د آلمان د پوځ اتحاديې مشر ډګرمن اندرې ويستنر د فونکه رسنيو ډلې سره په مرکه کې ويلي دي چې سياست «د آلمان حکومت د افغانستان له ماموريت څخه خپل هيواد ته د راستنو شويو وروستو عسکرو د هرکلی په ترڅ کې ډېرې سهوې کړي.»
هغه وويل چې دا خبره د عسکرو د «خاموشه هرکلي» څخه نيولې بيا وروسته په دې اړه پر ټولو ارتباطاتو صدق کوي.
نوموړي زياته کړه چې اوس په دې اړه جنجال پېلول چې د عسکرو د ستاینې له پاره د سترې غونډې له پاره کوم ځای ښه دی، «نه يوازې ګټه نه لري، بلکې ډېر خطرناک هم دی.»
د نوموړي په خبره له دې سره پر سیاست د عسکر باور چې لا دمخه هم ډېر لږ دی، لا پسې کمیږي.
ويستنر غوښتنه وکړه چې صدراعظمه ميرکل او د پارلمان مشر وولف ګنګ شوېبله ژر تر ژره د داسې يوې غونډې د جوړولو پر پلان او موقعيت بايد هوکړې ته ورسيږي.
هغه وويل چې دا قضيه بايد د «ګوندي سياستونو او يا انتخاباتي مبارزې تاکتيکونو» قرباني نه شي.
په افغانستان کې د المان د پوځي ماموریت لوړې ژورې
آلماني سرتیري کابو له ۲۰ کلونو راهیسې په افغانستان کې د ناټو ماموریت په چوکاټ کې حضور لري. که څه هم د آلماني ځواکونه د ماموریت نیټه د مارچ مياشتي پر ۳۱مه ختمیږي، خو په پام کې ده چې وغځول شي. انځور: Deshakalyan Chowdhury/AFP/Getty Images د ۲۰۰۱م کال په دسمبر کې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید شو د آلمان فدرال پارلمان د ۲۰۰۱م کال په دسمبر میاشت کې له هیواده د باندې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید کړ. د آلمان د پارلمان د پریکړې له مخې، آلماني ځواکونه د «آیساف» نړیوال ماموریت په ترڅ کې په افغانستان کې ګمارل شوی وو.
انځور: Shah Marai/AFP/Getty Images ۲۰۰۳: آیساف د ماموریت پراخیدل د ملګرو ملتونو امنیت شورا، له کابله د باندې د آیساف ماموریت د غځولو پریکړه وکړه. د آلمان فدرال پارلمان هم په کندز ولایت کې د خپل هیواد د ځواکونو ماموریت تائید کړ. آلمان په ۲۰۰۶م کال کې د افغانستان په نهو شمالي ولایتونو کې د آیساف قومانداني پر غاړه واخیسته.
انځور: picture-alliance/dpa/R. Hirschberger ۲۰۰۹: په کندز کې د تیلو پر دوو ټانکرونو بمباري د ۲۰۰۹م کال د سپتمبر پر څلورمه، د امریکا متحده ایالاتو هوایي جنګي الوتکو د یوه آلماني قوماندان ګیورګ کلاین، په دستور دوه هغه ټانکرونه بمبار کړل چې طالبانو تښتولي ول. په دغه پيښه کې د ملکیانو په کډون تر سلو زیات کسان ووژل شول.
انځور: Jawed Kargar/dpa/picture alliance ۲۰۱۱: په مزار شریف کې افغان امنیتي ځواکونو ته د مسوولیت سپارل په ۲۰۱۱م کال کې افغان امنیتي ځواکونو په مزار شريف ښار کې امنیتي مسؤلیت پر غاړه واخیست. په دغه ولایت کې د آیساف په چوکاټ کې د آلماني ځواکونو سترې پوځي اډې موقعیت درلود.
انځور: picture-alliance/dpa ۲۰۱۳: افغان امنیتي ځواکونو ته د کندوز د امنیتي مسؤلیت سپارل افغان ځواکونو ته د امنیتي مسؤلیتونو د سپارلو په لړ کې، د ۲۰۱۳م کال په اکتوبر میاشت کې د کندوز ولایت امنیتي چارې له آلماني ځواکونو څخه افغان ځواکونو ته وسپارل شوې.
انځور: AFP/Getty Images/J. Eisele ۲۰۱۴: د قاطع ملاتړ ماموریت پېل په ۲۰۱۴م کال کې په افغانستان کې د نړیوالو ځواکونو جنګي ماموریت پای ته ورسید. خو په افغانستان کې په زرونو بهرني عسکر د ناټو د «قاطع ماموریت» په چوکاټ کې په افغانستان کې پاتې شول، چې دنده یې د افغان امنیتي ځواکونه روزنه ده. په لومړي سر کې آلمان تر ۸۵۰ عسکرو پورې په افغانستان کې د دغه ماموریت په چوکاټ کې د خپلو ځواکونو ونډه تائید کړه.
انځور: Allison Dinner/ZUMAPRESS/imago images ۲۰۱۸: د قاطع ماموریت غځیدل د ناټو شریکانو په ۲۰۱۸م کال کې پریکړه وکړه چې د دغه هیواد د امنیتي وضعیت تر ښه کیدو پورې، د قاطع ماموریت په چوکاټ کې خپلو فعالیتونو ته ادامه ورکړي.
انځور: picture-alliance/ZumaPress ۲۰۲۰: د امریکا او طالبانو ترمنځ توافق امریکا متحده ایالات له طالبانو سره د څو میاشتو مذاکراتو وروسته د ۲۰۲۰م کال په فبرورۍ میاشت کې یو تړون لاسلیک کړ چې له مخې د ۲۰۲۱م کال تر می میاشتې پورې له افغانستانه د خپلو ځواکونو د وتلو ژمنه کړې. د دې په بدل کې طالبانو ژمنه کړې وه چې د افغانستان له خاورې د ترهګرو فعالیت ته اجازه ورنه کړي.
انځور: Hussein Sayed/AP/dp/picture alliance ۲۰۲۰: ترمپ د ځواکونو کمولو اعلان وکړ د ۲۰۲۰م کال په نومبر میاشت کې د امریکا متحده ایالاتو پخواني ولسمشر اعلان وکړ چې په افغانستان کې د خپلو عسکرو شمیر تر ۲۵۰۰ راټیټوي. په دې ترتیب د سږکال تر جنورۍ میاشتې پورې په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو شمیر ۲۵۰۰ ته راټیټ شوی دی.
انځور: Brian Harris/Planet Pix/ZUMA/picture alliance
د آلمان د پوځ د اتحادیې مشر دې ته اشاره وکړه چې د افغانستان ماموريت نه يوازې پوځي بعد درلود، بلکې پراختيايي کارونه او ديپلوماسي هم بايد وستايله شي پرته له دې چې د دغه نړيوال ماموريت بريا او يا ناکامي په پام کې ونیوله شي.
ويستنر د دې غوښتنې ترڅنګ چې د افغانستان په ماموريت کې د شاملو عسکرو هلو ځلو ته د قدر په سترګه وکتل شي، دا هم وغوښتل دغه پخوانيو عسکرو ته ډېره پاملرنه بايد وشي او همدا راز د آلمان د پوځ سيمه ایزو افغان کارکوونکو د خونديتوب زمينه هم برابره کړای شي.
وروستي آلماني عسکر هم له افغانستانه ووتل
په افغانستان کې په سلونه افغانانو د آلمان پوځ سره د ترجمانانو په توګه او همدا راز په نورو برخو کې همکاري کړې ده چې اوس له ډېرخطر سره مخامخ دي.
په افغانستان کې په دنده بوختو آلماني عسکرو وروستي یې د جون مياشتې په پای کې آلمان ته راستانه شول. امريکا متحده ایالات به هم له افغانستان څخه خپل ځواکونه د اګست میاشتې تر پای پورې را وباسي او په دې توګه به د افغانستان ماموريت پای ته ورسيږي.
ب. ص/ ن. ز (AFP)
