د مېرمن سيد رحمان په خبره د مرستې پروګرامونه په کافي توګه نه تمويليږي سره له دې چې د افغانستان اقتصادي وضعيت خراب شوی دی. د ژغورنې د نړيوالې کميټې وياندې دا هم وويل چې علت يې د اوکراين جګړې ته پام اوښتل دي. ملګري ملتونه اټکل کوي چې په روان کال کې په افغانستان کې ۳،۲ مليارډه امريکايي ډالرو مرستې ته اړتيا ده. خو د مرستو د دغه پروګرام يوازې څلورمه برخه راټوله شوې ده، په داسې حال کې چې له ۲۸ ميليونو زيات خلک دا مهال مرستو ته اړتيا لري.طالبان بشري مرستې غواړي، خو ملګري ملتونه وايي بودجه کمه شوې
په تېره په لويو ښارونو کې د مېرمن سيد رحمان په خبره خلک اوس ډېر بې وزله شوي دي. نوموړې وايي چې په پلازمېنه کابل کې يې د نانوايانو په وړاندې هيڅکله هم دومره ډېر خلک نه ول ليدلي چې سوال کوي. د دې يو اصلي علت اقتصادي کړکېچ دی چې له کبله يې ۹۰۰ زره تنو خپل کارونه له لاسه ورکړي دي.
سيد رحمان وايي »هغه څوک چې لا کار لري، بايد له دې لارې يو څو کورنۍ مړې کړي.« د دغه کړکېچ له کبله د ماشومانو کار او جبري ودونه هم ډېر شوي دي. خلک بايد د هغې په خبره پرېکړه وکړي چې آيا خپلې پيسې د ډوډۍ يا سون توکو د رانيولو له پاره ولګوي.د م.م د امنیت شورا غونډه؛ د افغانستان پر بشري وضعیت اندېښنې
نوموړې زياتوي چې د نړيوالو ځواکونو د وتلو راهيسې امنيتي وضعيت اوس نسبتاً ښه دی او »موږ د هېواد داسې برخو ته رسيږو چې پخوا څوک نه شوای ورتللی.« د هغې اشاره د هلمند ولايت ته ده. په دغسې جنګ ځپلو سيمو کې خلک اوس په لومړي ځل د درملنې په موخه ډاکټرانو ته مراجعه کولی شي.
طالبانو د ۲۰۲۱ کال د اګست په مياشت کې کابل نيولی دی چې دغه کار د يوه اقتصادي کړکېچ د راټوکېدو باعث ګرځېدلی دی. د ژغورنې نړيواله کميټه د خپلو معلوماتو له مخې د ۱۹۸۸م کال راهيسې په افغانستان کې فعاليت لري او د نورو چارو تر څنګ د کډوالۍ په برخه کې کار کوي.
اي پي دي/ن.ص./ا.ا.
د هغو افغان کورنیو شمېر زیات شوی چې خپل ماشومان پلوري
په افغانستان کې د اقتصادي کړکېچ له امله د هېواد له ډېرو برخو څخه داسې راپورونه ورکول کېږي چې کورنۍ غواړي خپل ماشومان وپلوري. په کندهارکې یوه مور غواړي چې خپلې لوڼې له لوږې د ژغورلو په موخه وپلوري.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture allianceشیما یوه ۵۵ کلنه ښځه ده چې د افغانستان په کندهار ولایت کې اوسیږي. د شیما خاوند داود چې د پخواني حکومت د امنیتي ځواکونو پخوانی غړی وو، له طالبانو سره په جګړه کې وژل شوی دی. د هغې زوی محمود چې هغه هم د امنیتي ځواکونو غړی وو، اوه کاله وړاندې ورک شوی او اوس هم لا درکه دی.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture alliance هغه له دوو لوڼو سره د طالبانو تر واکمنیدو وروسته د بې وزلۍ او بې وسۍ له امله ډیر رنج وړي. شیما په یوه داسې کرايي کور کې ژوند کوي چې د ژوند کولو نه دی او ۳۰۰۰ افغانیو کرایې په بدل کې د خپل مالک کور پاکوي. د هغې په پخلنځي کې یوازې د وچې ډوډۍ څو ټوټې او یو څو پیاز او کچالو لیدل کیدی شي.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture allianceشیما چې د ملا ديسک له درد څخه رنځ وړي، غواړي د ځان درملنه وکړي، مګر د عملیات څخه د ژوندي پاتې کیدو هیله نه لري. هغې وويل: «ما د دې پرېکړې له امله رواني ستونزې پیدا کړي خو زه هیڅ انتخاب نه لرم.» زه غواړم چې دوی د یو چا سره وي ترڅو دوی وږي نه شي. هغه غواړي خپلې لوڼې په ۳۰ زره افغانیو وپلوري.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture alliance له دې ټولو ستونزو سره سره هم هغه هڅه کوي چې خپلې لوڼې ښوونځیو ته واستوي ترڅو دوی لږ تر لږه د زده کړې له لارې خپل ژوند بدل کړي او له فقر او بدبختۍ څخه خلاصې شي. شیما وویل: «زموږ سره د کورني هيڅ کوم غړي مرسته نه ده کړې.«
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture allianceخو دې مور اوس پریکړه کړې چې خپلې لوڼې وپلوري څو یې د خوارځواکۍ او لوږې څخه وساتي. د ژمی د نږدې کیدو سره دا مور نوره هم اندیښمنه کیږې: «هره ورځ زه کچالو جوشوم یا خپلو ماشومانو ته وچه ډوډۍ ورکوم.» نیکلا او مهتاب نه غواړي له خپلې مور څخه جلا شي او وايي چې زده کړې به وکړې او له خپلې مور سره به مرسته وکړي.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture alliance په افغانستان کې ډیری ځوانې نجونې د هلکانو په پرتله ژر پلورل کیږي. ځکه نجونې په همدې ماشومتوب کې په زور ودیږې، خو هلکان یوازې له کوره بهر کار کوي. شیما د خپل میړه د بونس غوښتنه وکړه، خو نه یې زوی او نه یې خاوند ته پیسې ورکړل شوې. اوس د طالبانو په راتګ سره داسې کار ناشونی شوی او شیما یې هیله له لاسه ورکړې ده.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture alliance د بشري حقونو سازمان په افغانستان کې د بې وزلۍ او د ماشومانو د پلورلو ډیریدو ته اندېښنه ښودلې ده. وروسته له هغه چې طالبانو واک تر لاسه کړ له افغانستان سره د نړیوالو مرستو بندیدل او اقتصادي بحران افغانستان یې له یوه «بشري ناورین» سره مخ کړ.
انځور: Murteza Khaliqi/AA/picture alliance