دا خبره د آلمان په پارلمان کې د دغه هیواد د بهرنیو چارو وزارت د کیڼ اړخي فرکسیون د یوې پوښتنې په ځواب کې کړې ده چې د آلمان خبري اژانس او ARD رسنۍ مرکزي سټودیو خپره کړې ده.
د بهرنیو چارو وزارت د معلوماتو له مخې له ۲۰۱۱ څخه تر ۲۰۲۰م کاله پورې «د دې ماموریت اضافي لګښت» ۱۲،۱۵۶ میلیارده یورو ته ورسید.
له دې جملې تر ټولو لوړ مصارف په ۲۰۱۰ او ۲۰۱۲م کلونو کې وو، چې په هر کال کې یې ورباندې تر یوه میلیارده یورو ډیر لګښت راغلی وو. دغه درې کلونه د افغانستان د ماموریت تر ټولو خطرناک کلونه ول، چې په هغه وخت کې تر ۵۰۰۰ ډیر آلماني عسکر په افغانستان کې مستقر او له طالب یاغیانو سره په جګړه کې ول.
يوې کیڼ اړخي سیاستوالې د ARD رسنۍ ته وویل چې د دغه ماموریت له پاره مصارف «د یوه سیاسي او اخلاقي ډیوالیتوب وضاحت» دی. د چهارشنبې په ورځ ناټو پریکړه وکړه چې د می تر لومړۍ نیټې پورې به له افغانستان څخه د خپلو ځواکونو د ایستلو پروګرام پیل کړي.
مخکې تر دې امریکا متحده ایالاتو چې په افغانستان تر ټولو ډير ځواکونه لري، د سپټمبر ۱۱ نيټه په بشپړه توګه د خپلو ځواکونو د ایستلو له پاره اعلان کړه. دغه نیټه په امریکا کې پر دوو تجارتي مرکزونو د القاعده شبکې د ترهګریزو بریدونو له شلمې کلیزې سره سمون خوري.
په افغانستان کې د المان د پوځي ماموریت لوړې ژورې
آلماني سرتیري کابو له ۲۰ کلونو راهیسې په افغانستان کې د ناټو ماموریت په چوکاټ کې حضور لري. که څه هم د آلماني ځواکونه د ماموریت نیټه د مارچ مياشتي پر ۳۱مه ختمیږي، خو په پام کې ده چې وغځول شي.
انځور: Deshakalyan Chowdhury/AFP/Getty Imagesد ۲۰۰۱م کال په دسمبر کې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید شو
د آلمان فدرال پارلمان د ۲۰۰۱م کال په دسمبر میاشت کې له هیواده د باندې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید کړ. د آلمان د پارلمان د پریکړې له مخې، آلماني ځواکونه د «آیساف» نړیوال ماموریت په ترڅ کې په افغانستان کې ګمارل شوی وو.
انځور: Shah Marai/AFP/Getty Images۲۰۰۳: آیساف د ماموریت پراخیدل
د ملګرو ملتونو امنیت شورا، له کابله د باندې د آیساف ماموریت د غځولو پریکړه وکړه. د آلمان فدرال پارلمان هم په کندز ولایت کې د خپل هیواد د ځواکونو ماموریت تائید کړ. آلمان په ۲۰۰۶م کال کې د افغانستان په نهو شمالي ولایتونو کې د آیساف قومانداني پر غاړه واخیسته.
انځور: picture-alliance/dpa/R. Hirschberger۲۰۰۹: په کندز کې د تیلو پر دوو ټانکرونو بمباري
د ۲۰۰۹م کال د سپتمبر پر څلورمه، د امریکا متحده ایالاتو هوایي جنګي الوتکو د یوه آلماني قوماندان ګیورګ کلاین، په دستور دوه هغه ټانکرونه بمبار کړل چې طالبانو تښتولي ول. په دغه پيښه کې د ملکیانو په کډون تر سلو زیات کسان ووژل شول.
انځور: Jawed Kargar/dpa/picture alliance۲۰۱۱: په مزار شریف کې افغان امنیتي ځواکونو ته د مسوولیت سپارل
په ۲۰۱۱م کال کې افغان امنیتي ځواکونو په مزار شريف ښار کې امنیتي مسؤلیت پر غاړه واخیست. په دغه ولایت کې د آیساف په چوکاټ کې د آلماني ځواکونو سترې پوځي اډې موقعیت درلود.
انځور: picture-alliance/dpa۲۰۱۳: افغان امنیتي ځواکونو ته د کندوز د امنیتي مسؤلیت سپارل
افغان ځواکونو ته د امنیتي مسؤلیتونو د سپارلو په لړ کې، د ۲۰۱۳م کال په اکتوبر میاشت کې د کندوز ولایت امنیتي چارې له آلماني ځواکونو څخه افغان ځواکونو ته وسپارل شوې.
انځور: AFP/Getty Images/J. Eisele۲۰۱۴: د قاطع ملاتړ ماموریت پېل
په ۲۰۱۴م کال کې په افغانستان کې د نړیوالو ځواکونو جنګي ماموریت پای ته ورسید. خو په افغانستان کې په زرونو بهرني عسکر د ناټو د «قاطع ماموریت» په چوکاټ کې په افغانستان کې پاتې شول، چې دنده یې د افغان امنیتي ځواکونه روزنه ده. په لومړي سر کې آلمان تر ۸۵۰ عسکرو پورې په افغانستان کې د دغه ماموریت په چوکاټ کې د خپلو ځواکونو ونډه تائید کړه.
انځور: Allison Dinner/ZUMAPRESS/imago images۲۰۱۸: د قاطع ماموریت غځیدل
د ناټو شریکانو په ۲۰۱۸م کال کې پریکړه وکړه چې د دغه هیواد د امنیتي وضعیت تر ښه کیدو پورې، د قاطع ماموریت په چوکاټ کې خپلو فعالیتونو ته ادامه ورکړي.
انځور: picture-alliance/ZumaPress۲۰۲۰: د امریکا او طالبانو ترمنځ توافق
امریکا متحده ایالات له طالبانو سره د څو میاشتو مذاکراتو وروسته د ۲۰۲۰م کال په فبرورۍ میاشت کې یو تړون لاسلیک کړ چې له مخې د ۲۰۲۱م کال تر می میاشتې پورې له افغانستانه د خپلو ځواکونو د وتلو ژمنه کړې. د دې په بدل کې طالبانو ژمنه کړې وه چې د افغانستان له خاورې د ترهګرو فعالیت ته اجازه ورنه کړي.
انځور: Hussein Sayed/AP/dp/picture alliance۲۰۲۰: ترمپ د ځواکونو کمولو اعلان وکړ
د ۲۰۲۰م کال په نومبر میاشت کې د امریکا متحده ایالاتو پخواني ولسمشر اعلان وکړ چې په افغانستان کې د خپلو عسکرو شمیر تر ۲۵۰۰ راټیټوي. په دې ترتیب د سږکال تر جنورۍ میاشتې پورې په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو شمیر ۲۵۰۰ ته راټیټ شوی دی.
انځور: Brian Harris/Planet Pix/ZUMA/picture alliance د پوځي ماموریت د لګښتونو سربیره آلمان په افغانستان کې هر کال تر سلو میلیونو ډير يورو د بشري مرستې، د پراختیا او بیارغونې د پروګرام په چوکاټ کې لګولي دي. په پام کې ده چې دغه ملاتړ به له افغانستان څخه د آلماني ځواکونو تر وتلو وروسته هم دوام وکړي.
آلمان د ۲۰۲۰م کال په نومبر میاشت کې د مرسته کونکو هیوادونو په کنفرانس کې د راتلونکي کال له پاره له افغانستان سره د ۴۵۰ میلیونه یورو مرستې اعلان کړی وو.
د آلمان د پرمختیایي چارو وزیر ګیرد مولر، د جمعې په ورځ د «آوګس بورګر آلګماینن» رسنۍ ته وویل: «مونږ په راتلونکي کې هم د یوه سیاسي پرمختیایي شریک په توګه د افغانستان په څنګ کې پاتې کیږو.»
نوموړي تر اوسه پورې له افغانستان سره شوي مرستې بریالۍ وبللې: «مونږ په ګډه په تیرو شلو کلونو کې په افغانستان کې د روغتیا او ښوونې او روزنې په برخه کې پرمختګونه کړي دي.»
د آلمان د پرمختیايي چارو وزیر زیاته کړه چې له ۲۰۰۱م کال راهیسې د ژوند کولو توقع یا امید ۹ کاله زیات شوی، د سړي سر عاید څلور برابره او د هغو ماشومانو شمیر ۱۲ چنده لوړ شوی دی چې ښوونځیو ته ځي.
د آلمان د بهرنیو چارو وزارت په حواله تر اوسه پورې د آلمان په مرسته په افغانستان کې ۱۴۴۰ کیلومتره سړکونه او ۲۳۹۰ متره پلونه یا نوي جوړ شوي او یا هم دوباره رغول شوي دي. همدارنګه ۲۹۳ ښوونځیو ته نوې ودانۍ جوړې شوي او ۱۲۰ نور ترمیم شوي دي.
د دې ترڅنګ ۵۱ روغتونونه نوي جوړ شوي او د ۳۴ روغتونو د بیارغونې چارې ترسره شوي دي.
آژانسونه: ش.ن/ ن.ص