په امریکا متحده ایالاتو کي د کرونا وبا اوس هم له کنټروله وتلې ده، خو نن دوشنبه به په دغه هیواد کي د بیونتیک - فایزر شرکت واکسین تطبیق او د دغه هیواد په تاریخ کي به د واکسیناسیون ترټولو لوی کمپاین پيل سي.
اعلان
د کرونا واکسین لومړۍ بسته پرون یکشنبه(ډسمبر۱۳مه) په میشیګان کي د بیونتیک - فایزر له شرکت څخه په لاريو کي راووتله. کارګرانو چي ماسکونه یې اغوستي وه، په یخي کي تړلي د واکسین بسته بندۍ شروع کړې. د دغه شرکت واکسینونه باید په منفي ۷۰ درجې کي وساتل سي.
د هغه ځای څخه یې بیا یوه نژدې هوايي میدان ته انتقال چي نن دوشنبه به بیا د هوايي لاري د امریکا د واکسیناسیون ۱۴۵ مرکزونو ته انتقال او په همدې ورځ به یې تطبیق هم شروع سي. د همدې ډسمبر میاشتي تر پایه پوري به ۲،۹ ميلیونه دوزه واکسین تطبیق سي.
امریکا د بیونتیک - فایزر شرکت واکسین ۱۰۰ ميلیونه دوزه وختي لا رانیولي وه، چي د راتلونکي کال د مارچ میاشتي تر پایه پوري باید ورته تسلیم سي. دغه اندازه د تقریباً ۵۰ ميلیونو امریکایانو له پاره کفایت کوي.
د امریکا حکومت غواړي نور۱۰۰ ميلیونه دوزه واکسیون د امریکايي شرکت مودرنا څخه رانیسي، چي د ۲۰۲۱م کال په دوهمه ربع کي به ورته ولیږل سي.
هر کس باید دوه دوزه واکسین د درو اوونیو په فاصله کي ولګوي. په لومړي سر کي به صحي پرسونل، زاړه او د زړو د پالني لیلیو پرسونل او اوسیدونکي واکسین سي.
په امریکا کي د کرونا پانډمي له کنټروله وتلې ده. تر اوسه پوري ۱۶ ميلیونه کسان په اخته سوي او تقریباً ۳۰۰ زره ورڅخه مړه سوي دي.
زموږ له آرشیف څخه:
د بدن دفاعي سیستم له پاره د ویټامن سي ارزښت
نړۍ د کرونا له وبا سره مخامخ ده، داسې یوه وبا چې پر وړاندې یې نه درمل او نه هم واکسین جوړ شوی او یوازې د بدن دفاعي سیستم یې پر وړاندې مبارزه کوي. د بدن د دفاعي سیستم د غښتلي کولو له پاره ویټامین سي څومره ارزښت لري؟
انځور: picture-alliance/Zoonar/D. Freigner
ما نوش جان کړه!
زیاتره تي لرونکي حیوانات کولی شي چې ویټامین سي سنتز کړي یعنې په خپله یې تولید کړي، خو انسانان بیا دغه کار نه شي کولی. موږ باید د بدن د اړتیا وړ ویټامینونو د خوړو له لارې ترلاسه کړو. ویټامین سي په کیوي، نارنج، مالټه او د غنچه یي کلم [کرم]، بروکلي او دلمه مرچو کې موندل کیږي. له بده مرغه سبزیجات د تودوخې پر وړانډې حساس دي نو له دې کبله د پخلي پر مهال باید له پامه کار واخیستل شي.
انځور: picture-alliance/Zoonar/S. Schnepf
د بدن له پاره د ویټامین سي ارزښت
ویټامین سي داسي شی نه دی چې ووایو «ښه ده چې لږ خو باید ولرو»، بلکې دغه ویټامین د ډیر عمر لرونکو کسانو، ناروغانو او هغو کسانو له پاره چې غوښه نه خوري، ډیر مهم دی. ویټامین سي د ټولو انسانانو په بدن کې په یوه ډول عمل کوي او ارزښت یې هم په ټولو کې یو شان دی. ویټامن سي بدن ته انرژي نه ورکوي، بلکې د دفاعي سیستم د غښتلي کولو او د سلولونو د سوځیدو او جوړیدو په پروسه کې ډیر مهم نقش لوبوي.
انځور: picture-alliance/dpa/F. Gabbert
انټي اوکسیډونه او د آزادو راډیکالونو له منځه وړل
انټي اوکسیډونه په خوړو کې مغذي مواد دي. ویټامین سي د یوه انټي اوکسیډونه په توګه، د اکسیجن د آزادو راډیکالونو زیانونه را ټیټوي. دغه راډیکالونه په بدن کې د سلولونو د جوړیدو او سوځیدو د طبیعي پروسې په پایله کې رامنځ ته کیږي. په دې ترتیب سره، د تنباکو په څیر عناصر په بدن کې په چټکۍ سره د اوکسیډیشن سبب ګرځي او په پایله کې یې آزاد راډیکالونه هم جوړیږي. دغه مسئله، په بدن کې ویټامین سي ته اړتیا ډیروي.
انځور: picture-alliance/dpa/W. Rothermel
د انزایمونو د فعالیت له پاره ځمکني توت
په ځمکني توتو یا سټرابیري کې شته ویټامین سي نه یوازې بدن د اکسیجن د آزادو راډیکالونو پر وړاندې خوندي ساتي، بلکې په دغه میوه کې موجود ویټامین سي په بدن کې د مختلفو انزایمونو لکه د پروتینونو د ترکیب له پاره یو اساسي فکتور شمیرل کیږي. نو کله چې زخمونه ژر نه رغیږي، ښايي دلیل یې په بدن کې د ویټامین سي کمښت وي.
انځور: picture-alliance/dpa/F. Rumpenhorst
د میوو له لارې له ناروغیو سره مبارزه
د دې له پاره چې د انسان بدن د عفونتونو یا ناروغیو پر وړاندې ښه مبارزه وکړي، بدن ویټامین سي ته ضرورت لري. ویټامین سي د انټي اوکسیډانټ په توګه نه یوازې د سلولونو د ساتنې دنده لري، بلکې د عفونتونو پرمهال هم د بدن ساتنه کوي. دغه کار د دې سبب ګرځي چې دفاعي مهاجرې حجرې یا په اصطلاح نوتروفیلونه په بدن کې د عفونت سیمې ورتګ ته متحرکې شي او د میکروب پر وړاندې مبارزه وکړي.
انځور: picture-alliance/Panther Media/R. Tsubin
وقایه او د ځان ساتنه
د ویټامین سي شدید کمښت کولی شي چې د السکوربوت وژونکې ناروغۍ سبب وګرځي چې له کبله یې زخمونه یا ټپونه ژر ونه رغیږي. دغه ناروغي د پوست د شینوالي، د ویښتو او غاښونو د زیانمنیدو او همدا راز د مفصلونو د درد سبب هم ګرځي. ورځ کې د ۱۰ ملي ګرامه ویټامین سي مصرف د دغه ناروغۍ پر وړاندې د بدن د غښتلی کولو له پاره کفایت کوي. ویټامین سي همدا راز د زړه د ناروغیو، د وینې د لوړ فشار او د مغزي سکتې خطر هم کموي.
انځور: picture-alliance/dpa/B. Pedersen
د بدن له پاره څومره ویټامین سي کفایت کوي؟
د مصرف کوونکو د محافظت د مرکز د معلوماتو پر اساس، د نارینه وو له پاره په ورځ کې ۱۱۰ملي ګرامه او د ښځو له پاره بیا ۹۵ ملي ګرامه ویټامین سي کفایت کوي. د اورګن د ایالتي پوهنتون څیړونکو د ډیر عمر کسانو ته په ورځ کې د ۴۰۰ ملي ګرامه ویټامین سي د مصرف سپارښتنه کړې ده. دغه اندازه ویټامین سي زیان نه لري او که چیرته په بدن کې یې کچه لوړه شي، د ادرار یا بولو له لارې بیرته دفع کیږي.