کابل ته د عمران خان سفر؛ پاکستان د څه په لټه کې دی؟
۱۳۹۹ آبان ۲۴, شنبه
د رپوټونو له مخې، د پاکستان لومړی وزیر عمران خان راتلونکې اونۍ کابل ته سفر کوي. د دغه سفر په اجنډا کې به مهم موضوعات څه وي او پاکستان څه غواړي ترلاسه کړي؟
اعلان
سره له دې چې کابل ته د پاکستان د لومړي وزیر عمران خان، د سفر رسمي اعلان نه دی شوی، خو نن د شنبې په ورځ (د نوامبر ۱۳مه) یوشمېر پاکستاني رسنیو رپوټ ورکړی چې ښاغلی خان د ولسمشر غني په بلنه کابل ته ځي.
اسلام اباد کې ازاد خبریال او د چارو کتونکي طاهرخان په دې اړه دویچه ویله ته وویل :«پاکستاني سرچینو څخه دا اورېدل شوي او دلته په رسنیو کې رپوټ هم ورکړل شوی چې عمران خان به راتلونکې اونۍ کې [افغانستان] ته سفر کوي او ځینو رپوټونه خو د نوامبر ۱۹مه یاده کړې.»
د دغه سفر د اجنډا په اړه هم تراوسه په رسمي توګه څه نه دي ویل شوي خو ښاغلي طاهر خان وویل چې ښايي په دې سفر کې د دریو بنسټېزو مسلو په اړه له افغان چارواکو سره بحث وشي. سوله، دوه اړخیزې اړیکې او د دواړو هېوادونو ترمنځ سوداګري به د بحث وړ ټکي وي.
طاهر خان په خپلو خبرو کې دویچه ویله ته وویل: «لومړی خو د سولې مسله ده، د پاکستان او افغانستان بدقسمتي داده چې تراوسه یې د سولې په اړه جدي او مستقیمې خبرې نه دي کړي، داسې احتمال شته چې دا ځل به په دې مسله مخامخ خبرې وشي.»
د چارو دغه پاکستانی کتونکی پردې اند دی چې افغانستان کې جګړه روانه ده او د سولې بین الافغاني خبرو کې پرمختګ هم نه کیږي نو په دغه سفر کې به پاکستان خپل دریځ واضح کړي.
هاخوا د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت هم منلې چې عمران خان کابل ته راځي. د دغه وزارت ویاند ګران هېواد رسنیو ته ویلي: «عمران خان به له ولسمشر غني او د ملي مصالحې عالي شورا د مشر عبدالله عبدالله په ګډون له جګپوړو افغان چارواکو سره د سولې خبرو ترڅنګ د دواړو هېوادونو تر منځ د سیاسي، امنیتي، اقتصادي او سوداګریزو همکاریو پر پراختیا خبرې وکړي.»
له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته د کابل – اسلام اباد اړیکې
طاهر خان وايي، د عمران خان په سفر کې یو مهم بحث دا هم دی چې له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته به د کابل – اسلام اباد اړیکې څه ډول وي؟ ده زیاته کړه: «په دې اړه کار شوی چې کله خارجیان له افغانستانه ووځي، د افغانستان او پاکستان اړیکي به څه رنګ وي؟ په دې کار روان دی، دواړو لورو په دې اړه نظرونه سره تبادله کړي او وړاندیزونه هم شوي.»
دا په داسې حال کېد ه چې په دې اړه نور جزیات نشته چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته د اړیکو په تړاؤ کوم نظرونه تبادله شوي او پر کومو وړاندیزونو کار روان دی؟ هاخوا یوشمېر افغان کارپوهان پردې باور دي چې کابل ته د عمران خان سفر به هم لکه د نورو هغو یواځې تشریفاتي او تکراري سفر وي.
د عمران سفر او په کوردننه تقابلي سیاست
سیاسي شنونکي مطیع الله ابراهیم زي دویچه ویله ته وویل چې تر هغې پورې چې په کابل کې پر ټولو مسایلو یوه سیاسي او ملي اجماع رامنځته نه شي، د عمران خان او دې ته ورته نور سفرونه اغیز نه شي لرلی. هغه وايي: «دلته اصلاً سیاسي تقابل دی، عبدالله عبدالله ولسمشر غني سره له همغږی پرته اسلام اباد ته سفر وکړ او په مقابل کې یې ولسمشر غني عمران خان ته د کابل د سفر بلنه ورکړه چې دا په اصل کې یو تقابلي سیاست دی.»
ښاغلی ابراهیم زی زیاتوي، چې پاکستان د تاریخ په اوږدو کې افغانستان سره پر خپلو کړو ژمنو ولاړ نه دی پاتې شوی او دغه سفر ته یې هم چاندانې هیلې موجودې نه دي.
هاخوا کابل کې د پاکستان سفارت یوه ویناپاڼه وايي، چې د لومړي وزیر عمران د سوداګری او پانګونې سلاکار عبدالرزاق داوود د ښاغلي خان تر سفر دوه ورځې وړاندې کابل ته راځي.
ویناپاڼه زیاتوي چې د دغو سفرونو په ترڅ کې د کابل – اسلام اباد ترمنځ پر سوداګریزو، ټرانزیټي او اقتصادي اړیکو بحث کیږي او هڅه داده چې په دې برخو کې پرتې ستونزې حل شي.
اسماعیل شاکر – کابل
زموږ له آرشیف څخه:
انځورونه: عمران خان څومره پېژنئ؟
د پاکستان د ۲۰۱۸ کال په ټاکنو کي د عمران خان د تحريک انصاف ګوند بريا تر لاسه کړه. تاسو عمران خان څومره پېژنئ؟ د کریکټ د دغه پخواني لوبغاړي په اړه معلومات په دې انځوریز مطلب کې ولولئ.
انځور: AP
بشپړ نوم يې څه دی؟
ايا د عمران خان بشپړ نوم مو زده دی؟ د هغه بشپړ نوم احمدخان نيازي عمران دی. خو د کریکټ او سياست په نړۍ کي هغه په عمران خان مشهور سو.
انځور: Reuters/C. Firouz
د مسلکي سفر پېل
عمران خان د کریکټ د سپورټ مسلکي ورزشي سفر په ۱۶ کلنۍ په ۱۹۶۸ کال پېل کړ. دا هغه وخت کله چي يې د لاهور او سرګودها په يوه سيالي کي ډېره ښه لوبه وکړه.
انځور: picture-alliance/Dinodia Photo Library
له تحصيل څخه مخکي کریکټ
عمران خان په ۱۹۷۰ کال کې د پاکستان د کریکټ د ملي لوبډلې لوبغاړی سو. نوموړي لا هغه وخت خپلې زده کړې پای ته نه وې رسولي چي د نړيوال کریکټ سره يې تعلق پيدا سو.
عمران خان په ۱۹۸۲ کال د پاکستان د کریکټ د ملي لوبډلې کپتان سو. دغې لوبډلې د عمران خان په مشرۍ کي ۴۸ تېست لوبي وکړې چي پکښي ۱۴ يې وګټلې، ۸ يې وبايللې او نورې مساوي سوې.
انځور: Getty Images/AFP/S. Dupont
يوه ورځنۍ سيالۍ
عمران خان د کپتان په حيث په ۱۳۹ يوه ورځنيو کریکټ سياليو کي د پاکستان د ملي لوبډلې مشري وکړه. له دغو څخه يې ۷۷ وګټلې، ۵۷ يې بايللې او نوري بې پایلې پاتې سوې.
انځور: picture-alliance/dpa
تر ټولو بريالی کپتان
عمران خان د پاکستان د کریکټ د ملي لوبډلې تر ټولو بريالی کپتان ثابت سو. هغه زيات وختونه د هندي لوبغاړي او کپتان کاپيل ديو سره مقايسه کيده. دواړه لوبغاړي د کریکټ د لوبي آل راوندران تېر سوي دي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/B.K. Bangash
د کرکټ نړيوال اتل
عمران خان د پاکستان د ملي لوبډلې غړی ؤ چي دغې لوبډلې په ۱۹۹۲ کال د کرکټ نړيواله سيالۍ وګټلې. له دې کبله هم په پاکستان کي د عمران خان محبوبيت زښت زيات سو.
انځور: picture-alliance/AP Photo
سياست ته راتګ
عمران خان په ۱۹۹۶ کال کې سياست ته داخل سو او د «پاکستان تحريک انصاف» په نوم ګوند يې جوړ کړ. د ۲۰۱۳ کال په ټاکنو کي د نوموړي ګوند پر دويم نمبر زياتي رايي په لاس راوړې.
انځور: Aamir QureshiAFP/Getty Images
شخصي ژوند
د عمران خان شخصي ژوند زيات وختونه د رسنيو د سرليکونو موضوع پاتې شوې. نوموړي د ۶۵ کلنۍ په عمر د دريم ځل له پاره واده وکړ. د دې څخه تر مخه هغه د يوې مشهورې بريتانوۍ او وروسته د ريحام خان په نوم تلويزيوني کوربه سره ودونه کړي ول او وروسته ورڅخه جلا سوی وو.
انځور: PIT
جدي پايلي
د عمران خان دويمي ماينې ريحام خان د هغه څخه د طلاق تر لاسه کولو وروسته د عمران خان په تړاو يو کتاب وليکه. په دغه کتاب کي پر عمران خان سختي نيوکي سوي او ورباندي جدي تورونه لګول سوي دي. د بېلګي په توګه دغې مېرمني تور لګولی چي يوازي هغه ښځينه سياستمداره د عمران خان په ګوند کي پرمختګ کوي چي د عمران سره نامشروع اړيکي وساتي.
انځور: Facebook/Imran Khan Official
پاکستانی دونلد ترمپ
زيات کسان پر عمران خان د پوپولستي يا عوامګرايي تور لګوي. يعني ورباندي دا تور لګوي چي د خلکو د پارولو او پکښي د خپل ځان د محبوب کولو له پاره هغه څه وايي چي د خلکو احساسات راوپاروي او دی ورڅخه ګټه پورته کړي. يو شمېر پر نوموړي د توندلاريتوب تورونه لګوي او دا چي ګواکي دی د بنسټپالانو سره اړيکي لري.
انځور: picture-alliance/AP Photo/B.K. Bangash
پر امريکا نیوکې
عمران خان د ترهګرۍ پر ضد د امريکا د متحده ايالاتو پر جګړې او پکښي د پاکستان پر ملګرتیا پوښتنې کوي. نوموړی دغه جګړه په پاکستان کي د زياتو ستونزو لامل بولي.
انځور: YouTube/PTI Scotland
د اختلاص ضد
عمران خان په پاکستان کي د اختلاس او اداري فساد ستونزه هميشه مطرح ساتلې ده. په زياته بيا عمران خان پر پخواني لومړي وزير نواز شريف د اختلاس او اداري فساد تورونه لګول.