د نیویارک ټایمز په حواله احمدي د انجنیر په حیث د غذا او تعلیم په غیر دولتي بین المللي سازمان کي کار کاوه، چي مقر یې په کلفورنیا کي ؤ. فلمونه ښکاره کوي، چي احمدي او همکاران یې لوښي او یا ګیلنونه څه ډول د اوبو څخه ډکوي.
انځور: REUTERS
د پنتاګون ویاند، جان کربي نیویارک ټایمز ته ویلي دي، چي تحقیقات اوس هم روان دي او اطمینان یې ورکړ، چي « په دنیا کي هیڅ نظامي د امریکا په مقایسه دې خبري ته توجه نلري، چي د ملکي تلفاتو څخه مخنیوی وسي.» هغه په ادامې سره وویل، چي دغه حمله د کَره معلوماتو پراساس تر سره سوې وه او «موږ اوس هم معتقده یو، چي پدې کار سره د کابل په هوايي میدان کي د عاجل تهدید مخنیوی سوی دی.»
تر ۲۰۰۷م کاله پوري يوازي امريکا داسي الوتکي لرلې چي له ليري کنتروليږي او بمونه هم وِ غورځوي. خو اوس تر ۳۰ زيات هيوادونه له دغي تکنالوژۍ څخه کار اخلي. انځورونه يې دلته کتلای سئ.
انځور: AP Photo/picture alliance
بې پيلوټه الوتکي هم په اکتشافي او هم په عملياتي ماموريت کي کارېدلای سي. دغه الوتکي هسک پرواز کوي او ډېر وخت په هوا کي پاتېدلای سي.
انځور: Liz Wolter/US Navy/picture alliance
Northrop Grumman X-47
د «بې» لړۍ دغه الوتکه چي رادار يې نسي پيژندلای په ۲۰۱۱م کال کي د امريکا د سمندري ځواکونو په اختيار کي ورکړل سوه. دغه الوتکه ۱۱متره اوږده او درې متره لوړه ده. دغه الوتکه ۱۲ زره متره لوړه الوتلای سي او د ۲۰۴۵ کيلوگرامه وسلې د انتقال وړتيا لري.
انځور: AP Photo/picture alliance
CH-5
د سي آچ پنځه لړۍ دغه بې پيلوټه الوتکه د امریکا تر «MQ-9-Reaper» پاته نه ده. دغه الوتکه کولای سي ۶۰ ساعته په هوا کي پاته سي او ۲۴ راکټه لري. د دغو الوتکو نوی ماډل به ۱۲۰ ساعته په هوا کي د پاتېدو توان ولري او۱۰ زره کيلومتره واټن به وهلای سي.
انځور: Shan He/dpa/picture alliance
General Atomics MQ-1
دغه بې پيلوټه الوتکه چي «MQ1» نوميږي له ۱۹۹۵م کال څخه تر ۲۰۱۸م کاله پوري د امريکا د پوځ تر ټولو مهمه اکتشافي الوتکي بلل کېدلې. له دغو الوتکو څخه په افغانستان کي ډېر کار اخيستل سوی دی.
انځور: picture-alliance/dpa/T. Lopez
General Atomics MQ-9
دغه «MQ-9» ډول بې پيلوټه لوتکي په ۲۰۰۷م کال کي د امريکا پوځ په اختيار کي ورکړل سولې. دغه لوتکه کولای سي ۲۷ ساعته په هوا کي پاته سي او ۱۳۶۱ کيلوگرامه مهمات انتقال کړي.
انځور: Reuters/J. Smith
RQ-4 Global Hawk
د امريکا د پوځ دغه بې پيلوټه الوتکه چي «4-RQ» ياديږي ۴۰ ساعته په هوا کي د پاتېدو توان لري او له ۲۰ کيلومترۍ ارتفاع څخه د معلوماتو راټولولو توان لري.
انځور: Imago/US Air Force
Heron
د اسرائيلو د هرون په نوم بې پيلوټه الوتکه د آلمان، هند، آستراليا، فرانسې، برازيل، ترکيې، کاناډا، امريکا او ويتنام د پوځونو په اختيار کي دي. له دغو الوتکو څخه د ليري واټن عملیاتو له پاره کار اخيستل کيږي. ځکه دغه الوتکه په ۱۰ کيلومتره ارتفا سره د ۳۰ ساعتونو پرواز توان لري.
انځور: Imago Images/StockTrek Images/O. Zidon
IAI Harop
د هاروپ په نوم انتحاري بې پيلوټه الوتکو په برخه کي د اسرائيلو فضايي سنايع په نړۍ کي خپل ځای پیدا کړی دی. دغه الوتکه زر کيلومتره واټن ۶ ساعته پرواز او ۲۳ کيلوگرامو چاودېدونکو موادو د انتقال وړتيا لري.
انځور: Getty Images/AFP/E. Piermont
Northrop Grumman MQ-8
د امريکا متحده ايالاتو دغه څرخۍ بې پيلوټه لوتکه په عمودي ډول د ناستي او پرواز وړتيا لري. د «بې» لړۍ دغه الوتکه په ټانک ضد او هوا څخه مځکي ته راکټونو باندي سمبال ده. دغه شان ۳۰ الوتکي د امريکا د پوځ په اختيار کي ورکړل سوي دي.
انځور: US Navy/picture alliance
Bayraktar TB2
ترکيه هم په وروستيو کلونو کي د بې پيلوټه الوتکو په يوه قدرت بدله سوې ده. د دغه هيواد د «سلجوق بايراکدار» په نوم شرکت دغه بې پيلوټه الوتکي جوړوي.
انځور: Murat Cetinmuhurdar/Turkish Presidency/handout/picture alliance / AA
TAI Anka
ترکيې دغه راز د «آنکا» په نوم گړندۍ بې پيلوټکه الوتکي هم جوړي کړي دي. دغه الوتکي ۲۶ ساعته په هوا کي د پاتيدو او ۲۰۰ کيلوگرامه مهماتو د انتقال توان لري. خو دغه الوتکي تر ۲۰۰ کيلومترۍ پوري عمليات کولای سي.
انځور: TAI
شاهد ۱۲۹
ايران هم د بې پيلوټه الوتکو په جوړولو پيل کړی دی، چي په دې کي د ابابيل، مهاجر، شاهد، شاهد ۱۲۹، اس ۱۱۲۰، فطرس، رعد، شاهد ۱۲۳ او کمان ۱۲ نومونه د يادولو وړ دي. شاهد ۱۲۹ (په انځور کي) له ۲۰۱۳م کال راهيسي توليديږي چي ۲زره کيلومتره واټن وهي او د ټانک ضد څلور راکټونه لېږدوي.
روسيې ويلي دي چي تر ۲۰۲۴م کاله پوري به د خپل پوځ په اختيار کي داسي بې پيلوټه الوتکي ورکړي چي وکولای سي ۲ ټنه مهمات انتقال، په ساعت کي ۱۰۰۰ کيلومتره واټن ووهلای سي او د عملیاتو ساحه يې تر ۶۰۰۰ کيلومترو پوري ورسيږي.
