آيا په آلمان کې مهاجر کارګر بايد آلماني ژبه زده کړي؟
۱۴۰۳ مهر ۲۶, پنجشنبه
دولاج مدهوشان، له دې نفرت لري چې د سپو د خوراک کارتنونه انتقال کړي. په برلين کې د امازون د بسته بندۍ په يوه مرکز کې د سپو د خوراک د په لسونو ۱۵ کيلویي کارتنونو انتقال په ورځ کې د هغه د نهه ساعته کار هغه برخه ده چې هيڅ یې خوښه نه ده.
د دې ۲۹ کلن سريلنکايي ځوان له پاره بيا تر ټولو ځورونکې خبره دا ده چې هغه په آلمان کې د ژوند په اړه د دې کار پرته نورې آرزوګانې لري.
مدهوشان، د خپلې میرمنې له برکته چې د اروپايي اتحادیې تبعه ده، لس کلن اقامت ترلاسه کړ خو د دريو مياشتو په تېريدو سره هم د خپلې خوښې دندې ترلاسه کولو ته چې موټر چلول دي، نه دی نږدی شوی. هغه د خپل هېواد د موټر چلونې لاېسنس لري.
هغه وایي چې په آلمان کې د ژوند لومړۍ څو مياشتې ډېرې له سترس او فشار ډکې وې. مدهوشان، دويچه ويله ته وويل: «ما فکر کړی وو چې آسان کار به وي خو آسان نه دی.» هغه زياتوي: «زه بايد په عين وخت کې مسلک هم زده کړم او ژبه هم خو هیڅ داسې ځای نه مومي چې دا دواړه کاره پکې وکړای شم.»
تر اوسه یې ټولې هڅې نااميده کوونکې وې. هغه د حمل او نقل د شرکت په دفتر له يوه سړي سره چې په يو څه انګلسي پوهيده، وليدل خو دې سړي ورته وويل چې د شرکت د استخدام انترنت پاڼې ته مراجعه وکړي، په داسې حال کې چې د ويب پاڼې دغه برخه يوازې په آلماني ژبه ده.
مدهوشان، وپوهيد چې د يوه موټر چلوونکي په موخه د کار له پاره هغه د منځنۍ کچې آلماني ته اړتيا لري خو د باربرۍ د شرکت په ويب پاڼه کې یې په دې اړه هیڅ معلومات ترلاسه نه کړل چې آیا دا شرکت د ژبې د زده کړې کلاسونه وړاندې کوي او که نه.
په دې انترنت پاڼه کې په دې اړه معلومات موجود ول چې مدهوشان، څرنګه کولی شي د خپل سریلنکايي جواز آلمانی معادل په لاس راوړي.
په هغه بيانيه کې چې د باربرۍ دغه شرکت دويچه ويله ته استولې، راغلي دي چې د خارجي کارګرو استخدام د «کار په اجنډا» کې شامل دي او د هغو کسانو له پاره شرايط یې پوره کړي وي، د آلماني ژبې کورسونه هم شته.
د شرکت يوه وياند ويلي: «په اوس وخت کې نورې ايدياګانې هم د پراختيا په حال کې دي. موږ له خپلو شريکانو سره په کډه، هغه بهرني ماهر کارګران جذبوو چې په برلين کې ژوند کوي او له خپلو شريکانو سره ګډه هغوی ته د سروس چلوونکي په توګه روزنه ورکوو.»
د کار موندنې دفتر ته د مدهوشان، مراجعه هم له خنډونو سره مل وه. په داسې حال کې چې د کار موندنې د ادارې کار کوونکي په انګلسي روانې خبرې کولی شوې، مدهوشان، ته یې وويل چې يو د آلماني ژبې ترجمان له ځانه سره ور ولي.
له دې ټولو ناامیدیو سره تر مخامخېدو وروسته هغه د کار موندنې يوه چټکه او آسانه لاره غوره کړه: د امازون د بسته بندۍ شرکت.
مدهوشان، دا کاري فرصت د استخدام د يوه اروپايي آژانس له لارې پيدا کړ او متوجې شو په دې مرکز کې کار نه هم آلماني ژبې او نه هم کومو نورو مدارکو ته اړتيا لري.
هغه ځایونه چې عمدتاً پکې خارجيان کار کوي
د مدهوشان، په خبره د امازون په دې مرکز کې تقريباً هیڅ آلمانی کار نه کوي او کارکوونکي یې زياتره په انګلسي ژبه خبرې کوي ځکه چې اکثريت کارکوونکي تر يوې اندازې په انګلسي ژبه پوهيږي.
د سريلنکا سره تړاو لرونکي دې ځوان وويل: «حتی زموږ سوپروایزران چې افغانان، سوريايان او يا پاکستانيان دي، په خپلو غونډو کې په انګلسي ژبه خبرې کوي.»
نور کار کوونکي چې ډېر یې له هندوستان او يا افريقا څخه دي، په خپلو منځو کې په مشترکو ژبو خبرې کوي. آيا د آلماني ژبې زده کړه له هغه سره د کار په دې ځای کې مرسته کوي؟ مدهوشان وويل: «نه، په دې ځای کې نه.»
په فرانکفورت کې د ويادرينا د اروپايي پوهنتون د ژبې د کارولو او مهاجرت پروفيسوره بريتا شنايدر، وايي چې دا یو ډېر معمولي وضعيت دی. هغه وايي: «په آلمان کې د عامه خبرو او واقعيت ترمنځ ډېر واټن موجود دی. په ټولنه کې ويل کيږي چې مهاجر باید آلماني ژبه زده کړي او که دا کار ونه کړي نو په دې معنا ده چې نه غواړي ادغام شي. خو په عمل کې زياتره وخت داسې ده چې يو کس په اصل کې آلماني ژبې ته اړتيا نه لري.»
د آلماني ژبې د زده کړې ستونزمن شرايط
شنايدر، وويل چې د دې په پايله کې ډير مهاجر د آلماني ژبې د زده کولو له پاره ډېره انګیزه نه لري. په ځانګړي توګه له دې وجې هم چې د لویانو د ژبې د زده کړې په مرکزونو کې کورسونه دومره ډېر وخت نيسي چې ترڅنګ یې په عين وخت کې سړی خپل کار ته ادامه نه شي ورکولی.
د مثال په توګه په برلين کې د آلماني ژبې د زده کړې کورسونه عرضه کيږي چې شپږ برخې لري. د دې کورسونو هره برخه ۱۰۰ ساعته ده چې په اونۍ کې پنځه ورځې څلور ساعته تدريس کیږي. مدهوشان، نه شي کولی په داسې يوه کورس کې ګډون وکړي يا دا چې له کاره استعفا وکړي.
په آلمان کې د کار په بازار کې د ملاتړ کمبود د مهاجرو له سترګو پټ نه دی پاتې. په يوه نظر پوښتنه کې چې د پراختيا او اقتصادي همکارۍ د « OECD» سازمان له لوري په جنورۍ مياشت کې نشر شوې، په آلمان کې د میشتو ماهرو کارکوونکو او يا هغه ماهر کارکوونکي چې مهاجرت ته ليوال دي، پوښتل شوي ول چې په کومو برخو کې د ډېر ملاتړ هیله لري. په ځواب کې یې د هغوی زياتره د کار په موندلو او د آلماني ژبې زده کړه تر ټولو د مهمو برخو په توګه ياد کړې وه.
د ټولو نظر پوښتنو پر اساس د بهرنيو کاګرانو د تمو او واقعيت ترمنځ ډېر واټن موجود دی. ۵۲ سلنه ګډونوال چې لا آلمان ته راغلي نه ول، دې پوښتنې ته یې چې آيا د يوې مناسبې دندې د موندلو له پاره د آلماني ژبې زده کړه مهمه ده، مثبت ځواب ورکړی وو. خو له هغو کسانو څخه چې په آلمان کې ژوند کوي، ۶۵ سلنه یې دې پوښتنې ته مثبت ځواب ورکړی وو.
همدا شان لیدل کيږي چې بهرني کارکوونکي داسې احساس کوي چې څرنګه دوی تصور کړی وو، په آلمان کې ورته هغه ډول هرکلی نه ويل کيږي.
۵۵ سلنه کسان چې تر اوسه لا په خارج کې دي، دې پوښتنې ته یې چې آيا آلمان «واقعاً د بهرنيو کارکوونکو جذبولو ته لیوال دی، مثبت ځواب ورکړی وو. خو کله چې همدا پوښتنه له هغو کسانو وشوه چې په آلمان کې ژوند کوي نو يوازې ۳۳ سلنه یې مثبت ځواب ورکړ.«
څو ژبنۍ ټولنه
په ټولنه کې پر ادغام باندې ټینګار کول هغه څه دي چې شنايدر، یې د يوه «څو ژبنۍ ټولنیز واقعیت په توګه چې آلماني ژبه پکې مهم نقش نه لري» يادوي، له تضاد سره مخامخ دی.
شنايدر، همدا راز دا تصور هم تر پوښتنې لاندې راولي چې پر اساس یې هېوادونه یوازې يوه رسمی ژبه باید ولري او دا چې د ټولنیز انسجام له پاره يوه مشترکه ژبه کليدي نقش لري.
هغې وويل: «دا تصور واقعاً د توجیې وړ نه دی. په ځانګړي توګه دې ته په پاملرنې سره چې موږ د ماهرو کارکوونکو له کمښت سره مخامخ يو.»
شواهد ښيي چې آلمان د ماهرو خارجي کارکوونکو د جذب پر سر له نورو هېوادونو سره د رقابت په برخه کې مشکل لري. د خارجي کارکوونکو د نړيوالې شبکې په حواله چې د کارګرانو له پاره د جذابو هېوادونو په اړه یې يوه نظر پوښتنه کړې، آلمان له ۵۳ هېوادونو څخه ۵۰ ځای خپل کړی دی.
د کار په بازار کې د انګلسي نقش
د ۲۰۲۳م کال له پاره د پراختيا او اقتصادي همکارۍ شاخص متفاوتې پایلې په لاس راړوړي دي او پر اساس یې آلمان د ۳۸ هېوادونو په منځ کې ۱۵ ځای خپل کړی دی. خو دا هېواد اوس هم د امريکا، بريتانيا او کاناډا په څېر سيالو هېوادونو سره ډېر واټن لري.
داسې بريښي چې انګلسي د آلمان د کار په بازار کې هم پر يوې مهمې ژبې د بدليدو په حال کې ده، په ځانګړي توګه د برلين په څېر په سترو ښارونو کې.
په آلمان کې د ستارت اپ شرکتونو (نويو جوړو شويو شرکتونو) اتحادیې اعلان کړی دی چې د دې ډول شرکتونو شمير په پلازمينه کې چېرې چې انګلسي وار په وار د کار ځای په ژبه باندې بدليږي، له ۳،۴۲ سلنه څخه ۷،۵۵ سلنه ته لوړ شوی دی.
خو دا د آلمان پر ټولو سيمو او ټولو هغو برخو باندې صدق نه کوي چې ډېرو کارکوونکو ته اړتيا لري. د ماينس پوهنتون د کلتورونو ترمنځ د اړيکو پروفيسور برند مایر، وایي: «د پالنې په برخه او يا په روغتونو کې پر ژبې د تسلط پرته کار کول امکان نه لري. نرسې او نرسان باید له يو بل سره او همدا راز له ډاکترانو او ناروغانو سره مکالمه وکولی شي.»
خو نوموړي وويل چې د آلمان ټولنه بايد د آلماني ترڅنګ د نورو ژبو شتون هم ومني او زياتوي: «دولتي چارواکي، ډاکتران، او ټولنیز بنسټونه بايد د دې توان ولري چې په څو ژبو باندې خبرې وکړي ځکه دا پدیده د خلکو ترمنځ مخ پر زياتيدونکي توګه د پراخيدو په حال کې ده.»
په دې ترڅ کې پرمختګونه شوي دي: په آلمان کې د کار موندنې آژانسونه اوس په ځانګړي توګه هغه کسان په کار ګوماري چې په نورو ژبو په تېره بيا په ترکي او روسي ژبو تسلط ولري.
خو مدهوشان، که غواړي چې د بس چلوونکي په توګه کار وکړي، بايد آلماني زده کړي. خو داسې ښکاري چې د کورس لګښت هغه بايد په خپله ورکړي، احتمالاً د هغه عايد له لارې چې د امازون په مرکز کې د کار له درکه یې په لاس راوړي.
ب. ص/ ن. ز (Ben Knight)