په پولنډ کي د آسشويڅ بيرکناؤ د يادساتنې د مرکز رئيس د نايجيريا ولسمشر ته وړانديز کړی چي په دغه هيواد کي په بند محکوم سوي ۱۳ کلن پر ځای دې دی بندي کړي. دغه هلک په لسو کالو بند محکوم شوی دی.
اعلان
پيوتر سيوي سکي، او ۱۱۹ نورو کسانو د نايجيريا پر ولسمشر محمدو بوهاري ږغ کړی دی چي هغه ۱۳ کلن هلک ته دې چي مقدساتو ته د توهين په تور په ۱۰ کالو بند محکوم سوی دی، عفوه وکړي. دا خبر د ناجيريا يوې ورځپاڼي «سنډې پنچ» د يکشنبې د ورځي (د ۲۰۲۰ کال د سپتمبر ۲۷مه نېټه) په ګڼه کي خپور کړی دی.
پيوتر سيوي سکي، په پولنډ کي د آوسشويتڅ بيرکناؤ د يادساتنې د مرکز او موزيم رئيس دی. آوسشويتڅ بيرکناؤ د نازيانو د وخت هغه زنداني کمپ دی چي ورڅخه د سيستماتيکي انسان وژني کار اخيستل کيدی. په ۱۹۴۵ کال کې د آوسشويتڅ کمپ د آزادېدلو پر وخت په دغه کمپ کي لږ تر لږه ۷۰۰ کمسنه بنديان موجود ول. په دغو کي يې ۵۰۰ تر ۱۵ کالو کم عمر لرونکي ماشومان ول. دغه پخواني د انسان وژنې په فابريکه کي اوس د يادساتنې يو مرکز او دولتي موزيم فعال دی چي مشري يې د سيوي سکي په غاړه ده.
سکي ولسمشر محمدو بوهاري ته په ليک کي وړانديز کړی چي ۱۳ کلن هلک چي په لس کاله بند محکوم سوی دی عفوه کړي. په دې ترڅ کي بوهاري ته د ۱۲۰ کسانو د نومونو ليسټ هم لېږل سوی دی چي په رضاکارانه توګه یې ځان دې ته چمتو ښودلی چي د هلک پر ځای يوه يوه مياشت قيد پر ځان ومني.
د عمر فاروق په نوم د ښوونځي شاګرد د اګست په مياشت کي د نايجيريا په شمال کي د يوې محکمې له خوا اسلامي مقدساتو ته د سپکاوي په تور پړ وبلل سو او ورباندي د ۱۲۰ مياشتو قيد راووت. پر دغه هلک تور دی چي د خپل ملګري مخي ته يې په يوه خبره/تبصره کي د اسلام مقدساتو ته سپکاوی کړی ؤ.
سکي په خپل ليک کي ليکلي چي په آوسشويتڅ کمپ کې چيري چي د نازيانو په وخت کي ماشومان هم بندي ول او هم وژل کېدل، دی د «بشريت له پاره د شرم وړ داسي يوې جزا په وړاندي خاموش» نه سي پاته کيدلای. د دغه يهودي ديني عالم په وينا نه بايد چي د دغه ماشوم ماشومتوب ورڅخه واخيستل سي.
سکي ليکلي چي که ولسمشر بوهاري نه سي کولای چي د هلک په وړاندي د محکمې جزا لغوه کړي، نو په هغه صورت کي دی او ۱۱۹ نور بالغ رضاکاران چمتو دي چي د دغه هلک پر ځای يوه يوه مياشت په قيد کي تېره کړي. سکي زياته کړې ده چي دی چمتو دی چي د دغه ۱۳ کلن هلک د ښوونځي مصارف په غاړه واخلي.
د ناجيريا په شمال کي په محکمو او جزايي موضوعاتو کي هم له دولتي قانون او هم له شرعي قوانينو څخه کار اخيستل کيږي.
آ./ا.ا./ب.ص.
انځورونه: په نایجیریا کي د سروزرو کانونه
په نایجیریا کي په سوونو کوچنیان په کانونو کي د زرو په کیندلو بوخت دي. څو میاشتي مخکی لا ۲۸ کوچنیانو په سُرب کي د زهری موادو د موجودیت له امله مړه سول. تردغې غمجنې پېښې وروسته هم کوم بدلون نه دی راغلی.
انځور: DW/A. Kriesch
وژونکی زهر
اوس هم په نایجیریا کي په سونو کوچنیان له کانونو څخه د سرو زرو په راايستلو بوخت دي. د روان کال په می میاشت کی لا ۲۸ کوچنیان چي شپږ کلنۍ ته لا نه ول رسېدلي مړل سول. د هغوی خویندو او وروڼو په زهری موادو ککړی خښتې خپلو کورونو ته یووړې تر څو هلته یې صیقلې کړي. ددې کار په نتیجه کي زهري مواد خپاره سول. د هغو ډیره کمه اندازه هم د کم عمره کوچنیانو له پاره د ژوند په بیه تمامیږي.
انځور: DW/A. Kriesch
زړه بوږنوونکی ورځنی ژوند
کله چي د کوچنیانو کالي هم د دغه ډول زهري موادو سره تماس پیدا کړي ، نو د هغوی د وینی جریان نامنظم کیږي. که څه هم درې میاشتی مخکي لا په دغه ځای کی یوه غمجنه پیښه رامنځته سوه ، خو بیا هم پکښي کوم بدلون نه دی راغلی. زیاتره کوچنیان شپږکلن دي چی له سهاره تر ماښامه پوري د زرو ټوټو په پيدا کولو بوخت دي. په دغه ځای کی لویان ډیر کم تر سترگو کیږي.
انځور: DW/A. Kriesch
وژونکي سُرب
د دې له پاره چي کوچنیان په ښه ډول د ځان ساتنه وکړي، یوه مرستندویه ټولنه په کلي کي هغوی ته توضیحات ورکوي: کوچنیان باید د کار کالي له ځانه سره کورته یو نه سي.هغوی باید کیمیاوي مواد ونه کاروي او خطرناکو کانونونو ته نژدې نه سي. خو مرسته کوونکي هم نه سي کولای چی له دې کار څخه په بشپړ ډول، د کوچنیانو مخه ونیسي.
انځور: DW/A. Kriesch
د ښوونځي پرځای کان کیندنه
دغه نجلۍ چي هابي نومیږي وایی «زما کورنۍ پیسو ته اړتیالري». دا په دې نه پوهیږي چي څو کلنه ده خو له دوو کلونو راهیسي په دغه کان کي کار کوي. خو د نورو کوچنیانو برعکس دا لږترلږه کله کله ښوونځي ته هم ځي.
انځور: DW/A. Kriesch
له کړاوونو ډک سفر
د سرو زرو زیاتره کانونه د نایجیر په ایالت کي پراته دي.د باراني موسمونو پر وخت د دغه ځای اړیکي د هیواد له نورو سیمو څخه پرې کیږي. دغه ځای ته یوازینۍ لاره په یوه ویاله تبدیلیږي. موټران ورباندي تگ راتگ نه سي کولای. موټرسایکلونه باید په سختۍ سره له اوبو څخه تیر سي. ساعتونه وخت نیسی چی سړی دي ځان هغه سړک ته ورسوی چی کلو ته ځي.
انځور: DW/A. Kriesch
د کوچنیانو له پاره شاقه کار: یعنی څه؟
له هغه وروسته چي ۲۸ کوچنیانو د زهری موادو سره د تماس په نتیجه کي مړه سول، نو د دغه کار د مخنیوي له پاره ځانگړي ځواکونه وگومارل سول.خو د محلي حکومت په مقر کي بیا پر دې کار سترگي پټیږي چي گواکي دلته کوچنیان استثمار کیږي. د دغي کاري ډلي مشر الحاجي عبدالاحي عثمان وايي د کوچنیانو له پاره شاقه کار: یعنی څه؟
انځور: DW/A. Kriesch
صحي تدابیرو ته نه لاس رسی
د کانونو په دغه سیمه کي د شاوخوا اتیا سلنه کوچنیانو په وینه کی په لوړه اندازه سُربي مواد اندازه سوي دي. خو له بلي خوا کافي ډاکټران هم نه سته چی د دغو کوچنیانو درملنه وکړي. کانونو ته نژدې یوازی یو مؤقتی کلینیک سته چي ډاکټر یې هم د طب سم تحصیل نه دی کړی.
انځور: DW/A. Kriesch
پنځه ټولگي،۱۴۳ زده کوونکي او یو ښوونکی
د شیکیرا د کلي په یوه مکتب کي یوازي یو ښوونکی ، ۱۴۳ زده کوونکو ته د ټولو مضامینو درس ورکوي. عبدالحی غربه وايي چي زیاتره کوچنیان له مکتبه تښتي او کانونو ته د کار له پاره ځي.د هغه په نظر زیاتره کورنۍ نه سي کولای چي خپلو کوچنیانو ته د مکتب یونیفورم رانیسي.
انځور: DW/A. Kriesch
د غبرگونونو پر ځای نورکانونه
نایجیریایی ژورنالیست اروکاینو اوموکورو ، له هغه وروسته چي ۲۸ کوچنیان د کانونو قرباني سول، ددغې سیمې د یوې مشهورې ورځپاڼي له لاري یې په دې اړه رپوټونه خپاره کړل. هغه وایی بیا هم په دې اړه کوم بدلون نه دی راغلی. برعکس نور کانونه هم اضافه سوي دي.