يونيسف او د کار نړيوال سازمان موندلې چې په شلو کلونو کې په لومړي ځل د ماشومانو د کار پر ضد مبارزې پرمختګونه ټکني شوي دي.
اعلان
د ملګرو ملتونو د ماشومانو د مرستې ادارې يونيسف او د کار نړیوال سازمان په خپل نوي رپوټ کې ويلي دي چې په نړۍ کې هر لسم ماشوم کار کولو ته مجبوره دی چې دا یې په کوچني سن کې ودې ته زيان رسوي.
زياته شوې چې د ۲۰۲۰م کال په پېل کې د اټکلونو پر اساس کابو ۱۶۰ ميليونه ماشومان په کار بوخت ول. دا په دې معنی ده چې په څلورو کلونو کې د ماشوم کارګرو شمير ۸،۴ میلیونه زيات شوی دی.
په دې توګه مخکنی مثبت پرمختګ درېدلی دی. د يونيسف او کار نړيوال سازمان په حواله د ۲۰۰۰ م او ۲۰۱۶م کلونو ترمنځ د هغو نجونو او هلکانو شمیر چې کار یې کاوه ۹۴ میليونه کم شوی وو.
«د نويو هلو ځلو اړتيا»
د کار نړيوال سازمان مشر ګوې رېدر نوې شمیرې د «مرستې غږ» بللی. هغه وويل: «موږ نه شو کولی چې د ماشومانو يو نوی نسل له خطر سره مخ کيدو ته پريږدو.»
هغه زياته کړه چې د کورنيو له پاره هر اړخیزو اقداماتو ته اړتيا ده. همدا راز د لیرې پرتو سيمو د پرمختګ او د زراعت په برخه کې ډېرو پانګونو ته اړتيا ده. نوموړي وويل چې دمګړۍ نړۍ له يوه پريکړنده حالت سره مخامخ ده. هغه زياته کړه: «اوس نويو هلو ځلو او انرژۍ ته اړتيا ده، څو يو بدلون رامنځته او د بې وزلۍ او ماشومانو د کار کړۍ ماته شي.»
کمبوديا او بنگله ديش د لباس په صنعت کې له ماشومانو د کار اخيستو له پاره شهرت لري. په دې انځور کې په ترکيه کې يو سوريايي مهاجر ماشوم د کار په حال کې ليدل کيږي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/L. Pitarakis
گنی
په گواتېمالا، فلېپين او کمبوديا کې له ماشومانو څخه د غلو او گني په احاصلاتو کې هم استعفاده کيږي.
انځور: dpa
تنباکو
د ملگرو ملتونو د رپوټ پر اساس د تنباکو صنعت د اوږدو کاري ساعتونو، خطرناکو کيمياوي موادو ته د لاس رسي او د درنو بارونو انتقالولو له وجې د ماشومانو له پاره د کار تر ټولو خطرناک صنعت بلل کيږي.
انځور: Getty Images/AFP/C. Khanna
د سرو زرو کانونه
د افريقا، آسيا او جنوبي امريکا په ځينو برخو کې له ماشومانو څخه د سرو زرو په کانونو کې کار اخيستل رواج لري.
انځور: Getty Images/AFP/A. Ouoba
انځورونه1 | 7
د رپوټ په حواله کيدای شي د راتلونکي ميلادي کال تر پايه پوري د کرونا پانديمي له کبله نور ۹ ميليونه ماشومان کار کولو ته مجبوره شي.
د کرونا بحران پر دې سربیره د هغو ماشومانو له پاره خطر ډېر کړی دی چې لا دمخه کار کولو ته مجبور ول: په داسې حال کې چې د والدينو د عايد امکانات له منځه تللي د ماشومانو د کار شرايط نور هم خراب شوي او د کار ناوړه ډولونه یې پراخ شوي دي.
نوموړې پر حکومتونو او پراختيايي بانکونو ږغ وکړ چې د اړمنو کسانو ته کاري زمينې برابري کړي، څو د ماشومانو د کار اړتيا کمه شي.
ب. ص/ ن. ز (kna, epd, dpa)
زموږ له آرشيف څخه:
له ماشومانو د کارګرو په توګه لا هم کار اخیستل کیږي
لومړی ښه خبر: د کارګرو ماشومانو شمیر راکم شوی. او خراب خبر دا دی چې په ځینو سیمو کې د کارګرو ماشومانو شمیر زیات شوی دی. سږ کال د ماشومانو د کار ضد نړیوالې ورځې په مناسبت یوه مختلطه ارزونه.
انځور: picture-alliance/NurPhoto/M. Alam
دا هلکان د بنگله ديش د ناريانگي د خښتو په يوه بټۍ کې کار کوي. دوی ته کار په بدل کې د ورځې دوه ډالر هم پوره نه ورکول کيږي. که څه هم چې په آسيا او په پاسيفيک حوزه کې د ماشومانو څخه کار اخيستل کم شوی خو بيا هم دلته د اوسيدونکو څه باندې اووه سلنه یې بايد د کورنۍ له پاره پيسې وگټي. دا په ټولیزه توگه تر ۶۲ ميليونه زيات ماشومان دي.
انځور: picture-alliance/NurPhoto/M. Alam
نجونې هم شاقه کارونه کوي لکه دلته په ميانمار کې. د ميانمار حکومت په فابريکو او پرچون فروشيو کې د کارکونکو کم تر کم سن ۱۴ کاله ټاکلی دی. همدا راز د وظېفې له پاره ټاکل شوی سن ۱۶ کاله دی. همدا راز حکومت د يوه قانون په اړه بحث کوي چې د مخې به یې د کم سن عمر لرونکي د خطرناکو کارونو د کولو اجازه ونه لري.
انځور: picture-alliance/NurPhoto/T. Chowdhury
د ماشومانو په کار کې هغه کارونه شميرل کيږي چې د ماشومان له پاره خطرناک وي، د ودې مخه یې نيسي او ښوونځي ته د تگ لارې پرې بندوي. که په لنډه توگه ووايو: کار چې د ماشومانو د هغوی ماشومتوب غلا کوي. د نړۍ په کچه د ماشومان کار مخ پر کميدو دی. خو دا هدف چې تر ۲۰۲۵م کال پورې به هيڅ ماشوم کار نه کوي، لا ډير ليرې دی.
تر ټولو زيات نجونې او هلکان چې په کار بوخت دي، د افريقا دي. په ټوليزه توگه ۷۲ میليونه ماشومان. د صحرا په جنوب کې په پرتو هيوادونو کې آن د ماشومانو کار لا زيات شوی دی. دلته چې د جنگونو، طبيعي ناورينونو او يا مهاجرت له وجې پر ځمکو فصلونه ونه کرل شي او يا د کورنۍ نفقه پيدا کونکی ومري، نو ماشومان مجبوريږي د خپلې کورنۍ له پاره ډوډۍ پيدا کړي.
صنعت او د تعميراتي کار برخه د لږو لويو ماشومانو کار ته ليواله ده. دلته د کار کونکو نيمايي یې د ۱۵ او ۱۷ کالو ترمنخ عمر لري. په دوی کې د هغو شمير هم ډير زيات دی چې خطرناک کارونه بايد ترسره کړي.
انځور: picture alliance/M. Norz
په داسې حال کې چې زياتره وخت کم سنه کارکونکي د تجربه لرونکو په پرتله زيات زخمي کيږي، د کار نړيوال سازمان (ILO) د ماشومانو د کار پر ضد مبارزې پر سږنې نړيوالې ورځې پر خونديتوب او روغتيايي خدماتو ته پر لاس رسي تمرکز کړی. د دغه سازمان په حواله په بوليويا کې ماشومان په کانونو کې خطرناک کارونه کوي.
انځور: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
د ملگرو ملتونو په حواله په دې کې د ماشومانو د عسکرو په توگه کارول، هغوی بدلمنۍ ته مجبورول او نور هر ډول جبري کارونه چې د ماشومانو روغتيا ته زيان رسوي او هغوی له خطرناک سره مخامخوي، شامل دي.
انځور: Getty Images/AFP/S. Glinski
نجونې زياتره په کورونو کې د خدمو په توگه کار کوي. د اټکلونو پر اساس په ټوله نړۍ کې کابو ۱۵ ميليونه ماشومان او ځوانان په شخصي کورونو کې کار کوي. ځينې یې د مريانو په څير تر ناوړه شرائطو لاندې کار کوي.
انځور: picture-alliance/Godong
په بوليويا کې د دې موضوع سره پرانيستی چلن کيږي: د ۲۰۱۴ م کال راهيسې نافذ يو قانون په استثنايي قضيو کې ۱۴ کلنو ماشومانو ته د کار اجازه ورکوي. دې کار نړيوال يو څه غوسه کړل خو دغلته کارکونکو ماشومانو له دې څخه ملاتړ وکړ. دوی په يوه صنفي اتحاديه کې سره راټول شول او د لاپاز د دې بوټ پاکونکي ماشوم په څیر په سړک د کارکونکو ماشومانو د حقونو څخه هم دفاع کوي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/J. Karita
څومره چې په يوه هيواد کې د سړي سر مياشتنې عايد کم وي، هومره پکښې د کار کونکو ماشومانو شمير زيات دی. که څه هم چې ډيري ماشومان د کار سره سره ښوونځي ته د تلو هڅه کوي خو د زده کړو له پاره هيڅ وخت نه پیدا کوي. د کارپوهانو په حواله د ماشومانو له پاره د زده کړو زمينه برابرول مو لکه دلته د افغانستان په يوه ښوونځي کې چې ليدل کيږی، ښايي دماشومان د کار له منځه وړولو هدف ته يو څه نزدې کړي.