لi دې وړاندې هغه ناروغان چې د پښتورګو له ناروغيو کړېدله د درملنې په موخه به له هېواده بهر پاکستان او یا هم هندوستان ته تلل.
په هلمند ولایت کې د طالبانو د عامي روغتیا مسولان وایې دا دوې پایې ماشینونه چي په ورځ کي د څلورو ناروغانو د ویني تصفیې ظرفیت لري د دوو داخلي موسساتو له خوا د ۳۰ زره امریکایې ډالرو په ارزښت فعاله سوه.
د طالبانو د عامې روغتیا رئیس ډاکټر سید احمد سعید وایې: «له څو کلونو وروسته دې ولایت کې د (د وینې پاکولو) دوې پایې ماشینونه دOPHM او باران داخلي موسساتو په مالي همکارۍ د هلمند ولایت په بُست مرکزي روغتون کې فعاله کړل سوي دې.»
احمد سعید وایې: «دغه فعاله کړل سوي ماشینونه په ورځ کې د څلورو ناروغانو د وینې دتصفیې کولو وړتیا لري.»
د هلمند ولایت اوسیدونکې د یادو طبې ماشینونو دفعاله کیدو له امله خوښ دې او وایې که چیري په دې ولایت کې د روغتیا په برخه کې ورته نور ګامونه هم واخیستل سې دا به ښه وي.
شاولې زیارمل هغه کس چې د یوه پښتورګې درلودونکې دې دویچه ویله ته وویل د ده یو ورور د همدې ناروغۍ د نه ددرملنې له امله ومړ.
هغه وویل: «موږ هره اونۍ به خپل ناروغ کندهار او بیا کویټې ته وړې ترڅو پورې د هغه د پښتورګو وینه پاکه سي، خو د دې ماشین د نه شتون له امله به موږ زرګونه افغانۍ په کرایه او د همدي وینې په پاکیدلو مصرفولې.»
په ۲۰۲۲ کي د نړۍ غوره روغتونونه
نیوزویک د ۸ زره ډاکټرانو، مدیرانو او نورو روغتیايې متخصصینو په مرسته په ۲۷ هیوادونو کې ۲۲۰۰ کلینیکونه ارزولي دي. په دې انځوریز راپور کې په ۲۰۲۲ کال کې د نړۍ له غوره روغتونونو سره آشنا شې. انځور: picture-alliance/chromorange/Media for Medical د نړۍ تر ټولو غوره روغتیاېې مرکزونه نیوزویک مجلې په ۲۰۲۲ کال کې د نړۍ د سلو غوره کلینیکونو نوملړ خپور کړی دی. په نړۍ کې د غوره کلینیکونو په نوملړ کې، متحده ایالات د ۳۳ کلینیکونو سره لومړی ځای، آلمان د ۱۴ کلینیکونو سره دویم ځای، ایټالیا او فرانسه په ګډه د ۱۰ کلینیکونو سره د نړۍ دریم ځای لري.
انځور: picture-alliance/chromorange/Media for Medical د مایو کلینیک د امریکا په مینیسوټا کې په ۱۸۸۹ کال کې جوړ شوی چې په فلوریډا او اریزونا ایالتونو کې هم څانګې لري. دغه کلينيک ۶۵ زره کارکوونکي لري او کلنی عايد يې ۱۲ ميليارده او ۶۰۳ ميليونه ډالره دی او د طبي څېړنو او زده کړو په برخه کې هم فعالیت لري. اډوارډ کینډل او فیلیپ شوالټر هینچ د طب په برخه کې د ۱۹۵۰ نوبل جایزې ګټونکي د همدې کلینیک اړونده کسان وه.
انځور: Glen Stubbe/TNS/Zuma/picture-alliance د کلیولینډ کلینیک، چې د متحده ایالاتو په اوهایو ایالت کې موقعیت لري، په کال ۱۹۲۱ کې په ۶۹ هکتاره ساحه کې د ۱۱ څانګو او ۱۹ کورنیو د روغتیا پاملرنې مرکزونو په درلودو سره رغول شوې. یاد کلینیک د متحده ایالاتو سربیره په ابوظبي، ټورنټو، او لندن کې هم څانګي لري. په دې کلینیک او څانګو کې ېې د بسترونو ټولټال شمیر ۶۰۲۶ ته رسیږي.
انځور: Wang Ying/Xinhua News Agency/picture-alliance د بوسټن ایالت دا روغتون چې د هارورډ پوهنتون سره تړلی ترټولو پخوانی څیړنیز او تعلیمي مرکز بلل کیږي چې په ۱۸۱۱ کال کې تاسیس شوی. دا روغتون ۹۰۶ بسترونه، ۱۹ زره طبي کارکوونکي او ۳۶۰۰ ډاکټران لري. په کال کې یو میلیون بیړنۍ لیدنې یا د ناروغانو کتنه، ۳۵ زره جراحۍ، ۳ زره زیږون او نور طبي خدمات لري او د څیړنې لپاره په کال کې ۵۰۰ میلیونه ډالره لګښت لري.
انځور: Cj Gunther/dpa/picture-alliance د کاناډا د ټورنټو عمومي روغتون دا روغتون د کاناډا پوهنتون د څیړنې شبکې یوه برخه ده چې په کال ۱۸۱۲ کې جوړ شوی. یاد روغتون ۴۷۱ بسترونه لري، د زړه او ټرانسپلانټیشن یا د بدن د غړو د پیوند په برخو کې په نړۍ کې یو له غوره روغتونونو څخه دی. په دغه روغتون کې په ۱۹۸۶ کال کې د نړۍ لومړنی د سږو ترانسپلانټ (پیوند) ترسره شو.
انځور: All Canada Photos/dpa/picture-alliance د المان په برلین کي د شاریته روغتون شاریته روغتون په ۱۷۰۹ کال د نومبر پر۱۴ جوړ شوی. په اروپا او نړۍ کې یو له سترو طبي مرکزونو څخه دی، ۳ زره بسترونه، ۲۹۰ پروفیسوران، له ۸ زره څخه ډیر طبي زده کونکي، ۱۸زره ۷ سوه طبي کارکوونکي لري چې په کال کي ېې ۲ ملیارده یورو کلنی عاید دی.
انځور: picture-alliance/dpa/C. Soeder د جانزهاپکنز د طبي څیړنو مرکز، په ۱۸۸۹ کال کي د امریکا متحده ایالتونو د میرلنډ ایالت په بالټیمور کې تاسیس شوی.
د امریکا په تاریخ کې یوازینی روغتون دی چې په تیرو ۲۱ کلونو کې یې تل د غوره روغتون لقب ګټلی. د طب ډیری تخصصي څانګي لکه د ماشومانو له پاره د درملو جوړیدل، رواني درملنه، د زړه جراحي، او عصبي جراحي په همدې روغتون کي تاسیس شوي.
انځور: Neil Bedi/Tampa Bay Times/TNS/dpa/picture-alliance په فرانسه کي د پیتی سالپتری یر روغتون یاد روغتون چې ۱۶۰۳ بسترونه لري د پاریس د سوربون پوهنتون تر نظارت لاندې په ۱۶۳۸ کال کي د څوارلسم لوئ په امر رغول شوې او د نړۍ د خورا مشهورو روغتونونو څخه بلل کیږې.
انځور: BSIP/dpa/picture-alliance په سویډن کې د کارولسینکا روغتون دغه روغتون ۱۶۰۰ بسترونه، ۱۵ زره طبي کارکوونکي لري او ۲۱۰۰ کسان پکې په څیړنه بوخت دي چې له ۲۰۰۴ کال راهیسې د سویډن په ستاکهولم کې فعالیت کوي او کلنی عاید یې ۱۲ میلیارده او ۲۰۰ میلیونه سویډني کرون ته رسیږي.
انځور: Alexander Farnsworth/dpa/picture-alliance د رونالډ ریګن طبي مرکز چې د امریکا کالیفورنیا پوهنتون سره تړلی، په ۱۹۵۵کال کې تاسیس شوی چې ۵۲۰ بستره لري. د دې مرکز ۱۶ طبي څانګي د کیفیت له پلوه د ۵ زره امریکایی روغتونونو په مینځ کې په لوړه درجه کي دي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/R. Taber په اسراییل کې د شیبا روغتون د اسرائیلو په تل هاشومر کې د شیبا طبي مرکز، د ۱۷۰۰ بسترونو په درلودو سره په اسراییل کې تر ټولو لوی روغتون او طبي مرکز دی. دا مرکز د کیفیت لرونکو طبي خدماتو او ځانګړي طبي څیړنې ترڅنګ د سرطان درملنې په برخه کې په نړیواله کچه شهرت لري.
انځور: Gil Cohen Magen/Xinhua News Agency/picture alliance د سویس پوهنتون د لوزان روغتون یاد روغتون ۱۵۶۸ بسترونه او ۹ زره طبي کارکوونکي لري چې په کال ۱۸۹۰ کي د سویس په لوزان کې تاسیس شوې.
یاد روغتون هر کال ۴۵ زره ناروغان او ۳ زره زیږونونه لري چې په ۲۰۱۹ کال کي د نړۍ په کچه د نیوزویک په لیست کي ېې نهم ځاې خپل کړ.
انځور: Jean-Christophe Bott/Keystone/picture-alliance دغه ۱۷۰۰ بستریز روغتون په ۱۸۲۱ کال کې په سنګاپور کې د مېشتو برتانوي پوځیانو لپاره جوړ شو. یاد روغتون د سترګو، زړه، سرطان او غاښونو په برخه کي د سنګاپور د غوره روغتیاېې مرکزونو څخه بلل کیږې.
انځور: Joseph Nair/AP Photo/picture-alliance
زیارمل وویل: «موږ اوس ډیر خوشحاله یوو چې دغسې ماشینونه دلته فعاله کیږي ترڅو د نورو ناروغانو درملنه پروخت ترسره سې.»
حمدالله چې د هلمند ولایت د لښکرګاه ښار اوسیدونکې دی وایی چي د دې ماشین په فعاله کیدو سره به له دې وروسته نور د فراه، نیمروز او هلمند خلک نه اړ کیږي ترڅو نورو هیوادونو او یا هم مرکز کابل ته ددې ناروغۍ د درملنې او وینې تصفیې یا چاڼ کولو په موخه لاړسې.
هغه وویل: «دا یو ښه کار وسو چې همدلته په هلمند کې د پښتورګو د وینې د ناروغیو د تصفیې ماشینونه فعال سول، دا به په هلمند کې د هغو ناروغانو چې دوي د پښتورګو دوینې تصفیې ته اړتیا لري نو نور به نورو هیوادونو ته نه ځې.»
د پښتورګو ناروغان په یوه اونۍ کې لږ تر لږه درې ځله ډیالیز یا د وينې چاڼ ته اړتيا لريړ چې دغه کار به مخکې زرګونه افغانۍ پری لګیدلې. د پښتورګو ناروغان هغه مهال د ډيالیز ماشين ته اړتیا پیدا کوي چې د دوی پښتورګې په سمه توګه خپل تصفیه د ورځې له لوري ترسره نه کړې.
په افغانستان کې روغتیا پالان وایې چې دغه هیواد په نړۍ کې یو له هغو د ګوتو په شمار هیوادونو څخه دې چې د پښتورګو ناروغان پکې ځکه زښت زیات دې چې ډیري خلک پاکو اوبو او صحې خواړو نه شتون سربیره خلک خود سره درملو زیات استعمال کوي.
دعامې روغتیا وزارت وایې چې افغانستان په بیلابیلو ولایتونو کې له تیرو شلو کلونو راهیسې نیږدي اتیا دارنګه نور ماشینونه په خصصوصې او دولتې روغتونونو کې نصب سوي او په هیواد کې د پښتورګو په یادې ناروغۍ اخته کسانو شمیر زیاتوالې له امله ځینو ته وخت نه رسیږي، چې له ګڼو ستونزو کړيږي.
صفت الله زاهدي