په افغانستان کې د طالبانو له لوري د دوو ورځو له پاره د انترنيت تر پرې کېدو څو ورځې وروسته د دغه هېواد يو شمیر وګړو شکايت کړی دی چې ټولنیزو رسنيو ته یې لاس رسی محدود او يا هم له منځه وړل شوی دی.

د «نټ بلاکس» سازمان هم چې په ټوله نړۍ کې د انترنتي خدماتو ته لاس رسی څاري، د چهارشبنې په ورځ تائيد کړې ده چې په افغانستان کې ټولنیزو رسنیو ته لاس رسی محدود شوی دی.

اړونده موضوع: په افغانستان کې د انټرنټي او مخابراتي خدماتو قطع کیدل

د دې سازمان معلومات ښيي چې «په افغانستان کې د مخابراتي خدماتو د څو ارايه کوونکو له لارې د ټولنیزو رسنیو يو شمیر پليټفارمونو لکه انستاګرام، فیسبوک او سنپ چيت ته لاس رسی محدود شوی دی.»

يو شمیر رسنيو د مخابراتو د وزارت د يو شمیر سرچينو له خولې رپوټ ورکړی دی چې په افغانستان کې د ټولنیزو رسنيو ځینې منځپانګې فلټر شوي دي.

خلک څه وايي؟

د افغانستان پلازمېنې کابل او ځینو ولایتونو کې يو شمیر وګړو سره د دويچه ويله اړیکو وښووله چې بېلابېلو ولایتونو کې ټولنیزو رسنیو ته د لاس رسي وضعيت يو ډول نه دی.

په داسې حال کې چې يو شمیر وګړو ويلي، چې رسنيو ته لاس رسی لري؛ ځینو بيا دا هم ويلي دي چې خواله رسنۍ بې له «وي پي ان» نه شي کارولی.

د کابل يوه اوسيدونکي وويل: «انترنټ نه دی بند خو يو شمیر رسنۍ بې له وي پي ان کار نه ورکوي. لکه فيسبوک، انستاګرام، سنپ چيت، يوټيوب، واتساپ او نور.» هغه زیاته کړې چې ځيني وخت ايکس هم کار نه کوي.

د کونړ يوه اوسيدونکي وويل، چې واتساپ بې له فیلټر ماتوونکي کار کوي؛ خو فيسبوک او نورې رسنۍ بيا بې له وي پي ان څخه کار نه کوي. 

 د ننګرهار ولايت يوه اوسيدونکي هم ویلي، چې ټولنیزې شبکې پرته له وي پي ان يا «فلتر ماتوونکي» څخه په جلال آباد کې کار کوي خو انټرنټ ډېر ضعيف دی. 

خو د هرات له اوسيدونکو څخه یې يوه دويچه ویله ته وويل چې ټولنیزو رسنیو ته پر لاس رسي محدوديت نه دی وضع شوی او کولی شي چې د افغان تليکام د انترنت پر مټ په خپل موبايل کې ټولنیزو رسنيو ته لاس رسی ولري.

د هرات يوه بل اوسيدونکي هم تائيد کړې چې د روشن له سيم کارت سره ټولنیزو رسنيو ته لاس رسی لري او همدا د نورو ټولنیزو رسنیو محتوا ته په لاس لرلو کې هم ستونزه نه لري.

دا ښايي په دې پورې هم اړه ولري چې خلک د کوم شرکت له سيم کارت څخه استفاده کوي. نټ بلاکس ټولنې ويلي دي چې دا محدوديت د ځینو انترنتي خدماتو پر وړاندې کوونکو لګيدلی دی خو دغه شرکتونه مشخص شوي نه دي.

د طالبانو ویاندويانو تر اوسه د ټولنیزو رسنیو د فلتر کولو په اړه نظر نه دی څرګند کړی.

دويچه ويله هڅه وکړه چې د طالبانو د ادارې د مخابرات وزارت د وياند نظر واخلي خو تر اوسه یې په دې اړه تکراري اړیکو ته ځواب نه دی ویلی.