د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي د ایران د حق آبې په هکله ویلي دي چې دوی د افغانستان او ایران ترمنځ د ۱۳۵۱کال تړون ته ژمن دي. خو «د ورښتونو د کمښت کچه د اوبو د کمښت سبب شوې ده.»
د حق آبې مسئله د ایران او افغانستان ترمنځ یوه پخوانۍ ستونزه ده.
د ایران او افغانستان ترمنځ د اوبو تړون له مخې، د هلمند له رود څخه د ایران حق آبه په کال کې د ۸۲۰ میلیونه متر مکعب معادل کیږي چې د بارانونو د وضعیت په پام کې نیولو سره کیدای شي په مختلفو میاشتو او فصلونو کې یې اندازه توپیر وکړي.
انځورونه: په افغانستان کې برېښنا توليدونکي بندونه
د سلما بند د جوړېدو کار تر اتو کلونو وروسته بشپړ شو. دغه بند به د زرونو هکتاره ځمکي پر اوبولو سربيره ۴۲ میګاواته بريښنا هم تولید کړي. په افغانستان کې نور کوم بندونه بريښنا تولیدوي؟
انځور: DW/R.Elham
سلما بند
پر هریرود باندي د سلما بند د جوړولو چاري په ۲۰۰۵م کال کې د هندوستان هيواد په مرسته پیل شوې. پر دغه بند ۳۰۰ میلیونه ډالره لگښت راغلی او د ۲۰۱۵م کال په جولای میاشت کې پرانیستل شو. سلما بند ۶۴۹ میلیونه متر مکعبه اوبه زېرمه کوي او د درو توربینونو تر نصبیدو وروسته به ۴۲ میګاواته بریښنا توليد کړي.
انځور: DW/H. Hashimi
کجکي بند
د کجکي بند د جوړولو چارې په ۱۹۵۰م کال کې د امریکایي انجنرانو له خوا د هلمند پر سیند باندي پیل شوې. په لومړي سر کې دغه بند یوازي ۱۶ میګاواته بریښنا تولیدوله خو بیا وروسته دوهم توربين هم باندي کښېښول شو چې د بریښنا تولید يې ډېر شو. په ۲۰۱۴م کال کې پر دغه بند د دریم توبین د نصبیدو کار پیل شوی وو خو د نا امنيو له وجي بيرته وځنډېد. که دريم توربين پرکښېښول شي نو د بریښنا د تولید کچه به ۵۴ میګاواټه شي.
انځور: DW/R.Elham
د هلې بند
دغه بند د ۱۹۵۰ او ۱۹۵۲ کلونو تر منځ په کندهار کې د ارغنداب پر رود باندي جوړ شوی دی چې اوس یوازي په سیمه کې د زراعتي ځمکو د اوبولو له پاره کاریږي. له څو کلونو راهیسې د دې بند د جوړیدو خبري رواني دي خو د امنيتي لاملونو له کبله هغه بيرته ځنډول کيږي.
انځور: Getty Images/AFP/P. Baz
د نغلو بند
د نغلو بند د کابل په ۴۰ کیلومترۍ کې دی او په افغانستان کې د بریښنا د تولید تر ټولو لوی بند بلل کیږي. دغه بند د پخواني شوروي اتحاد له خوا د ۱۹۶۰ او ۱۹۶۸ کلونو تر منځ جوړ شوی دی. دغه بند د ۱۰۰ میګاواته بریښنا د تولید ظرفیت لري او د کابل ډیره برېښنا د همدې بند له خوا برابریږي. انځور د کابل په ترخیلو کې د بريښنا ستیشن.
انځور: Getty Images/J. Moore
د چک وردگ بند
په میدان وردگو ولایت کې دغه بند د لوګر پر سیند جوړ شوی دی. دغه بند په ۱۹۳۸م کال کې د آلمانیانو له خوا جوړ شوی دی چې په افغانستان کې تر ټولو ډیر زوړ بند بلل کیږي. د دغه بند ډیره تولید شوي برېښنا کابل ته لیږدول کیږي. انځور د وردک ولایت یوه سمسوره سیمه.
انځور: Getty Images/AFP/M. Hossaini
د درونټې بند
دغه بند د کابل پر سیند باندې په ۱۹۶۴م کلونو کې د پخواني شوروي اتحاد په مرسته جوړ شوی دی. په اصل کې دغه بند تر ۴۰ میګاواتو د ډیري برېښنا د تولیدولو ظرفیت لري خو د افغانستان کورنۍ جګړې له کبله یې د بریښنا د تولید کچه کښته ده.
انځور: Getty Images/AFP/N. Shirzada
د برېښنا ستونزه
افغانستان اوس د خپلي اړتیا ډېره بریښنا له بهر څخه واردوي. خو دغه هیواد د اوبو زېرمي لري او د بندونو د جوړیدو په صورت کې کولای شي د خپلې اړتیا بریښنا تولید کړي.
انځور: Getty Images/J. Moore
د اوبو بندونه
پر دغو بندونو سربیره په افغانستان کې ډیر داسې بندونه شته چې یوازي د اوبو ذخیره کولو په موخه جوړ شوي دي او پریښنا نه تولیدوي. په دغو کې بند امیر، د قرغې بند، د شاه و عروس بند او نور شامل دي.
