ولاديمير پوتين او وانګ ييانځور: Anton Novoderezhkin/ITAR-TASS/IMAGO
اعلان
چين د جمعې په ورځ په اوکراين کې اوربند او د کيف او مسکو ترمنځ د سولې د خبرو اترو پيل وغوښت. دا د هغه ۱۲ فقره يز سولې پلان يوه برخه ده چې د سياسي لارې د جګړې ختمول غواړي. بيجينګ په دغه جګړه کې بې طرفي غوره کړې ده. خو بيا هم چين ويلي دي چې له روسيې سره »بې سرحده دوستي« لري او پر اوکراين د يرغل له غندلو څخه يې ډډه کړې ده. د چين د بهرنيو چارو وزارت په خپل نوي وړانديز کې ويلي دي چې ديالوګ او مذاکرات »د اوکراين د کړکېچ يوازنی عملي حل دی.« بيجينګ دا هم ويلي چې يواړخيز بنديزونه او ډېر فشار دغه موضوع نه شي حل کولی او »فقط نوې ستونزې زېږوي.«چين د «نړۍ د امنیت» خپل نوښت خپور کړ
په دغه وړاندې شوي سند کې ويل شوي دي چې »چين د ملګرو ملتونو د امنيت شورا له خوا له نه منظور شوو يو اړخيزو بنديزونو سره مخالفت لري. ښکېل هيوادونه بايد د نورو هيوادونو پر ضد له اوږدې فاصلې څخه د قضايي چارو له ناوړې ګټې لاس واخلي.«
په داسې حال کې چې د روسيې ولسمشر ولاديمير پوتين د مسکو د اټومي وسلو ذخيرې زياتې ښودلې دي، د چين د سولې په پلان کې راغلي دي چې »اټومي وسلې بايد استعمال نه او اټومي جګړه بايد ونه شي او د اټومي وسلو له ګواښ يا استعمال سره بايد مخالفت وشي.«چین د اوکراین په جنگ کي د سوله ایزو نوښتونو اعلان کړی
په دغه سند کې دا هم ليکل شوي دي چې »ټول اړخونه بايد له منطق څخه کار واخلي او آرامتيا حفظ کړي، لمبو ته لمن ونه وهي او ترينګلتيا زياته نه کړي، او کړکېچ لا خرابېدو ته پرې نه ږدي چې دغه لړۍ له کنتروله ونه وځي.«
په نورو نقطو کې د جنګي اسيرانو ژغورنه او پر ملکي وګړو د بريدونو درول، د اټومي بټيو خونديتوب او د غنمو د صادراتو آسانول هم ذکر شوي دي.
اوکراين دغه ۱۲ فقره يز پلان »يوه ښه نخښه« بللې او هيله يې څرګنده کړې چې چين دې له اوکراين څخه لا په فعال ډول ملاتړ وکړي. په بيجينګ کې د اوکراين شارژدافيرې ژانه لېشچينسکه ويلي دي چې »موږ هيله لرو چې دوی به روسيه قانع کړي چې جګړه بنده او خپل ځواکونه وباسي.«
عمان د هغو هيوادنو په سر کي راځي چي د خپلو ملي عوايدو ډيره برخه ئې پر پوځي مصارفو لگولې ده. عمان تیر کال ۶،۷ میلیارده ډالره پر پوځي مصارفو لګولي دي چې دا یي د جي ډي پي یا ملي ناخالص تولید ۸،۸ سلنه برخه ده. د مجموعي لګښت پر اساس عمان په نړۍ کې ۳۱ ځای لري.
انځور: picture-alliance/dpa
سعودي عربستان
سعودي عربستان د خپل ملي ناخالص تولید ۸ سلنه پر دفاعي بودیجې لګوي. دغه هیواد په ۲۰۱۹م کال کې پر پوځي او دفاعي وسایلو ۶۱،۹ میلیارده ډالره مصرف کړي دي چې د پوځي مصارفو له پلوه سعودي عربستان په نړۍ کې پنځم مقام ترلاسه کړی دی.
انځور: Reuters/J. Ernst
الجزایر
شمالي افریقایي هیواد الجزایر تیرکال ۱۰،۳۰ میلیارده ډالره پر پوځ او وسلو مصرف کړي دي چې دا د دې هیواد ملي ناخالص تولید یا جي ډي پي ۶ سلنه کیږي. د پوځي مصارفو له پلوه الجزایر په نړۍ کې ۲۳ ځای نیولی.
انځور: picture-alliance/AP
کویت په دریم مقام کې مقام کې ځای نیولی
دغه هیواد د خپل ملي ناخالص تولید ۵،۶ سلنه پر پوځي او دفاعي برخه مصرفوي. کویت تیرکال ۷،۷ میلیارده ډالره په پوځي برخه لګولي دي او په دې ترتیب سره يې په نړیواله کچه ۲۶ ځای ترلاسه کړی دی.
انځور: picture-alliance/ZumaPress/U.S. Marines
اسرائیل
تیرکال د اسرائیل پوځي مصارف ۲۰،۵ میلیارده ډالره ول، او په دې برخه کې د ډیرو پيسو مصرفونکو هیوادونو په کتار کې يي ۱۵ مقام ترلاسه کړی دی. اسرائیل د خپل ملي ناخالص تولید ۵،۳ سلنه پر پوځ مصرف کړي دي او په دې حساب یي پنځم مقام ترلاسه کړی دی.
