سیف د چلنډرن د سه شنبې په ورځ په برلین کې ویلي دي چې پناه غوښتونکي ماشومان د بالکان په مسیر کې د خپل سفر پر مهال د پولیسو، قاچاقبرانو او نا پيژنده کسانو له ناوړه چلند سره مخامخ کیږي. دغه ماشومان ځانونه یوازې او بې وسه احساسوي او کله ناکله له داسې پایلو سره مخامخ کیږي چې د تل له پاره یي ودې ته زیان اړوي.
د «هر چیرې چې لاړ شو یو څوک موږ ته زیان رسوي» تر عنوان لاندې د دغه مرستندویه سازمان رپوټ، د تاوتریخوالي ډیره لوړه کچه او قانوني عمر ته د نه رسیدلو ماشومانو په اړه د حفاظتي اقتداماتو څرګند کمښت ښکاره کوي.
په دغه رپوټ کې راغلي دي چې د دغو ناوړه چلندونو اکثره ترسره کوونکي قدرت لرونکي لویان لکه پولیس او قاچاقبران دي. سربیره پر دې د دغو ماشومانو یوه برخه زندان ته ورته سرپناو ته انتقال شوي دي او د حقونو په اړه یې ورته معلومات نه دي ورکړل شوي.
له بوسنيا څخه اروپايي ټولنې ته د مهاجرت له خطرونه ډکه لاره
د پسرلي له پېل راهيسې نه يوازې د مهاجرو شمير چې د بالکان له لارې اروپا ته راځي، د ډېريدو په حال کې دی، بلکې تاوتريخوالي او په کروشيا کې د اروپايي اتحادیې له سرحده د مهاجرو غيرقانوني ستنولو لړۍ هم يو ځل بيا چټکه شوې ده.
انځور: Dirk Planertد بوسنيا د لوېديځ د بېهاج ښار په شا او خوا کې په کنډوالو او خيمو کې په زرونه مهاجر اروپايي اتحادیې ته د اخليدو په انتظار دي. دې ځوانانو نارينه وو خپل سفر څو کاله پخوا له پاکستانه پېل کړی دی. اوس څو مياشتې کیږي چې له بوسنيا څخه د وتلو لاره نه لري. د دغه ځوان مهاجر [په انځور کې] د زامي غاښ التهابي شوی. اروپا ترې يوازې د څو کيلومترو په واټن کې ده.
انځور: Dirk Planert/DWله سرحده د تیريدو فصل ته انتظار
د پسرلي په شروع کيدو سره هوا ګرمه شوې ده او په ورته وخت کې له سرحده د تیريدو هڅې هم پيلیږي. دغه ځوان تر اوسه تر شلو ډېر ځله اروپايي اتحادیې ته د داخليدو هڅه کړې ده. خو هغه هر ځل د اروپايي ټولنې د پوليسو له خوا نيول شوی او په غير قانوني توګه بيرته بوسنيا ته استول شوی دی. جامې او د شا بکس یې د يوې مرستندويه ټولنې له خوا ترلاسه کړې دي.
انځور: Dirk Planert/DWدمګړۍ د ليپا په مهاجر کمپ کې چې د استوګنې له سيمې شل کيلومتره لېرې پروت دی، د ۲۰۰ او ۳۰۰ په منځ کې نارينه ژوند کوي. زياترو مهاجرو د دې دوو نارينو په څېر، د ځان له پاره پخپله د ښار په شا او خوا يا ځنګله کې سرپناه برابره کړې ده. دا ځای سرحد ته ډېر نزدې دی. د ښځو، ماشومانو او کورنيو له پاره په ښار کې دننه يو کوچنی کمپ شتون لري.
انځور: Dirk Planert/DWد بوسنیا په لوېدیځ کې انساني بحران تر اوسه لا پای ته نه دی رسیدلی خو کنترول شوی دی. ډېر مهاجرو اوس ځانونه خپلو هدفونو يعني آلمان، فرانیسې او يا ايټاليا ته رسولي دي. په تيرو مياشتو کې د ژمي سړی هوا له پولې څخه تيريدل ناشوني کړي ول. ډېرو مهاجرو د سارايوو او صربستان په کمپونو کې د پسرلي انتظار کړی دی.
انځور: Dirk Planert/DWد مرستندويه ټولنو او رضاکارانو مرسته
له کلونو راهيسې په دې سيمو کې مهاجرو ته د رسېدګۍ او د هغوی د اړتيا د پوره کولو مسئوليت سيمه ایزو مرستندويه ټولنو او همدا راز له آلمان، اتریش، سويس او ايتاليا څخه رضاکارانو پر غاړه اخيستي دی. د «اس او اس – بیهاج» سازمان په ۲۰۱۵م کال کې د مهاجرو د بحران د اوج پر وخت جوړ شوی. دا ټولنه د مرستې رسولو له پاره بودجه د « Aachener Netzwerk» سازمان له خوا ترلاسه کوي.
انځور: Dirk Planert/DWمهاجرو ته د اړينو توکو رسول
اندي جهيک د «اس او اس بېهاج» د مرستندويه ټولنې غړی دی. نوموړی هغه کنډوالې او کورونه چې مهاجر ترې د اروپا د سرحد پر لور د سفر په ترڅ کې په ځنګلونو کې د سرپناو په توګه کار اخلي، ښې پيژنی. هغه د خپل جيپ موټر سره سفر کوي او مهاجرو ته خواړه، جامې، اوبه او د رڼا وسایل رسوي.
انځور: Dirk Planert/DWاندي ۲۲ کلن دی او د «اس او اس بېهاج» ټولنې يو روزل شوی مرسته کوونکی دی. دی او نور همکاران یې د بوسنیا په لوېديځ کې د مهاجرو د ټپونو درملنه او د هغوی نورو روغتيايي ستونزو ته رسېدګي کوي. د بيړنيو پېښو له پاره هغوی يو امبولانس هم لري چې د آلمان د « Lautlos» په نوم خيريه موسسې له خوا یې ترلاسه کړی دی.
انځور: Dirk Planert/DWد سهار پر څلورو بجو لومړۍ بيړنۍ پېښه
د کرواشيا سرحد ته څېرمه د ليپا د کمپ کارکوونکو تماس نيولی دی چې دوه نارينه د چړو په بريد کې ټپيان شوي دي چې د يوه حالت د اندیښنې وړ دی. دوې دقيقې وروسته د اس او اس بېهاج ټولنې ډله د پېښې ځای ته روانيږي. د يوه ټپي ژوند چې د بدن په پاسنۍ برخه کې یې د چړې ضربه ليدلې، په خطر کې دی.
انځور: Dirk Planert/DWد روغتون عاجله برخه مرسته کوي
د دويم ټپي زخمونه روغتون ته پر لاره تداوي کيږي. خو د سخت ټپي شوي کس ژوند يوازې په روغتون کې تر بيړنۍ ترملنې وورسته ژغورل کيدای شي. ډېر مهاجرين د تاوتريخوالي له ويرې نه غواړي د ليپا کمپ ته ولاړ شي. هغوی وایي چې د دغه کمپ د کټارو تر شا وهل ټکول د ورځني ژوند برخه ده.
انځور: Dirk Planert/DWد بوسنيا پوليس د دیپورت شويو کسانو اسناد ثبتوي
په کرواشيا کې د اروپا د خارجي پولې څخه په څو کيلومترۍ کې، د مهاجرو د پښو نخښې. د بوسنيا سرحدي پولیس هم د خپلو ګزمو پر وخت په منظم ډول د مهاجرو د پلونو د نخښو سره مخ کیږي. هغوی د کروشيا د پوليسو له خوا په غير قانوني توګه د شړل شويو کسانو اسناد ثبتوي او چارواکو ته یې سپاري. دا چې بيا له دغو معلوماتو سره څه کيږي، دوی نه پوهیږي.
انځور: Dirk Planert/DW«زما تراوما، ما نور هم قوي کوي»
د بوسنيا پوليس د مريضو يا ټپي مهاجرو د موندنې په صورت کې د اس او اس بېهاج ټولنې ته خبر ور کوي. دا کار په ځانګړي توګه په ژمي کې د مهاجرو ژوند ژغوري. د دې ټولنې مشر زلاتان کواچویچ پخپله هم د جګړې يو قرباني دی. نوموړي د ۱۵ کلنې په عمر د بوسنيا په جګړه کې د يوه لاسي بم په چاودنه کې خپله کيڼه پښه بایللې وه. زلاتان وايي: «زما تراوما ما نور هم قوي کوي.»
انځور: Dirk Planert/DWکوواچويچ ځيني وخت په مهاجرو پسې د لټون له پاره بې پېلوټه الوتکه کاروي. دا په دې معنا ده چې د غرونو په منځ کې په لا ډېره پراخه ساحه کې لټون وکړي. هغه وايي: «موږ هره ورځ په داسې خلکو پسې لټه کوو چې مرستو او رسېدګۍ ته اړتیا لري. د پسرلي په رسېدو سره هغوی يو ځل له سرحده د اوښتو هڅه کوي. ډېری یې نه پوهيږي چې له سرحد څخه د تېريدو هڅه د مرګ او ژوند لوبه کیدلی شي.»
انځور: Dirk Planert/DW دغه سازمان نیوکه کړې ده چې احتمالاً د دې وضعیت اصلي لامل ښايي د پناه غوښتونکو پر وړاندې د اروپايي ټولنې او د سیمې د هیوادونو د مخنیوي سیاست وي. د سیف د چلنډرن د اروپايي څانګې مشر ویلي دي «ماشومان د پولیسو او سرحدي ساتونکو له خوا په حیرانونکي ډول تاوتریخوالي سره مخامخ کیږي، هغه تاوتریخوالی چې بې سزا پاتې کیږي، ځکه چې اروپا، دې براعظم ته د مهاجرو پر مخنیوي تمرکز کوي.»
د بشري حقونو دغه سازمان ویلي دي چې په ځانګړي توګه قانوني سن ته نه رسیدلي او بې سرپرسته ماشومان له دې ډول ګواښونو سره مخامخ کیږي.
د دوی ډېر يې مجبوره کیږي چې د خپل سفر په اوږدو کې شپه په آزاده هوا یا تر شین اسمان لاندې یا له پردیو لویانو سره په پخوانیو او ویجاړو شوو کورونو کې تیره کړي، چې د وهل او ټکول کیدو او جنسي زورونې خطر له ځان سره لري.
په کوسوو کې بند پاتې افغانان: «دلته مو ژوند د زندانیانو دی»
په رپوټ کې راغلي دي چې دغه ماشومان چې د خپلو ترخو خاطرو د هیرولو له پاره بله کومه لاره پيدا نه کړي، خپله اندېښنه او شترس د الکولي مشروباتو او نشه یي توکو په استفادې سره کموي.
همدارنګه د ځان ژوبلولو او ځان وژنې په څیر ویروونکي موارد هم د دوی په منځ کې شتون لري.
د سیف د چلډرن سازمان د اروپایي څانګې مشر ویلي دي چې اروپایي اتحادیه او حکومتونه باید عاجل اقدام وکړي. نوموړي زیاته کړې ده: «دوی باید ماشومانو ته د مهاجرت پر مهال امنو مسیرونو او قانوني او تنظیم شوي مهاجرت ته لاس رسی ممکن کړي، څو یو وار بیا دوی د زجر او ستونزو په دغه مستند رپوټ کې قرار ونه نیسي».
آژانسونه: ش.ن/ ن.ز