د کرونا ویروس په افغانستان کي په شدت سره د خپریدو په حال کي دی او روغتونو او صحي مراکزو ته د کرونا د مریضانو مراجعه ورځ په ورځ ډیریږي.
په افغانستان کي د کرونا د دریمي څپې د شروع کیدو راهیسي په ډیرو روغتونو کي د اکسیجن او بسترونو کمبود سخت تشویشونه رامنځته کړي او د افغانستان د صحي څانګي دپاره په یوه لوی مشکل باندي تبدیل سوی دی.
د صحت عامې د وزارت سرپرست، عبدالوحید مجروح نن یکشنبه په کابل کي د یوه مطبوعاتي کنفرانس پرمهال وویل، چي د مشهد د پوهنتون او هرات د صحت عامې د ریاست د یوه توافق پراساس په نظر کي دي، چي همدا نن به هرات ته د اکسیجنو ۹۰۰ ډبې ورسیږي.
د ایران سره د مجموعأ ۳۰۰۰ ډبو د رانیولو قرارداد سوی دی. ددغه اکسیجن په واردیدو سره به په هرات او د هغه په شاوخوا ولایتو کي تر ډیره حده پوري د اکسیجن د کمبود مشکل رفع سي.
د صحت عامې د وزارت سرپرست همدارنګه وویل، چي د بلخ په ولایت کي د کمال نبي زاده او حاجي مایل په نامه دوه تجاران هره اونی د ازبکستان څخه د ۳۰۰ څخه تر ۵۰۰ پوري د اکسیجنو ډبې رانیسي او د بلخ د روغتون سره کومک کوي. تر اوسه پوری هغوی ۱۲۰۰ ډبې دغه روغتون ته انتقال کړي دي.
د بلي خوا دغه وزارت منلې ده، چي د اکسیجنو د کمبود په سبب ډیري شفاخانې د مریضانو د اخیستلو څخه ډه ډه کوي. ویل کيږي، چي په ډیرو شفاخانو او صحي مراکزو کي د کرونا د مریضانو دپاره مناسب بستر هم وجود نلري او اکثره یې د روغتونو په صحن کي انتظار باسي.
مجروح په دې هکله وايي، چي« حداقل په دغه وخت کي زموږ څخه د پنځه ستوریزه روغتون توقع مه لری، چي درته ډیر عصري اطاق یا بستر په اختیار کي درکول سي. زموږ څخه پدې مرحله کي ددوا، طبي سامان آلاتو، صحي پرسونل او اکسیجن توقع ولری.»
هغه خبرداری ورکړ، چي که خلګ د صحي پرسونل سره همکاري ونکړي، امکان لري، چي د مریضانو بسترونه تر سړکونو پوري ورسیږي.
انځور: Rahmat Gul/AP Photo/picture alliance پداسی حال کي چي د کرونا ویروس سره د مقابلې او وقایه کولو تر ټولو مؤثره لار د واکسین اخیستل دي، خو دغه هیواد د کرونا واکسین د کمبود سره هم مخامخ دی.
افغانستان ۴۸ ملیونه دوزه واکسین ته ضرورت لري
د صحت عامې د وزارت مسؤلین وايي، چي په نظر کي دي د جولای په میاشت کي هندوستان د افغانستان سره د ۴۶۸۰۰۰ دوزو کومک وکړي او دغه واکسیونونه به هغو کسانو ته تطبیق سي، چي دوهم هندی دوز واکسین یې ندی اخیستی. سربیره پردې «کوواکس»هم د افغانستان سره د ۱۶ ملیونو دوزو واکسین د ورکولو وعده کړې ده.
مسؤلین وايي، چي کوښښ کوي د افغانستان د ضرورت وړ واکسیونونه د نورو هیوادونو څخه هم رانیسي.
په عین حال کي د صحت عامې وزارت د راتلونکي لوی اختر په جریان او تر هغه وروسته د کرونا ویروس د دریمي څپې د قربانیانو د ډیریدو څخه خبرداری ورکړی او د خلګو څخه د پوره احتیاط تقاضأ لري.
د هغو رسمي ارقامو پراساس چي هره ورځ د دغه وزارت لخوا نشریږي، په تیرو ۲۴ ساعتونو کي ۱۹۲۷ تنه په کرونا اخته سوي او ۹۳ تنه ورڅخه مړه سوي دي. پدې ډول سره د تراوسه پوري ثبت سوو ارقامو پراساس په افغانستان کي په کرونا د اخته کسانو تعداد ۱۳۹۲۴ تنو ته رسیدلی دی.
آ./م.ق.ن./ا.ا.
انځورونه: د ۲۰۲۰م کال څو مهمو پیښو ته لنډه کتنه
۲۰۲۰م کال د کرونا له وبا سره پیل شو. افغانستان او دسیمې هيوادونه هم په دغه کال د يو لړ مهمو پيښو شاهدان ول. په دغه انځوریز رپوټ کې په دغه کال کې د افغانستان، سيمې او نړۍ څو مهمو پيښو ته لنډه کتنه شوې. انځور: Reuters/U. Bektas ۲۰۲۰م کال د نړۍ په مختلفو لويو ښارونو کې د مخکې په څير د خوشاليو او سترو اورلوبو سره پیل شو. هغه وخت چا دا فکر نه کاوه چې سږکال به نړۍ د کرونا له يوې ستر بحران سره مخ کیږي.
انځور: Wendell Teodoro/Getty Images که څه هم د کرونا ويروس لومړنۍ نښې په چين کې د ۲۰۱۹م کال په ورستيو کې پيل شوې، خو دغه ويروس په ډيرۍ چټکۍ نژدې ټولې نړۍ ته ورسيد. په ميليونو انسانان پرې ککړ او په سونو زره يې مړه کړل. د کرونا لومړنی قرباني د جنوري میاشتې پر ۹مه د چین په ووهان ښار کې وو.
انځور: picture alliance / Photoshot د جنوري دريمه د قاسم سلیماني وژنه د ۲۰۲۰م کال د جنوري مياشتې دريمه د ایران له پاره يوه بده ورځ وه. په دغې ورځ د ایران د سپاه پاسداران ځواکونو مشر، جنرال قاسم سليماني ووژل. سلیماني د بغداد هوايي اډې ته نژدې د امريکا بې پيلوټه الوتکې په يوه حمله کې له خپلو ملګرو سره ووژل شو.
انځور: picture-alliance/AP Photo/Office of the Iranian Supreme Leader د فبروري ۲۹مه د طالبانو او امریکا ترمنځ تړون امریکا متحده ايالاتو او طالبانو د ۲۰۲۰م کال د فبرورۍ مياشتې پر ۲۹مه نيټه د قطر په پلازمينه دوحه کې يو تړون لاسلیک کړ. د افغان حکومت او طالبانو تر منځ د بندیانو تبادله، له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو وتل او د افغان جګړې د پای له پاره د بین الافغاني مذاکرات، او ځينې نور تضمينونه د دغه تړون مهم ټکي ياديږي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/H. Sayed د ۲۰۲۰م کال د مارچ پر۲۰ نيټه هند څلور تنه مجرمين په دار وځړول. دوی په ۲۰۱۲م کال په نوي ډيلي کې پر يوې ۲۳ کلنې زده کونکي باندې جنسي تيری کړی وو او بیا د هغې د وژنې په جرم اعدام شول. په هندوستان کې خلکو د حکومت د دغه اقدام هرکلی وکړ.
انځور: Getty Images/AFP/M. Sharma د مارچ ۲۷مه، شمالي مقدونيا شمالي مقدونيا د ۲۰۲۰م کال د مارچ مياشتې پر ۲۷مه د ناټو غړيتوب تر لاسه کړ. شمالي مقدونيا د ناټو سازمان ۳۰م غړی وګرځيد. په همدغه ورځ د بریتانيا صدراعظم بوريس جانسون تائيد کړه چې په کرونا ناروغۍ اخته شوی دی.
انځور: picture-alliance/AA/A. Ademi د تيرکال د اپريل پر ۱۹مه د کاناډا په نوا سکوتيا سيمه کې يوه کس چې د پولیسو جامې يې اغوستې وې پر خلکو ډزې وکړې او ۲۲ کسان يې ووژل. دا د کاناډا له پاره تر ټولو لویه وژونکې پيښه وه. ويل شوي چې عامل د غاښونو داکتر وو.
انځور: picture-alliance/AP Photo/The Canadian Press/T. Krochak د ۲۰۲۰م کال له مهمو پيښو يوه هم په امريکا کې د يوه پولیس له خوا د جورج فلويد وژنه وه. د دغې پيښې پرضد په امريکا او له امريکا څخه بهر پراخ او دوامداره اعتراضونه وشول. تورپوستی فلويد د می میاشتې پر ۲۵مه د امریکا په مانس کې د پولیسو د یوه ماموريت پر مهال ووژل شو.
انځور: AFP/Facebook/Darnella Frazier د ۲۰۲۰م کال د جون میاشتې پر ۱۶مه چين په يوه نښته کې د هندوستان ۲۰ سرتيري ووژل. دغه نښته د هيماليا په سرحدي سیمه کې رامنځ ته شوه. سربیره پر دې چې د ستونزو د حل له پاره مذاکراتو ادامه درلوده، د څو اوونيو له پاره په سیمه کې د پوځيانو شمیر ډير کړل شو.
انځور: picture-alliance/AA/F. Khan روسيې د جولای مياشتې په لومړۍ نيټه داسې يوه ټولپوښتنه تصويب کړه چې له مخې یې ولسمشر پوتين کولای شي تر ۲۰۳۶ کاله پورې په خپل دفتر کې پاتې شي. د اروپا د امنیت او همکارۍ سازمان ويلي ول چې دغه ټولپوښتنه خپلواکه نه وه.
انځور: picture alliance/dpa/M.Klimentyev ترکيه - د ایا صوفيه جومات د ترکيې ولسمشر د ۲۰۲۰م کال د جولای مياشتي پر ۲۴مه په استانبول کې د ايا صوفيه موزیم وروسته د ۸۶ کلونو بيرته په جومات بدل کړ.
انځور: Reuters/U. Bektas د تیرکال د اګست مياشتې پر ۴مه د لبنان پايتخت بیروت ښار کې يوه ستره چاودنه وشوه چې ۱۹۰ کسان پکې ووژل شول. چاودنې ډيره ويجاړي هم رامنځ ته کړه.
انځور: Reuters/M. Azakir د اګست مياشتې پر ۲۶ مه د افغانستان په پروان ولایت سخت سيلابونه راغلل. په دغو سيلابونو شاوخوا ۱۳۰ کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړ او ډير کورونه ویجاړ شول.
انځور: picture-alliance/AP/R. Gul د سپتمبر مياشتې پر ۱۲مه نيټه د افغان حکومت او طالبانو مذاکراتي ټيمونه په قطر کې د لومړي ځل له پاره د مخامخ خبرو ته کیښناستل او دې سره بین الافغاني مذاکرات له خپل ابتدائي ځایه څخه رسما پيل شول.
انځور: Getty Images/AFP/K. Jaafar د ۲۰۲۰م کال د اکتوبر ۳۰مه د ترکيې په دريم لوی ښار ازمير کې درنه زلزله وشوه چې ۱۱۶ کسان پکې مړه او تر ۱۰۰۰ ډير ټپیان شول.
انځور: Ismail Gokmen/AP/picture alliance د نوومبر ۲مه، پر کابل پوهنتون باندې برید د نوومبر مياشتې پر دوهمه نيټه داعش ډلې د کابل پر پوهنتون حمله وکړه. په دغې حمله کې تر ۲۰ ډير کسان ووژل شول او شاوخوا ۳۰ نور ټپیان شول. خو دغه کال دا په افغانستان کې يوازينې خونړۍ تروريستي پیښه نه وه.
انځور: Rahmat Gul/AP Photo/picture alliance د نوامبر پر دریمه په امریکا کې د ولسمشرۍ انتخابات تر سره شول. دغې څوکۍ ته ولسمشر دونالد ترمپ او د ډيموکراټانو نوماند جو بايدن نوماندان ول. بایدن د دغو انتخاباتو ګټونکی اعلان شو، خو ترمپ وويل چې په رایو کې درغلۍ شوي.
انځور: Andrew Harnik/AFP/Getty Images خبریالانو له پاره خطرناک کال د بې پولې خبریالانو سازمان وايي چې په ۲۰۲۰م کال کې تر ۵۰ ډير خبریالان په هدفي شکل وژل شوي دي. په افغانستان کې يوازې په شپږ اوونيو کې ۴ خبريالان ووژل شول. انځور د افغانې خبريالې ملاله میوند د جنازې د مراسمو دی. هغه د دسامبر پر ۱۰مه په ننګرهار کې ووژل شوه.
انځور: Parwiz/REUTERS د کال پای او د کرونا واکسين پيل د ۲۰۲۰م کال په ورستي مياشت (دسمبر) کې د کرونا د لومړنیو واکسين کولو رپوټونه ورکړل شول. په اروپا کې بریتانیا لومړنی هیواد وو چې د دسمبر پر ۸مه يې د دغه واکسین تطبیق پيل کړ. د ویلو ده چې د کرونا ويروس لومړنۍ پيښه هم د تیرکال په دسمبر کې د چين په ووهان کې ثبت شوه.
انځور: Emilio Morenatti/AP Photo/picture alliance