکا ملاتړ کاوه، دور عملاً پای ته ورسید او طالبانو واک په خپل لاس کې ونیوه.
له دې پوځي تخلیې وروسته د امریکا ولسمشر جو بایډن د دې بشپړ بهیر د ارزونې امر وکړ او دا یې هم وویل چې له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو ټول اړخونه باید وارزول شي.
زمونږ له فیسبوک شبکې سره یوځای شئ:
زمونږ له ټویټر شبکې سره یوځای شئ:
ټاکل شوې وه چې دغه رپوټ باید د ۲۰۲۲م کال په اګست کې یعنې د امریکايي ځواکونو تر تخلیې یو کال وروسته خپور شي، خو تر هغه وخته پورې اړونده امریکايي ادارو خپل کار نه و بشپړ کړی او په دې توګه د دې رپوټ خپريدل هم له ځنډ سره مخ شول.
د کابل بریدونه؛ بایدن: نه يې بخښو او نه یې هیروو
د چهارشنبې په ورځ د امریکا د ملي امنیت شورا ویاند جان کیربي وویل چې د دې ارزونې کار تقریباً بشپړ شوی دی او د بایډن حکومت غواړي راتلونکې میاشت هغه خپور کړي: «مونږ تمه لرو چې ولس ته به د دې ارزونې پایلې د اپریل تر نیمایي پورې خپرې کړو.»
جان کیربي زیاته کړه چې د دې رپوټ هغه برخې چې محرمې درجه بندې شوې دي او عام خلکو ته نه خپریږي، هغه به د کانګرس نظارتي کمیټو ته وښودل شي.
په افغانستان کې د المان د پوځي ماموریت لوړې ژورې
آلماني سرتیري کابو له ۲۰ کلونو راهیسې په افغانستان کې د ناټو ماموریت په چوکاټ کې حضور لري. که څه هم د آلماني ځواکونه د ماموریت نیټه د مارچ مياشتي پر ۳۱مه ختمیږي، خو په پام کې ده چې وغځول شي. انځور: Deshakalyan Chowdhury/AFP/Getty Images د ۲۰۰۱م کال په دسمبر کې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید شو د آلمان فدرال پارلمان د ۲۰۰۱م کال په دسمبر میاشت کې له هیواده د باندې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید کړ. د آلمان د پارلمان د پریکړې له مخې، آلماني ځواکونه د «آیساف» نړیوال ماموریت په ترڅ کې په افغانستان کې ګمارل شوی وو.
انځور: Shah Marai/AFP/Getty Images ۲۰۰۳: آیساف د ماموریت پراخیدل د ملګرو ملتونو امنیت شورا، له کابله د باندې د آیساف ماموریت د غځولو پریکړه وکړه. د آلمان فدرال پارلمان هم په کندز ولایت کې د خپل هیواد د ځواکونو ماموریت تائید کړ. آلمان په ۲۰۰۶م کال کې د افغانستان په نهو شمالي ولایتونو کې د آیساف قومانداني پر غاړه واخیسته.
انځور: picture-alliance/dpa/R. Hirschberger ۲۰۰۹: په کندز کې د تیلو پر دوو ټانکرونو بمباري د ۲۰۰۹م کال د سپتمبر پر څلورمه، د امریکا متحده ایالاتو هوایي جنګي الوتکو د یوه آلماني قوماندان ګیورګ کلاین، په دستور دوه هغه ټانکرونه بمبار کړل چې طالبانو تښتولي ول. په دغه پيښه کې د ملکیانو په کډون تر سلو زیات کسان ووژل شول.
انځور: Jawed Kargar/dpa/picture alliance ۲۰۱۱: په مزار شریف کې افغان امنیتي ځواکونو ته د مسوولیت سپارل په ۲۰۱۱م کال کې افغان امنیتي ځواکونو په مزار شريف ښار کې امنیتي مسؤلیت پر غاړه واخیست. په دغه ولایت کې د آیساف په چوکاټ کې د آلماني ځواکونو سترې پوځي اډې موقعیت درلود.
انځور: picture-alliance/dpa ۲۰۱۳: افغان امنیتي ځواکونو ته د کندوز د امنیتي مسؤلیت سپارل افغان ځواکونو ته د امنیتي مسؤلیتونو د سپارلو په لړ کې، د ۲۰۱۳م کال په اکتوبر میاشت کې د کندوز ولایت امنیتي چارې له آلماني ځواکونو څخه افغان ځواکونو ته وسپارل شوې.
انځور: AFP/Getty Images/J. Eisele ۲۰۱۴: د قاطع ملاتړ ماموریت پېل په ۲۰۱۴م کال کې په افغانستان کې د نړیوالو ځواکونو جنګي ماموریت پای ته ورسید. خو په افغانستان کې په زرونو بهرني عسکر د ناټو د «قاطع ماموریت» په چوکاټ کې په افغانستان کې پاتې شول، چې دنده یې د افغان امنیتي ځواکونه روزنه ده. په لومړي سر کې آلمان تر ۸۵۰ عسکرو پورې په افغانستان کې د دغه ماموریت په چوکاټ کې د خپلو ځواکونو ونډه تائید کړه.
انځور: Allison Dinner/ZUMAPRESS/imago images ۲۰۱۸: د قاطع ماموریت غځیدل د ناټو شریکانو په ۲۰۱۸م کال کې پریکړه وکړه چې د دغه هیواد د امنیتي وضعیت تر ښه کیدو پورې، د قاطع ماموریت په چوکاټ کې خپلو فعالیتونو ته ادامه ورکړي.
انځور: picture-alliance/ZumaPress ۲۰۲۰: د امریکا او طالبانو ترمنځ توافق امریکا متحده ایالات له طالبانو سره د څو میاشتو مذاکراتو وروسته د ۲۰۲۰م کال په فبرورۍ میاشت کې یو تړون لاسلیک کړ چې له مخې د ۲۰۲۱م کال تر می میاشتې پورې له افغانستانه د خپلو ځواکونو د وتلو ژمنه کړې. د دې په بدل کې طالبانو ژمنه کړې وه چې د افغانستان له خاورې د ترهګرو فعالیت ته اجازه ورنه کړي.
انځور: Hussein Sayed/AP/dp/picture alliance ۲۰۲۰: ترمپ د ځواکونو کمولو اعلان وکړ د ۲۰۲۰م کال په نومبر میاشت کې د امریکا متحده ایالاتو پخواني ولسمشر اعلان وکړ چې په افغانستان کې د خپلو عسکرو شمیر تر ۲۵۰۰ راټیټوي. په دې ترتیب د سږکال تر جنورۍ میاشتې پورې په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو شمیر ۲۵۰۰ ته راټیټ شوی دی.
انځور: Brian Harris/Planet Pix/ZUMA/picture alliance
له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو تر تخلیې وروسته د بایډن د حکومت مخالف جمهوري غوښتونکو استازو پر حکومت فشار اچولی دی چې د ارزونې دا رپوټ او د پوځي تخلیې اړوند د رسمي خبرو اترو پورې اړوند استاد هم خپاره کړي.
اوسمهال د دې پوځي تخلیې په اړه په دوو کچو کې تحقیقات روان دي، چې د یوې مشري یې مایک مک کال، د بهرنۍ کمیټې جمهوري غوښتونکی استازی کوي. مک کال په جنورۍ کې د بهرنیو چارو له وزیر انتوني بلینکن څخه د اړونده اسنادو غوښتنه کړې وه. پرون د چهارشنبې په ورځ د بهرنیو چارو وزارت له خوا مک کال ته د دغو اسنادو لومړۍ دسته وسپارل شوه.
له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو کلیزه، پریکړې یې څه تر شا پرېښودل؟
ټاکل شوې ده چې نن د پنجشنبې په ورځ به انتونې بلینکن د بهرنیو چارو همدې کمیټې ته حاضریږي او اټکل کیږي چې نوموړی به له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو په اړه له ډیرو ستخو پوښتنو سره مخامخ شي.
آژانسونه: ش.ن/ ب.ص
