د برازیل په پلازمېنه ریو دي ژینیرو کې د جي۲۰ (G20) ډله د سرمشریزې په لومړۍ ورځ د یوې ګډې وروستۍ اعلامیې په خپرولو موافقې ته ورسیدله. کوربه هیواد برازیل وتوانید چې خپلې اصلي پروژې د جي ۲۰ ډلې په وروستي سند کې ځای کړي چې په هغې «له ولږې او فقر سره مبارزه او د زمکې ګرمیدل» شامل وو.
خو غړي هیوادونه په دې ناسته کې ونه توانیدل چې په باکو کې د «کوپ ۲۹» په نوم د ملګرو ملتونو سازمان د اقلیمي کنفرانس په مذاکراتو کې له بن بست څخه د وتلو لاره پیدا کړي. په وروستۍ اعلامیه کې چې د سه شنبې (د نومبر میاشتې ۱۹ نیټه) په ورځ خپره شوه، د دغو هیوادونو مشرانو اقلیمي تغیراتو ته د مالي سرچینو پر زیاتولو ټینګار وکړ، خو مشخصه یې نه کړه چې دغه سرچینې به له کومه تامينوي.
د ولږې او بې وزلۍ پر وړاندې نړیوال ائتلاف پر رامنځته کولو موافقه د برازیل ولسمشر لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، وتوانید چې د فقر او ولږې پر وړاندې یو نړیوال ائتلاف رامنځته کړي چې موخه یې د روانې لسیزې تر پایه پورې ۱۵۰ میلیونه ماشومانو ته د ښه کیفیت لرونکو خوړو ته د لاس رسي بهترول دي.
د جي ۲۰ ډلې مشرانو ټینګار کړی دی چې خوړو ته د خلکو د لاسرسي له پاره لازمه پوهه او سرچینې شتون لري، خو کافي سیاسي اراده شتون نه لري. له میلیاردرانو څخه د مالیو راټولولو په هکله د جي ۲۰ هیوادونو ډلې موافقه وکړه چې له مالیاتو څخه د تيښتې د مخنیوي په خاطر به مکانیزمونو ته پراختیا ورکوي.
د مرګ او ژوند په منځ کي د غزې د فلسطینیانو انځوریز راپور
غزه د بشري ناورین په درشل کي ده. د اکتوبرمیاشتي پر اوومه نېټه د حماس د ترهګریزو بریدونو په ځواب کي د اسرائيل د ځوابي بریدونه دوام لري، په غزه کي د وژل سویو او ټپیانو شمېر مخ پر ډېرېدو دی. انځور: Fatima Shbair/AP/picture alliance د اسرائيل درانه ځوابي بریدونه پر اسرائيل د حماس د ناڅاپي تروریستي بریدونو په دوام، دغه هیواد هم پر غزه هوايي بریدونه وکړل چې د حماس ډلي په کنترول کي ده. اروپايي ټولنه، امریکا متحده ايالات او ځيني نور هیوادونه حماس تروريستي ډله ګڼي. د اکتوبر پر نهمه دوشنبه د اسرائيل لومړي وزیر بنیامین نتانیاهو وویل: «کوم څه، چي به موږ په راتلونکو ورځو کي له خپلو دوښمنانو سره کوو د دوی د راتلونکو نسلونو له پاره به لکه زنګ داسي وي.»
انځور: Belal Al SabbaghAFP/Getty Images د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همږغۍ دفتر(OCHA) په وینا نژدې ۸۰۰ تعمیرونه یومخ ویجاړي سوي دي او په سونو نور د اسرائيل په هوايي بریدونو کي تاواني سوي دي. راپورونه وايي، چي په سونو زره کسان اوبه نه لري.
انځور: Mohammed Talatene/dpa/picture alliance د پاته سویو کسانو په لټه کي د اسرائيل په هوايي بریدونو کي د غزې تراډي په شمال کي د جبالیه کډوالو پنډغالي له منځه تللي او ژغورونکي کوښښ کوي، چي پاته سوي ژوندي کسان وژغوري. هغه شمیرې چي د پنجشنبې په ورځ خپرې سوي دي، د دواړو لوریو قربانیان تر۲۵۰۰ زیات دي. لږ تر لږه ۱۲۰۰ اسرائيليان او ۱۳۰۰ فلسطینیان وژل سوي دي په زرهاوو کسان ټپیان دي.
انځور: Mahmud Hams/AFP/Getty Images مړي په یوه موټر کي وړل کیږي او یوه فلسطینۍ ښځه بوغاري وهي . په غزه کي د روغتیا مسؤلان وايي تر ۱۴۰ ډېر کوچنیان او ۱۰۰ ښځي وژل سوي دي.
انځور: Said Khatib/AFP/Getty Images فلسطینیان په یوه زاړه مني بس موټر کي د اسرائيل له انتقامي هوايي بریدونو څخه تښتي. د ملګرو ملتونو د یو راپور پربنسټ په غزه کي ۱۸۷ زره کسان بې ځایه سوي دي. ۱۳۷ زره کسانو د ملګرو ملتونو په ښوونځیو کي او ۴۰ زره په شخصي کورونو کي پنا اخیستې ده. امکان نه لري، چي د غزې تراډه دي یومخ پرېږدي. اسرائيل دغه سیمه محاصره کړې او د مصر لار يې هم تړلي دي.
انځور: Saleh Salem/REUTERS اسرایلي ځواکونه د غزي تراډي پوله خپله مهاروي د اسرائيل ځواکونه د غزې تراډي پر پوله ګزمه کوي. د حماس ډلي وسله والو د اکټوبر مياشتي پر اوومه پر پوله د اسرائيل درول سوی کټارې ماتي او دغه هیواد ته له ور اوښتلو سره یې عملیات شروع کړل، چي ډېری قربانیان يې ولسي وګړي ول. اسرائيل په ۱۹۹۴م کال کي د غزې پر پوله اغزن تار وغځاوه. په غزه کي د مصر سره پر پوله هم اغزن سیم درول سوی دی.
انځور: Oren Ziv/AP/picture alliance د غزې پر پوله اسرائيلي ځواکونه اسرائيل ۳۰۰ زره ریزرف ځواکونه چمتو کړي دي. د غزې اوسیدونکي ویره لري چي اسرائيل به مځکني عملیات شروع کړي. د غزې پولي ته د اسرائيل زغروال موټر او پوځي تجهیزات لېږل سوي او پولي ته څېرمه د اسرائيل ښارګوټي یومخ تش سوي دي.
انځور: Ilia Yefimovich/dpa/picture alliance په غزه کي انساني ناورین ته انتظار جان ایګلنډ د ناروې د کډوالو د شورا (NRC) عمومي منشي له CNN سره په مرکه کي خبرداری ورکړ، چي په غزه کي یو انساني ناورین سترګي په لار دی. «د بېلګي په ډول که چیري په روغتونونو کي د برېښنا د نشتوالي او لوږي له لاسه کوچنیان ومري، دا به جنګي جنایتونه وشمېرل سی.»
انځور: Mahmud Hams/AFP/Getty Images یحیی سنوار، په غزه کي د حماس د سیاسي دفتر مشر یحیی له ۲۰۱۷م کال راهیسي په غزه کي د حماس تروریستي ډلي مشر دی. هغه پر اسرائيل د برید له طراحانو څخه ګڼل کیږي. سنوار، چي د کډوالو په پنډغالي کي لوی سوی دی، ویلي دي: «موږ دا غوره ګڼو، چي شهیدان سوو، د دې پرځای، چي تر ظلم او سپکتیا لاندي ومروو.»
انځور: Mohammed Abed/AFP د حماس ویاند خبري اژانسونو ته ویلي دي چي هر واري چي اسرائيل بیله خبرتیا پر غزه بمبار وکړي یو نیول سوی اسرائيلی به وژل کیږي. په داسي حال کي چی د اسرائيل د باندنیو چارو وزیر الی کوهن ګواښ وکړ چي دا ډول کړنی به هیڅ ونه بخښل سي. حماس پر اسرائيل باندی د برید پرمهال په لسهاوو اسرائيليان له ځان سره ژوندي بیولي دي.
انځور: Mahmud Hams/AFP/Getty Images
په وروستۍ اعلامیه کې یوازې د فوسیل سونګ توکو له پاره د سبسایډۍ تدریجي لمنځه وړلو ته اشاره شوې ده، خو په بشپړ ډول یې د حذفولو په هکله کومه ژمنه ونه شوه. په داسې حال کې چې د ملګرو ملتونو سازمان د اقلیمي تغیراتو په تیر کنفرانس کې د انرژۍ له دغو سرچینو څخه د استفادې پای ته رسولو له پاره پر اصولو موافقه شوې وه.
د اوکراین او منځني ختیځ په هکله حد اقل موافقه د جې ۲۰ په سرمشریزه کې یوه بله موضوع په اوکراین او منځني ختیځ کې د جګړې زیاتیدل وه.
د چین ولسمشر شي جن پینګ خبرداری ورکړ چې نړۍ د خفګان له یوې نوې څپې سره مخامخ ده او د جګړې د شدت د مخنیوي غوښتنه یې وکړه.
د جي۲۰ ډلې مشرانو په خپله اعلامیه کې د غزې په تړانګه او لبنان کې د «جامع اوربند» غوښتنه وکړه او همدارنګه ټینګار یې وکړ چې د هغه رغوونکي ابتکار هرکلی دې وکړي چې په اوکراین کې یوه جامع او عادلانه سوله راولي. په دې حال کې روسیه په مستقیم ډول ونه غندل شوه.
د اوکراین پر خاوره د روسیې پوځي تیری لکه د تیرو غونډو په شان په مستقیم ډول ونه غندل شو، خو یوازې «د انسانانو رنځ او د جګړې منفي پایلې» لکه د انرژۍ او خوړو پر تامین یې اغیزو ته اشاره وشوه.
په اعلامیه کې همدرانګه په غزې تړانګه او لبنان کې د بشري وضعیت په اړه د جي ۲۰ ډلې پر انديښنو ټینګار وشو او د بشري مرستو د پراخولو او د ملکیانو د حفاظت زیاتولو غوښتنه وشوه. د اعلامیې په متن کې د خپل برخلیک د ټاکلو په هکله د فلسطینیانو پر حق او د دوو دولتونو پر حل لارې ټینګار وشو.
د جې ۲۰ ډله له ۱۹ هیوادونوو، اروپایي اتحادیې او د افریقا له اتحادیې څخه تشکیل شوې ده. دغه ۱۹ هیوادونه عبارت دي له ارجنټاین، برازیل، استرالیا، چین، المان، فرانسې، بریتانیې، هند، انډونیزیا، ایتالیا، جاپان، کاناډا، مکسیکو، روسيې، سعودي عربستان، سویلي افریقا، سویلي کوریا، ترکیه او امریکا متحده ایالاتو څخه.
د دې ډلې غړي هر کال سرمشریزه لري او دا دود دی چې په پای کې د غړو هیوادونو مشران یوه ګډه اعلامیه خپروي چې د هیڅ کوم ګډون کوونکو هیواد له پاره الزامي نه وي.
آژانسونه: ش.ن/ ب.ص
This browser does not support the video element.
