د دوشنبې په ورځ (۲۰۲۲م کال د مې میاشتې ۹مه) د روسیې ولسمشر ولاديمیر پوتین په آلمان کې د نازیانو پر ضد د پخواني شوروي اتحاد د جګړې د بریا د ۷۷مې کلیزې په مناسبت په جوړه شوې ستره غونډه او پوځي جشن کې وویل چې روسي سرتیري یو ځل بیا د روسیې د امنیت له پاره جنګیږي.
په دغو مراسمو کې چې د مسکو په سره میدان کې جوړ شوي وو، شاوخوا ۱۱ زره روسي سرتیرو ګډون کړی وو. سربیره پر دې د روسیې په نووسیبیرسک او ولادیواستوک ښارونو کې بیا پوځي پریډونه ترسره شوي دي.
د پوتین د وینا مهم ټکي څه وو؟
په دې مراسمو کې د روسیې د ولسمشر ولاديمیر پوتین د وینا مهم ټکي تر ډیره پورې د اوکراین پر جګړې را څرخېدل. روسیې د روان میلادي کال د فبرورۍ پر ۲۴مه پر اوکراین باندې خپل پوځی یرغل پیل کړ چې لا هم ادامه لري. پوتین د خپلې وینا په یوه برخه کې پر اوکراین باندې د روسیې د یرغل په هکله وویل چې د جګړې د دفع کولو له پاره دا «یوازنۍ پر ځای پریکړه» وه. پوتین وویل: «غرب پر روسیې د یرغل له پاره چمتووالی نیوو او ناټو بیا پر پوله ستونزې جوړولې. دوی نه غوښتل چې روسیې ته غوږ ونیسي، دوی نور پلانونه درلودل.»
په دغه ستره غونډه کې ولاديمیر پوتین ادعا وکړه چې په دونباس کې روسیه د وطن له پاره جګړه کوي ترڅو په خبره یې «هیڅوک د دوهمې نړیوالې جګړې درسونه له یاده ونه باسي.» پوتین په خپلو خبرو کې د وژل شویو سرتیرو له کورنیو سره د خواخوږي ترڅنګ ژمنه وکړه چې مرسته به ورسره کوي او نه به یې هیروي. پوتین زیاته کړه: «د هر سرتیري او افسر مرګ زموږ له پاره له درده ډک دی. ریاست به د دوی د کورنیو د پاملرنې له پاره خپلې ټولې هڅې وکړي.»
انځور: Evgeny Odinokov/SNA/IMAGO د پوتین د ادعاوو ارزونه
په دوهمه نړیواله جګړه کې د نازي آلمان پر وړاندې د جګړې د بریا د ۷۷مې کلیزې په مناسبت په جوړه شوې غونډه کې د ولاديمیر پوتین ویناوو ته ټول اړخونه انتظار وو او ځینې اټکلونه داسې هم کیدل چې ګواکې هغه به د پوځي عملیاتو تشدید اعلان کړي. خو د پوتین په وینا کې د سرتیري د عمومي او یا یوې برخې د منسجم کولو او یا د جګړې د تشدید په هکله څه ونه لیدل شول.
د دویچه ویله خبریال ایرون ټیلټون وايي چې «پوتین هڅه کوله څو له نازیانو سره د اړیکې ورکولو په واسطه د اوکراین خلک او حکومت یې ناقانونه وښيي.» د ټیلټون په خبره، پوتین وویل چې دا [د اوکراین جګړه] د روسیې د امنیت او د روسیې له پاره ده او پر روسیې یې د برید له کبله غرب او اوکراینیان ملات وبلل.»
د اوکراين په جګړه کې د ناهيليو او ویجاړۍ شيبې
د انځورونو ګالري: په داسې حال کې چې پر اوکراین د روسیې بریدونه دوام لري، د اوکراین اوسیدونکي د ورځني ژوند شيبې په اضطراب او ناهیلیو کې تيروي. انځور: Vadim Ghirda/AP Photo/picture alliance په کيف کې يوه سپين سرې ښځه د خپل کور له ماتې کړکۍ څخه بهر ته ګوري. د ملګرو ملتونو د اټکل له مخې که جګړه ۱۲ میاشتې دوام وکړي د دغه هېواد ۹۰ سلنه وګړي ښایي له فقر سره مخامخ شي. که داسې وشي، اوکراين له اقتصادي پلوه کابو دوه لسيزې شاته ځي.
انځور: Thomas Peter/REUTERS د لوږې له کبله له مرګ څخه تيښته د اوکراين دويم ستر ښار خارکيف، کې لوږي ځپلي خلک د سالتيوکا په سیمه کې پر يوه پلورنځي هجوم وروړی دی. د خارکيف، چرنيهيف، سومي او د اوکراين په شمال شرق کې اوختیرکا وضعيت متزلزل دی. د دغه ښار خلک په پرله پسې ډول د توغندیو او هوايي بریدونو لاندې ژوند کوي.
انځور: Andrea Carrubba/AA/picture alliance د ویجاړیو په ترڅ کې د آرامۍ يوه شيبه په کيف کې د اطفايې کارکونکې، يوې ښځې ته چې د روسي ځواکونو په بمبارۍ کې يې اپارتمان ويجاړ شوي تسلي ورکوي. دغه ښځه د نورو ډيرو کسانو په څير له یوه نامعلوم برخلیک سره مخامخ شوې، چې کورونه یې د روسيې د ادعا برخلاف چې ويلي وو پر غير نظامي خلکو بريدونه نه کوي، په پرله پسې ډول تر بریدونو لاندې راځي. هره ورځ يو شيمر ملکي وګړي وژل کيږي، ټپيان کيږي او کورونه يې پر کنډوالو اوړي.
انځور: Vadim Ghirda/AP Photo/picture alliance په خارکيف کې تر ځمکې لاندې زيږنتون کې يوه مور خپل ماشوم په غيږ کي نيسي. ښایي ډیر وخت میندواره میرمنې په دغه ډول سرپناوو کې ماشومان وزیږوي. ډیری روغتونونه د روسي بمباریو په ترڅ کې په نښه شوي دي. حتی په ماریوپول کې د ماشومانو یو روغتون بمبار شوی چې د نړۍ په کچه سخت غبرګونونه راپارولي.
انځور: Vitaliy Gnidyi/REUTERS په دهلیز کې د ټپیانو درملنه د اوکراین په ماریوپول ښار کې ټپیان د یوه روغتون په دهلیزونو کې بستر شوي دي. د دې بندري ښار وضعیت، چې روسیه یې د کنټرول ادعا کوي، ویجاړونکی دی. د اوکراین په شمال ختیځ کې د ایزیوم په محاصره شوي ښار کې هم وضعیت همداسې دی. د اوکراین حکومت په دې لټه کې دی چې د محاصره شویو ښارونو اوسیدونکو ته خواړه او درمل ورسوي.
انځور: Evgeniy Maloletka/AP/dpa/picture alliance د دونیڅک په سیمه کې د وولنوواخا ښار چې د روسي پلوه بېلتون غوښتونکو تر کنترول لاندې دی، اوسیدونکي یې له څه مودې راهیسې بشري مرستې ترلاسه کوي. د اوکراین په ختیځ کې دونیڅک او لوهانسک سیمې د سختو جګړو ډګر دی. د روسیې او د اوکراین د بېلتون غوښتونکو له خوا ورکول کیدونکي خبرونه کې ادعا کیږي چې روسي ځواکونو په سیمه کې نور ځایونه نیولې دي.
انځور: ALEXANDER ERMOCHENKO/REUTERS د اوکراین په لوېدیځ ښار لویف کې د یوې کورنۍ غړي په خاموشۍ سره د وژل شویو سرتېرو له پاره د ماتم مراسم تر سره کوي. په دغه ښار کې د روسیې په بریدونو کې ګڼ شمېر ملکي وګړي وژل شوي دي. د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د عالي کمیسارۍ په وینا د فبرورۍ له ۲۴مه د روسیې د یرغل له پیل راهیسې د مستند شوو ملکي وګړو شمېر له ۷۰۰ څخه زیات دی. په دغه ډله کې ۴۲ ماشومان او تنکي ځوانان شامل دي.
انځور: Vincenzo Circosta/ ZUMAPRESS/picture alliance په کیف کې يو تن کارکونکې له یوه پلورنځي څخه کثافات لرې کوي چې، د روسیې د توپچي برید وروسته یوازې کنډوالې پاتې دي. د ودانيو ترڅنګ داسې بريښي چې له کییف څخه هیلې هم کوچیدلي دي. کله به بیا دا پلورنځی پرانستل شي؟ آیا کیف ته به بیا ورځنی ژورند راوګرځي؟ دا هغه پوښتنه ده چې ټول اوسیدونکي له ځانه کوي.
انځور: Mykhaylo Palinchak/ZUMAPRESS/picture alliance
د ټیلټون په خبره، د پوتین څرګندونې له حقایقو سره په ټکر کې دي او زیاتوي چې موږ پوهیږو چې د روسیې فدراسیون پر ضد د غرب له لوري کوم برید نه دی شوی او دا په خپله روسیه وه چې اول یې [پر اوکراین] یرغل وکړ او دا په خپله روسیه وه چې بمبارۍ او ډزې یې پیل کړې. د دویچه ویله خبریال زیاتوي چې د ولاديمیر پوتین اوږدمهاله هدف دا دی څو خپل خلک د یوې اوږدې جګړې له پاره اماده کړي. مسکو پر اوکراین باندې د روسیې پوځي یرغل ته د جګړې کلمه نه کاروي او ورته د «ځانګړو پوځي عملیاتو» اصطلاح استفاده کوي.
په مسکو کې د «بریا ورځ» د پخواني شوروي اتحاد د دوران څخه لمانځل کیږي. پخواني شوروي اتحاد په دوهمه نړیواله جګړه کې خپل میلیونونه انسانان له لاسه ورکړل او هر کال د مې میاشتې ۹ نېټه په یو لړ مراسمو سره لمانځي.
