د ۲۰۰۵م کال په نومبر مياشت کې د ملګرو ملتونو عمومي غونډې په 60/7 پرېکړه ليک سره د جنورۍ ۲۷مه د هولوکاست د قربانيانو نړيواله ورځ وټاکله.
دا اعلان يې وکړ چې »هولوکاست چې د يهودي ولس دريمه برخه او د نورو اقليتونو غړي پکې قتل شول، د ټولو وختونو له پاره به ټولو انسانانو ته د قهر، نه زغم، توکم پالنې او مخکنيو قضاوتونو د خبرادري دنده ولري.«ملګرو ملتونو له هولوکاست څخه د انکار د محکومولو پريکړه ليک تصويب کړ
آلمان او نورو هيوادونو دغه ورځ لا پخوا رسمي کړې وه. د ۲۰۰۶م کال د جنورۍ پر ۲۷مه چې د هولوکاست د يادون لومړۍ نړيواله ورځ وه، د ملګرو ملتونو سرمنشي کوفي عنان وويل: »د هولوکاست بې سارې تراژيدۍ پېښېدل بېرته نه راګرځي. يادون يې بايد د خجالت او کرکې په راپارولو سره ويښ وساتل شي، تر هغه پورې چې د انسان حافظه ژوندۍ وي.««پيغمبر ته سپکاوی او د هولوکاست منکر دې یو ډول مجازات شي»
د ۱۹۴۵م کال د جنورۍ پر ۲۷مې نېټې شوروي ځواکونو يعنې سره پوځ د نازيانو د راټولونې او وژنې کمپ اوشويڅ بيرکناو آزاد کړ. عسکرو هغه مهال يوازې لږ ژوندي کسان، د ګازي خونو کنډوالې، مړي او د وژل شوو کسانو ايرې وموندلې. يوازې په اوشويڅ کې تقريبا ۱،۱ ميليونه انسانان ووژل شول، چې اکثريت يعنې تقريباً ۹۰ سلنه يې يهودان ول او اوشويڅ يوازې يو له هغو ځايونو څخه و چې نازيانو پکې په اروپا کې خلک تعقيب کړي او په ډله ايزه توګه يې وژلي ول.
د ۱۹۴۵م کال تر می مياشتې پورې تر شپږ ميليونو زيات يهودان، په سلونو زره سينتي او روما، معيوب کسان، سياسي مخالفين، داسې کسان چې د همجنسبازو په توګه تعقيبېدل يا د مجرمينو او »غير اخلاقي« کسانو په توګه، جبري کارکوونکي، جنګي بنديان، د يهوه شاهدانو مذهبي ډلې غړي او بې شمېره نور کسان ووژل شول چې ټول د نازيانو د ترور ښکار شول.
کوفي عنان ټينګار وکړ: »دغه يادون د راتلونکي ضامن هم دی. هغه ګړنګ چې د نازيانو له خوا د وژنې په کمپونو کې رامنځ ته شوی و، له قهر، مخکنيو قضاوتونو او آنتي سميتيزم سره پيل شو. د دغو اصولي ټکو يادون موږ ته په ياد راولي چې تل د خبرداري په نخښو پسې لټون وکړو.«
د جنورۍ ۲۷مه د م.م. ټولو غړو هيوادونو ته دغه دنده ورسپاري چې تر تقيب لاندې او د وژل شوو نارینه وو، ښځو او ماشومانو ياد تازه وساتي. د ملګرو ملتونو 60/7 پرېکړه ليک له هولوکاست څخه هر ډول انکار ردوي. هغه د ښوونيزو پروګرامونو د ودې ملاتړ کوي او غواړي چې د راتلونکو نسل وژنو مخه ونيسي.
اندريا ګروناو/ن.ص./ن.ز.
روسيې پر نازيانو د بريا ورځ ولمانځله
د دوهمې نړیوالې جګړې د بریا او په آلمان کې د نازیانو د ماتولو په خاطر د لمانځني په مراسمو کې روسیې له خپلو پرمختللو تکنالوژيو پرده پورته کړه. ولسمشر پوتین خبرداری ورکړی چې روسیه بې اجازه ورنه کړي چې تاریخ بیا ولیکل شي. انځور: Reuters/M. Shemetov هرکال د می میاشتي پر ۹ نیټه روسیه د آلمان د نازیانو پر وړاندي د پخواني شوري اتحاد د بریا ورځ لمانځي. د ۱۹۴۵م کال د می میاشتې پر ۹ نیټه د شپې مهال، آلمان د تسلیمي سند لاسلیک کړ. د ائتلاف نور ګډ ځواکونه یعنې فرانسه او بریتانیا بیا له دې یوه ورځ مخکې یعنې د می میاشتې پر ۸ نیټه خپل بری لمانځي.
انځور: Reuters/S. Karpukhin د ۲۰۱۸م کال په دې لمانځغونډي سره د روسیې د سره پوځ ۱۰۰ کاله هم پوره شول. د روسیې سور پوځ په ۱۹۱۸م کال کې رامنځ ته شو. د سږکال په مراسمو کې شاوخوا ۱۳۰۰۰ سرتیرو او یو شمیر پخوانیو افسرانو برخه واخیسته او په ګډه یې په لوړ غږ سندري ویلي. د اسرائیلو لومړی وزیر بنیامین نتنیاهو چې له پوتین سره د کتنې په موخه په مسکو کې دی، هغه هم په دې مراسمو کې برخه لرله.
انځور: Reuters/M. Shemetov پوتین د مراسمو ګډونوالو ته وینا وکړه او روسانو بیا د خپل پوځ تنکي ځوانانو ته کتل چې په سره ميدان کې تیریدل. ولسمشر پوتین وویل چې نن ورځ یوه رخصتي ده، دا به هر وخت رخصتي وي او د هرې کورنۍ له پاره سپڅلې ورځ ده. هغه د خودخواهۍ د اشتباهاتو د تکرار خبرداری ورکړ.
انځور: Reuters/S. Karpukhin د روسانو پلونه به پاک نه شي پوتین د خپلو خبرو په ترڅ کې همدا راز وویل چې نن ورځ خلک په دې هڅه کې دې چې د ورکیدو، غلامۍ او عام وژنې د مخینيوي په برخه کې د روسانو پلونه پاک کړي. پوتین ژمنه وکړه چې دا کار به پیښ نه شي. ولسمشر پوتین له سیاسي پلوه ځان په روسیه کې د اروپا د مدافع په توګه څرګند کړی دی.
انځور: picture-alliance/dpa/Tass/M. Metzel سنایپر لرونکي سرتیري د چمتو والي په حال کې د مسکو په سره ډگر کې د مراسمو په ترڅ کې د دې هیواد پوځي ځواک نه یوازې د سرتیرو په سطحه، بلکي د سنایپر لرونکي سرتیري هم د چمتووالي په حال کې ول. سور ډگر د مسکو په زړه کې موقعیت لري او کریملین هم په دې سیمه کې پروت دی. کریملین د ولسمشر پوتین رسمي استوګن ځای دی.
انځور: Reuters/S. Karpukhin په مراسمو کې د ډيرو خلکو ګډون په دې مراسمو کې شاوخوا ۱۵۹ پوځي تجهیزات نندارې ته وړاندې شول. په دې تجهیزاتو کې د توغندیو کشف کوونکي جټ الوتکې او ډيري نورې درنې او سپکې وسلې شاملې وې. د روسیې د دفاع وزارت په حواله د دې تجهیزاتو زیاته برخه په سوریه کې آزمویل شوې ده.
انځور: Reuters/M. Shemetov