د ماليزيا چارواکو اعلان کړی دی چې د غير قانوني مخدره توکي مت آمفتامين بې ساري ستره محموله یې نيولې ده. دا مخدره مواد د کريستال او ښيښې په نومونو هم ياديږي.
د ماليزيا سمندري ځواکونو د گزمې پر وخت دا ستره محموله چې دوه ټنه وزن لري او ارزښت یې ۲۶ ميليونه امريکايي ډالر دی، د دسمبر پر نهمه نيټه په پينانگ ساحل کې په يوې کوچنۍ کښتۍ کې نيولې ده.
د مالیزيا د سمندري ځواک مشر زوبيل مات د دوشنبې په ورځ د فرانسې خبري آژانس ته وويل: «دا کشف او ضبط د سمندري ځواک په ۱۵ کلن تاريخ کې يو ريکارد دی.»
کښتۍ چلوونکی چې غوښتل یې وتښتي، د پوليسو له خوا نيول شوی دی. په کښتۍ کې پر هغه سربيره بل څوک سپاره نه ول.
دا مخدره مواد چې ۲،۱۱۸ کيلو گرامه وزن یې درلود د چينايي چای په ۱۳۰ پاکټونو کې ځای پر ځای شوي ول.
کريستال: د ميلياردو ډالرو صنعت
روښانه شوې نه ده چې دا نشه يي توکي په کوم ځای کې توليد شوي، خو زوبيل د دې موادو د بسته بندۍ څخه دې نتیجې ته رسیدلی چې دا احتمالاً د ميانمار د «طلايي مثلث» په نامه مشهورې سيمې څخه قاچاق شوي وي.
طلايي مثلث يوه لیرې پرته ځنگلي سيمه ده چې د ميانمار، لاوس او تايلیند سرحدونه سره نښلوي. دا سيمه له ډېرې مودې راهيسې د هیروينو او په دې وروستيو کې په تیره بيا د کريستال يا ښيښې د توليد په مرکز بدله شوې ده.
د طلايي مثلث په نوم مشهوره سيمه کې له ډېرې مودې راهيسې د مخدره موادو د توليد مرکزونه شتون لري انځور: picture-alliance/dpa دا نشه يي توکي ټولې ختیځې آسيا، چين او آسترليا ته قاچاقيږي او د يوه څو میليارد ډالري غير قانوني صنعت برخه ده.
د ملگرو ملتونو د مخدره موادو او جرمونو پر وړاندې مبارزې دفتر د محاسبې په حواله په يوه کال کې په آسيا کې د کابو ۶۰ ميليارده يورو په ارزښت د مت آمفتامين تجارت ترسره کیږي.
ماليزيا د اعتياد له ستر مشکل سره مخامخ دی او د مخدره موادو په قاچاق کې د ښکيلو له پاره یې قانون د مرگ سزا په نظر کې لري.
چارواکي په دې آند دي چې دا نيول شوې محموله د ماليزيا څخه دباندې نورو بازارونو له پاره په نظر کې نيول شوې وه چې هلته به په څو چنده لوړه بيه پلورل شوي وای.
د مالیزيا د سمندري ځواک مشر زوبيل مات د فرانسې خبري آژانس ته وويل چې قاچاقبران د کرونا بحران له وجې له نويو لارو چارو کار اخلي، خو زياته یې کړه چې د مالیزيا ساحلي گارد د غير قانوني تجارت د مخنيوي له پاره د پوليسو سره جوخته همکاري لري.
ب. ص/ ن. ز (AP, AFP)
زموږ له آرشيف څخه:
د لاتین امریکا د مافیایي بانډونو تر ټولو خطرناک مجرمان
په دې انځوریز رپوټ کې تاسې ته د لاتین امریکاد نشه یي توکو او مافیایي بانډونو تر ټولو خطرناکې څیرې درپيژنو. ځنې له دوی څخه اوس هم په زنداننو کې دي.
انځور: picture-alliance/dpa/M. Guzmanد مکسیکو د سینالوآ په نوم ډلې مشر ګزمان، چې خلک یي ایل چاپو بولي په وار وار د خبرونو په سرټکو کې ځای نیولی دی. نوموړی دوه ځله له زندان څخه په تیښته بریالی شوی هم دی. د FBI او انټرپول په لیست کې تر اوسامه بن لادن وروسته دویم نوم د ده وو. ګزمان د پيسو سپينولو، سړي تښتونې، د مخدره توکو د پلورنې او قتل په پيښو کې په ښکیلتیا تورن په ۲۰۱۷م کال کې امریکا متحده ایالاتو ته سپارل شوی وو.
هیکټور پالما سالازار یا ایل ګوئیرو
سالازار د «ایل چاپو» تر ټولو مهم ملګری وو. نوموړی په ۲۰۰۷ م کال کې د کوکائنو د قاچاق په جرم امریکا ته سپارل شوی وو. د ایل ګوئیرو سزا د هغه د ښو اخلاقو له امله کم کړای شوې وه. هغه د ۱۶ کلونو پر ځای تر ۹ کلن بند وروسته د کولورادو له زندان څخه آزاد او مکسیکو ته وشړل شو. هغه اوس په مکسیکو کې د قتل د جرم له امله د التپلانو په زندان کې چې د سختو امنیتي تدابیرو درلودونکی دی بندی دی.
ګلبیرتو او میګیل رودریګیز اوریخوئیلا
میګیل او ګلبیرتو رودریګیز تر ۱۹۹۵م کاله پورې په کولمبیا کې د «تور» په نوم ډلې مشران وو. د دوی د همکارۍ له کبله پولیس وتوانیدل چې پابلو ایسکوبار هم ونیسي. دغه دواړه وروسته امریکایي چارواکو ته سپارل شوي وو چې په ۲۰۰۶ کې په عمري بند محکوم شول. میګیل د سويلي کارولینا او ګلبیرتو د شمالي کارولینا په زندانونو کې بندیان دي.
دیئیګو مونتویا سانچیز(ډون ډیئیګو)
د امریکا د داخلي استخباراتو FBI د مطلوب ترين کسانو په نوملړ کې د ده نوم په ۱۰ مقام کې ځای درلود. ډون ډیئیګو په ۱۹۹۰ لسیزه کې په کولمبیا کې د «نورتې دیل ویا» مافیایي ډلې مشري کوله. هغه په ۲۰۰۷م کال کې د کولمبیایي پوځ له خوا تر نیول کیدو یو کال وروسته امریکا ته وسپارل شو. په ۲۰۰۹م کال کې د مخدره توکو پر پلورلو، قتل او په زور د پيسو اخیستلو پر جرمونو اعتراف وکړ. هغه ته د ۴۵ کاله بند سزا اورول شوې.
خوآن کارلوس رامیریز آبادیا (چوپیتا)
د ایسکوباراس تر وژل کیدو او د رودریګیز د دواړو ورونو تر نیول کیدو وروسته د «چوپيتا» نوم ډیر اوریدل کیده. چوپيتا امریکا ته کوکائن قاچاق کول. هغه هم په ۲۰۰۷م کال کې په برازیل کې تر نیول کیدو وروسته امریکا ته وسپارل شو. ده ته د ۵۵ کاله بند سزا واورول شوه. هغه د خپل د مخ د بڼې بدلولو له پاره څو جراحي عملیاتونه کړي وو.
ایډګر والدیز ولیارئیل «لاباریي»
ولیارئیل له ایل چاپو سره نږدې اړیکې درلودلې. ده ته په مکسیکو کې د نشه یي توکو تر ټولو خطرناک او ظالم قاچاقبر ویل کیږي. نوموړی په ۲۰۱۰م کال کې په مکسیکو کې ونیول شو او په ۲۰۱۵م کال کې امریکا ته وسپارل شو. والیاریئل چې په ۴۹ کلن بند محکوم شوی اوس په زندان کې دی.
ساندر اویلا بیلتران چې د پاسیفیک په ملکې مشهوره ده، د مکسیکو هیواد پورې تعلق لري. دې ته د مکسیکو د سینالوآ او د کولمبیا د «نورتي دیل ویا» ترمنځ د یوه مهم ارتباطي کس په سترګه کتل کیده. په محاکمه کې پر دې کوم جرم ثابت نه شو، خو د غیر قانوني وسلو ساتلو په جرم کې په ۲۰۱۳م کال کې د میامي یوې محکمې په نږدې شپږ کال بند محکومه کړه. اوس دا د یوې آزادې تبع په توګه ژوند کوي.
نوموړی یو وخت د ایل چاپو ګزمان، یو تر ټولو نږدې ملګری ګڼل کیده خو وروسته یي بیا ډیر سخت دښمن شو. ده د مکسیکو د سینالوآ ډلې پر وړاندې ډیره خونړۍ جګړه هم کړې وه. الفریدو بیلتران لیوا، په ۲۰۰۸م کال کې په مکسیکو کې ونیول شو او په ۲۰۱۴ م کال کې هغه په امریکایي زندان کې وو. نوموړی د مخدره توکو د کاروبار په جرم کې د کولمبیا ښار په یوه زندان کې د خپل عمري بند سزا تیروي.
داماسو لوپيز(ایل لیسینسیادو)
ایل لیسینسیادو یو وخت د پوئنتي ګراندې په نوم زندان مرستیال وو. ایل لیسینسیادو په ۲۰۰۱م کال کې له ایل چاپو سره له زندانه په تیښته کې مرسته او همکاري کړې وه. وروسته له هغې دغه تحصیل یافته کس د ګزمان یا ایل چاپو د تر ټولو نږدې او د باور وړو کسانو په لیست کې شامل شو. نوموړی په ۲۰۱۷م کال په مکسیکو کې تر نیول کیدو وروسته امریکا ته وسپارل شو. د کوکائنو د قاچاق په جرم هغه د عمري بند سزا تیروي.
ویسینتی زمبلادا (ایل ویسینتیلو)
نن سبا د سینالوآ ګینګ مافیايي ډلې مشري اسمعیل زمبلادا کوي چې ویسینتی د هغه زوی دی. نوموړی په ۲۰۰۹م کال کې ونيول شو او درې کاله وروسته امریکایي چارواکو ته وسپارل شو. ایل ویسینتیلو د ایل چاپو پر ضد دوسیه کې له امریکایي چارواکو سره مرسته کوي او له همدې امله ده ته د ۱۵کاله بند سزا اورول شوې وه. خو هغه بیا د څلور کاله بند تر تیرولو وروسته آزاد کړای شو؟
