د خبریالانو نړیوال فدراسیون (آی اف جي) په افغانستان کې د رسنیو د ستونزمن وضعیت په اړه خبرداری ورکړی دی. نوموړي فدراسیون په افغانستان کې د رسنیو د کارمندانو پر وړاندې په مخ پر ډیریدونکي ډول تاوتریخوالي، د بیان پر آزادۍ برید، په دغه هیواد کې د دوی د امنیت پر څرنګوالي او پر خبریالانو د طالبانو بریدونه وغندل.

د نوموړي بنسټ په حواله د طالبانو واک ته تر رسیدو وروسته لږ تر لږه ۱۵۳ رسنۍ د خپلو فعالیتونو بندولو ته اړ شوي دي. سربیره پر دې ښځينه خبریالانې له کاره محرومې شوي دي او د رسنیزو کارمندانو پر وړاندې په مخ پر ډیریدونکي ډول ګواښونو او تاوتریخوالي او د مخابراتي شبکو پرې کیدل، د ډیر شمیر خبریالانو د کارونو مخ ته خنډ جوړ شوی دی.

نوموړي فدراسیون لیکلي دي چې د خبریالانو د نیول کیدو، د هغو د وسایلو غضب، وهل او ټکول کیدو او شکنجې په اړه رپوټونه د زیاتیدو په حال کې دي.

د خبریالانو د دغه مدافع بنسټ د اطلاعاتو په اساس د طالبانو تر تصرف وروسته تر ۷۰۰۰ ډیر رسینز کارمندان اغیزمن شوي دي. دوی یا خپلې دندې پريښې دي او یا هم له ویرې پټ شوي دي.

د خبریالانو د نړیوال فدراسیون مشر انتوني بلانګر ویلي دي: «زه په دې باور یم هغه څه چې مونږ به یي شاهدان اوسو، یوه رسمي رسنه - او بی د ښځو له موجودیت څخه یوه طالباني رسنه وي.»

نوموړي فدراسیون د خپل رپوټ په یوه برخه کې د طالبانو له لورې د مظاهرو منع کیدو ته اشاره کړې ده. په رپوټ کې ویل شوي چې طالبانو د سپټمبر میاشتې په ۸ نیټه د یوه فرمان په صادرولو سره مظاهرې او تجمعات یا را ټولیدنې منع اعلان کړل، یوه ورځ وروسته له هغې د کابل په ځینو برخو کې د دوی په امر تلیفوني او انټرنټي خدمات هم قطع شول.

افغان خبریال احمد وحید پيمان چې اوس آلمان ته تښتیدلی دی دغه فدراسیون ته ویلي دي چې د ښځينه خبریالانو فعالیتونه منع شوي دي او له رسنیو څخه د ساتیرۍ پروګرمونه هم په بشپړ ډول لغوه یا لیري کړای شوي دي: «طالبان یوازې داسې ښکاره کوي چې له خلکو سره له زغم څخه کار اخلي، څو په نړیواله کچه په رسمیت وپيژندل شي، خو په پراخه پيمانه د دوی د بریدونو بیلګې موجودې دي.»

بل لور ته نوموړي فدراسیون لیکلي دي چې د طالبانو له خوا د افغانستان له زندانونو څخه تر ۱۰۰۰ تنو د ډیرو خطرناکو بندیانو آزادیدل، هغه خبریالان چې د دوی د نیول کیدو بهیر یي تر پوښښ لاندې نیولی وو هم په جدي توګه ګواښي.

د خبریالانو د نړیوال فدراسیون د رپوټ پر بنسټ د دغو ټولو تهدیدونو او تاوتریخوالي سربیره خبریالان چپه خوله نه دي پاتې او خپل غږ یي پورته کړی دی. په دې وروستیو کې د رسنیو ۱۵۰ تنو کارمندانو ملګرو ملتونو ته د یوه لیک په استولو سره د افغان خبریالانو د ژغورنې له پاره د مشخصو اقداماتو غوښتنه کړې ده.

د ملګرو ملتونو سازمان د بشري حقونو عالي کمیسارۍ هم د سپټمبر میاشتې په لسمه نیټه د یوې اعلامیې په خپرولو سره له طالبانو وغوښتل چې د هغو کسانو چې له خپل مسلم حق څخه دفاع کوي او د هغو خبریالانو چې د دوی مظاهرو ته خبري پوښښ ورکوي، له خودسرانه نیولو او پر وړاندې یي له زور څخه کار اخیستنه دې په عاجل ډول بنده کړي. 

د افغانستان د خبریالانو نړیوال فدراسیون ټینګار کړی دی چې دغه فدراسیون به د افغانستان د خبریالانو ملاتړ او د حماوي صندوق له لارې د مرستو را ټولول جاري وساتي.

شکیلا ابراهیم خیل: ش.ن/ ن.ص