بېلتونپاله بلوڅ وسله والې ډلې (BLA) ويلي دي چې د يکشنبې په ورځ (د ۲۰۲۳ کال د اګست ۱۳ نېټه) يې د پاکستان د بلوچستان ايالت په ګوادر کې د چينايي انجينرانو پر قطار وسله وال بريد کړی دی. له دې مخکې هم په پاکستان کې پر هغو پروژو او ورسره تړلو اشخاصوبريدونه شوي دي، کومې چې د چين له خوا تمويل کيږي.
د يادې بېلتون پالې ډلې مجيد څانګې ويلي دي چې دغه بريد چې د يکشنبې په ورځ پېل شو، لا تر اوسه ادامه لري. د پاکستان امنيتي چارواکو د بريد پخلی کړی دی، خو د دغه راپور تر خپرېدو پورې يې لا د رسمي معلوماتو له ورکړې ډډه کړې ده.
خو د بلوچستان پخواني داخله وزير، سرفراز احمد بګټي پر خپله ټويټرپاڼه چې اوس په ايکس پېژندل کيږي، ليکلي دي چې په دغه بريد کې هيڅ چينايي وګړي نه دي وژل شوي. هغه ليکلي چې په ګوادر کې د چينايي وګړو د موټرو پر قطار بريد په سخته توګه غندي. هغه زياته کړې: «شکر چې تلفات نه دي رامنځته شوي خو داسې راپورونه شته چې بريد پر شا تمبول شوی او بريدګر وژل شوي دي.«
راډيو پاکستان د دغه هيواد پوځ په حواله ويلي دي چې وضعيت تر کنټرول لاندې دی. دغې رسنۍ ويلي دي چې «په ګوادر کې د امنيتي ځواکونو سره د ډزو په تبادله کې يو ترهګر وژل شوی او درې نور ژوبل شوي دي.«
بلوڅ بېلتونپال زيات وختونه په محاذ کې د خپلو لاسته راوړنو په هکله مبالغه کوي. له بل اړخه د پاکستان امنيتي چارواکي دغه بريدونه تر هغه کوچني ښکاره کوي لکه چې په اصل کې پېښ شوي وي. د دې تر څنګ چارواکي د دا ډول بريدونو په تړاو په ځنډ او توقف سره معلومات وړاندې کوي.
د ګوادر بندر د چين لخوا تمويليږي. دغه هيواد د پاکستان سره په همکارۍ (CPEC) اقتصادي پروژه هم عملي کوي، چې د نړۍ سره د چين د نښلولو لپاره د نوې ورېښمي لارې په نوم هم پېژندل کيږي. پاکستان تر اوسه پورې د دغې پروژې د امنيت ساتنې او په دې توګه د چين د اقتصادي لېوالتياو د امنيت په مقصد په زرونو امنيتي چارواکي ګمارلي دي.
آ./ا.ا./ا.خ.ح.
په بلوچستان کې هزاره لږکۍ: ویره، حوصله او پر ځان باور
هغه هزاره ګان چې د پاکستان په بلوچستان ایالت کې ژوند کوي، د ترهګرو د بریدونو له ویرې مجبوره دي ځانونه د لوړو دیوالونو تر شا پټ کړي. خو سربیره پر دې د دې اقلیت پورې اړوندې ټولنې خپل دود دستور او کلتور ساتلی دی.
انځور: Reuters/A. Soomroد هزاره لږکۍ سوداګر د کویټې ښار د مرکزي مارکیټ پر لور روان دي. د دوی د استوګنې د سیمي چارچاپيره یو لوی دیوال درول شوی، څو دوی د ترهګرو له بریدونو وژغوري. مارکیټ ته د تګ راتګ پر مهال دوی د پاکستاني پوځیانو له خوا بدرقه کیږي.
هزاره ګان د نسل له پلوه د افغانستان یوه قومي ډله ده، خو نږدې یو میلیونه هزاګان په پاکستان کې میشت دي او دغه هیواد خپل ټاټوبی بولي. په لسګونو هزاګان د پاکستان په پوځ کې دنده ترسره کوي او د دوی د استوګنې په مختلفو سیمو کې د پاکستان بیرغ تر سترګو کیږي. دوی زیاتره د کویټې په هزاره او مري آباد ټاون کې میشت دي.
نويد علي پر خپلې سیني لیکلي دي«پر خپل طاقت باور ولره». د دې یو هدف د بهرنیو بریدونو پر وړاندې مقاومت کول هم دی. ۲۳ کلن نويد په هزاره ټاون کې د« بدن ښکلاء» ورزش کوي.
په سوله ایزه توګه له ځان څخه دفاع
هرکله چې هزاره ګان د خپلو حقونو او حفاظت له پاره احتجاج کوي په پر امنه طریقه یي کوي. «هزاره دیموکراتیک ګوند» په سوله ایزه توګه د احتجاج پر سیاست باور لري. دوی په ایالتي پارلمان کې دوه چوکۍ لري. د کونفو ورزش استاد مبارک علي په خبره له امن سره به د هزاګانو په محبت کې کمبود رامنځته نه شي.
۳۰ کلن وکیل او د بشري حقونو کارکونکی سردار سهیل له خپلې مور سره د سحر چای یا ناشتې پر مهال وایي:«مونږ د څو کلونو راهیسې د محاصرې په وضعیت کې ژوند کوو. زمونږ د حفاظت له پاره شاوخوا امنیتي پوستې جوړې شوي دي چې له امله یي مونږ له نورو سیمو څخه جلا شوي یو.»
هزاره نسل د مغولستان سیمې پورې تعلق لري نو له همدې امله دوی له لیري ځایه له څیرو څخه پيژندل کیږي چې ترهګر له دې ځانګړتیا ګټه پورته کوي. سردار سهیل له کوره د وتلو پر مهال همیشه خپله توفنچه له ځان سره وړي. سردار سهیل وایي چې د دې ایمان ورته قوت وربخښي او له کوره د وتلو پر مهال تل د خپلې مور لاسونه ښکولوي.
په کویټه کې میشت هزاره ګان خپل تاریخ، موسیقۍ او کلتور ته ډیر ارزښت ورکوي. د بلوچستان وزیر اعلی جام کمال خان د جون میاشتې په پای کې د همداسې یوې کلتوري میلې پرانیسته وکړه. کمال خان او د دغو مراسمو نورو ګډون کونکو د هزاره ګانو دودیزې خولې په سر کړې وې.
دودونه نوي نسل ته سپارل کیږي
په دې دودیزه میله کې یوه کوچنۍ نجلۍ لیدل کیږي چې خامک دوزي کوي. په داسې حال کې چې له دودیزو جامو سره دا پخپله هم د هنر یوه نمونه ښکاري.
د محمد آصف له نظره تعلیم تر ټولو مهم دی. هغه په مري آباد کې یو ښوونځي جوړ کړی دی. ماشومان د سحر د دعاء له پاره راټول شوي دي. د محمد آصف په حواله هغه د تنکیو ځوانانو له پاره په ټولنه کې د ښه فرصتونو د پيدا کولو په لټه کې دی.
د ماري آباد په سیمه کې د دې ماشومې راتلونکی یوازې او یوازې پر دوی د ترسره کیدونکو بریدونو په بندیدلو پورې منحصره ده. د هزازه لږکۍ آزادي او حفاظت د دوی د روښانه مستقبل ضمانت کولی شي.
