ناجوړه کیدل يو فطرتي عمل دی او ژوي هم پرې پوهيږي. ډېری د خپل ټپونو د رغولو يا د پارازيت يا طفیلي چينجيو څخه د ځان خلاصولو په موخه په طبيعت کې له موجودو ترياکو کار اخلي. د ژويو د خپلې درملنې دې پديدې ته «zoopharmacognosy» ويل کيږي. په دې وروستيو کې په افريقايي هېواد ګابون کې سايسنپوهانو لیدلي چې چيمپينزي يا یو ډول بیزو څرنګه د خپلو ټپونو درملنه کوي.

څيړونکو په لوانګو ملي پارک کې ليدلي چې چيمپانزيو څرنګه چينچي ونيول، بیا یې هغه د خپلو شونډو په مرسته ميده کړل او بيا یې پر خپلو زخمونو لکه د ملهم ولګول. مهمه خبره دا ده چې په دې توګه هغوی نه يوازې د خپلو بلکې د نورو بیزوګانو درملنه هم کوي. له دې دا ثابتيږي چې دا ژوي داسې ټولنیز چلند کوي چې نورو ته ترې هم ګټه ورسيږي.

امريکايي تور اېږ د اوشا په نوم بوټي د رېښو په شفايي ځواک خبر دي. د طبيعت کارپوه شاه سيګستيټ چې د نيو مکسيکو په شمالي برخه کې یې دغه ژوي څارلي، وايي چې دا ايږ د بندونو د سوزش يا آرتهراټس تکليف د له منځه وړلو په موخه دغه بوټی کاروي. هغه وايي د سيمې خلک هم ايږو ته په کتو له پيړيو راهيسې د دې بوټي رېښې کاروي.

که چېرې مو سپي له نیزدې څارلي وي نو ليدلي به مو وي چې دغه ژوي څرنګه خپله درملنه کوي. د سپیو چې کله معده ښه نه وي نو واښه خوري. په عمومي توګه دا ژوی واښه د کانګو په صورت کې بیرته له معدې راباسي او يا بې له دې چې هضم شي د غټو بولو په شکل یې اخراجوي. واښه له دې ژوي سره له پارازيت او میکروبونو څخه د ځان په خلاصولو کې مرسته کوي.

څيړونکي په دې خبر دي چې د مرغانو تر ۲۰۰ څخه زيات ډولونه داسې دي چې پر ميږتون کښيني او داسې حرکات کوي لکه په خپلو وزرونو چې ځان پريولي يا غسل کوي. له دې څخه یې موخه دا وي چې ميږي یې پر بدن ونښلي. دې طریقې ته «اينټګ» ويل کيږي او له دې لارې مرغان خپلې وزرې د ډېرو کوچنيو او مضرو چينجيو، فنګس او يا ميکروبونو څخه پاکوي.

د مدګاسکر د ليمور په نوم ماده بلاربې [ميندوارې] بیزوګانې د انځیر او املي د ونو پوست ژووي. په دې پوټکو کې داسې اجزا موجود دي چې د ليمور شيدې زياتوي، میکروبونه یې وژني او د زيږون عمل آسانوي.

فيلانې تر ۲۲ مياشتیني حمل وروسته بچی زيږوي چې دا په ژويو کې د حمل تر ټولو اوږده موده ده. په کينيا کې ليدل شوي چې فيلانې د حمل په وروستۍ برخه کې د يو ډول ونو چې آبي رنګه ګلان لري، پاڼې خوري چې تر دې لږ وروسته بيا هغوی بچي زيږوي. د کينيا ښځې هم دغه پاڼې په همدې موخه خوري.

ژوي پخپله د خپلې درملنې سربیره د نشې له پاره هم طبيعت ته مخه کوي. د فنلند او سايبيريا غرڅه په دې موخه د امانيتا مسکاريا په نوم مړخيړي خوري.

د يوه مستند فلم جوړولو پر مهال څيړونکو وليدل چې دولفن کب له پفر ماهيانو سره لوبيږي. دغه ژوي کابو تر نيم ساعته پفر کب يو بل ته ور ګوزاروي او په هوا کې یې پورته کوي. تر دې وروسته بيا پفر کبان په خپله مخه ځي. پفر ماهي د ډېر فشار او ستريس په حالت کې يو ډول زهر خارجوي چې له لارې یې دولفن ماهيان د يو ډول نشې حالت ته ځي.