شولڅ: د انفلاسيون له کبله بايد کارګرو ته اضافي پيسې ورکول سي
۱۴۰۱ شهریور ۱۳, یکشنبه
په آلمان کي د انرژۍ د قيمتونو د جګېدلو سره په دغه هيواد کي د ورځني ژوند د توکو قيمتونه هم جګ سوي دي. په آلمان کې د انفلاسيون يا د پيسې د ارزښت د کمېدلو کچه تر ۷ فيصده اوښتې ده خو اوس حکومت د اقداماتو نوې بسته اعلان کړه.
اعلان
د آلمان حکومت په دغه هيواد کي پر کار ورکوونکو ږغ کړی دی چي د خپلو شرکتونو کار کوونکو ته دي د انفلاسيون له کبله د «انفلاسيون ادايګي» یا پیسې وکړي. د آلمان صدراعظم اولاف شولڅ ويلي دي چي حکومت به و کارکوونکو ته د شرکتونو له خوا د انفلاسيون له کبله اضافي ادايګۍ له ماليو څخه مستثنی کړي. د هغه په وينا تر ۳۰۰۰ يورو پوري به ياد ډول ځانګړي د پيسو ادايګۍ هيڅ ماليه ونلري.
شولڅ دا څرګندونې د يکشنبې په ورځ د آلمان د حکومت له لوري پر ولس د اقتصادي فشار د کمولو په مقصد د اقداماتو د دريمي بستې د اعلان پر وخت وکړې. هغه هيله څرګنده کړه چي آلماني شرکتونه به په آلمان کي په مليونونو خپلو همکارانو ته د انفلاسيون فشار کمولو لپاره اضافي پيسې وويشي.
له دې مخکي د کرونا پاندمۍ پر وخت هم و کار کوونکو ته تر ۱۵۰۰ يورو پوري د اضافي پيسو ادايګۍ له ماليو او سوسيال سيسټم لپاره ځانګړو ادايګيو څخه مستثنی کړل سوي وې. دغه اصول د ۲۰۲۲ کال تر مارچ پوري د عملي کیدو وړ ول. اضافي ادايګي د عام معاش علاوه و کار کوونکو ته ورکول کيږي.
د انفلاسيون د اغېزو د کمولو په مقصد و کارګرو ته د شرکتونو له خوا له ماليو مستثنی د اضافي پیسو د ورکړې مفکوره د جولای مياشتي په سر کي لا د حکومتي استازو او د شرکتونو د اتحاديو تر منځ تر بحث لاندي نيول سوې وه.
د اقتصادي چارو کارپوهانو او د کارګرو سازمانونو دغه مفکوره رد کړې وه. د آلمان د سوسيال دموکرات ګوند رئيسي ساسکيا ايسکن د يکشنبې په ورځ د اقتصادي فشار کمولو د اقداماتو د دريمي بستې د معرفي پر وخت وويل چي غواړي معاشونه په ټوليزه توګه جګ سي.
د هغه وروسته چي روسيې پر اوکراين بريد وکړ، نو په آلمان کي د انرژۍ بازار اغېزمن سو. اوس روسيې پر اروپا خپل د ګازو نل ليکي هم په بشپړه توګه تړلي دي او وجه يې تخنيکي ستونزي يادوي. خو په آلمان کي د انرژۍ د قيمتونو د جګېدلو سره د اړتيا د بيلو څيزونو قيمتونه هم جګ سوي دي او د انفلاسيون اندازه تر ۷ سلني زياته سوېده.
آ./ا.ا./ا.خ.ح.
په اوکراين کې جگړې پر نوري نړۍ څه اثرات کړي دي؟
پر اوکران د روسيې له بريد راهيسي په نړيواله توگه انسانان متاثر سوي دي. په دې ترڅ کي د خوراکي او سونگ موادو قيمتونه لوړ سوي دي. په دې تړاو انځوريز راپور دلته کتلای سئ:
انځور: PIUS UTOMI EKPEI/AFP via Getty Images
انفلاسيون او د پيسو د ارزښت کمښت
په اوکراين کې جگړې د نوري نړۍ د انسانانو تر څنگ په آلمان کي هم د انسانانو پر ژوند اغېز کړی دی. په زياته د انفلاسيون يا د پيسو د ارزښت د کمېدو له کبله زيات آلمانان متاثره سوي دي. په دغه هيواد کي د ۱۹۸۱م کال راهيسي د انفلاسيون شرحه دومره لوړه نه وه، لکه د اوکراين د جگړې له کبله چي لوړه سوې ده.
انځور: Moritz Frankenberg/dpa/picture alliance
په کينيا کي د تيلو د ټانکونو مخته اوږده قطارونه
د افريقا د کينيا هيواد په پلازمېنه نايروبي کي د تيلو ټانکونو ته د موټرو اوږده کتارونه ولاړ وي. په بازار کي تيل لږ سوي او له کبله يې قيمتونه هم لوړ سوي دي. د تيلو بيي له لوړېدو سره د خوراکي توکو او د ورځني ژوند د نورو څيزونو قيمتونه هم جگ سوي دي.
انځور: SIMON MAINA/AFP via Getty Images
په ترکيه کي ډوډۍ قيمته سوې
روسيه په نړيواله توگه د غنمو تر ټولو لوی توليد کوونکی هيواد دی. پر دغه هيواد د بنديزونو له کبله د غنمو بازار متاثره سوی دی. په عيني حال کي اوکراين په نړيواله توگه د غنمو پنځم لوی توليد کوونکی هيواد دی. همدا وجه ده چي په زياتو سيمو کي غنم او ورسره ډوډۍ قيمته سوې ده.
انځور: Burak Kara/Getty Images
د غنمو اوړه په عراق کي
د اوکراين د جگړې له پېل راهيسي په عراق کي د غنمو بيه په تدريجي توگه لوړه سوې ده. عراق په دغه بحران کي ځان بې پري ساتلی دی او د هيڅ اړخ ملاتړ نه کوي. دا د هغه باوجوده چي په دغه هيواد کي د پوتين د پوسترانو پر لگولو بنديز لگول سوی دی.
انځور: Ameer Al Mohammedaw/dpa/picture alliance
په ليما کي احتجاجونه
د پيرو په پلازمېنه ليما کي خلک د انفلاسيون پر ضد احتجاجونه کوي. په دې ترڅ کي د پوليسو او احتجاج کوونکو تر منځ اخ و ډب هم رامنځته سوی دی. حکومت د احتجاجونو د کنټرول کولو په مقصد گرزبنديز ولگاوه. خو کله چي دغه گرزبنديز پای ته ورسېد نو له سره احتجاجونه پېل سول.
انځور: ERNESTO BENAVIDES/AFP via Getty Images
په سري لانکا کي بحران
سري لانکا دمگړی د خپل تاريخ د يو ژور اقتصادي او سياسي بحران سره مخ دی. د اوکراين د جگړې پېل د دغه هيواد تر مخه لا کړکېچن وضعيت لا خراب کړی دی او زياتو انسانانو په احتجاجونو لاس پوري کړی دی.
په سکاټلنډ کي خلک په کوڅو کي په احتجاج سول. په ټول متحده بريتانيا کي د انفلاسيون پر ضد احتجاجونه تر سره سول. له اروپايي اتحاديې څخه د بريتانيا وتل، بيا د کرونا وبا او اوس د اوکراين جگړې په دغه هيواد کي د زياتو خلکو وضعيت خراب کړی دی.
انځور: Jeff J Mitchell/Getty Images
کب گران سوی
بريتانويان د پټاټو د چپس او د کب ډېر زيات مينه وال دي. له همدې کبله د بريتانويانو دغه ملي خوراک بلل کيږي. خو د اوکراين جگړې د بريتانويانو پر دغه خوراکو هم منفي اغيز کړی دی او د غوړو تر څنگ د سپين کب قيمتونه ډېر لوړ سوي دي. په بريتانيا کي په فبرورۍ مياشت د انفلاسيون شرحه ۶،۲ سلنه وه.
انځور: ADRIAN DENNIS/AFP via Getty Images
د نيجير له پاره چانس
د نيجير توليد کوونکي د اوکراين په جگړه کي ځان ته يو چانس ويني. هغه دا چي دوی غواړي په دې ترڅ کي پر روسيې باندي خپله اتکا راکمه کړي. د دغه هيواد تر ټولو بډای کس، الیکو دانگوتې لږ وخت تر مخه د دغه هیواد تر ټولو لويه د څرې توليد کوونکې فابريکه پرانستله.