د ښځو د نړیوالي ورځي په مناسبت د هند او پاکستان په ګډون په ځینو آسیایي هیوادونو کي ډیري ښځي سړکونو ته راووتلې او په مظاهرو کي یې پر خپل نقش ټینګاره کاوه.
اعلان
د ښځو د نړیوالي ورځي په مناسبت په آسیا کي په زرو ښځي سړکونو ته راووتلې او له ډیره وخته راهیسي دوامداره مظاهرو کي یې خپل نقش برجسته کړ. د نوي ډهلي په شاوخوا ناحیو کي ښځي چي ساړۍ یې اغوستي وې، په ډله ایز ډول هغو مظاهرو ته ورننوتلې چي له میاشتو راهیسي ددغه هیواد د زراعتي ریفورمونو پرضد رواني دي.
په ګاونډي هیواد میانمار کي ښځو په غټ ښار یانګون کي یووار بیا د هغه پوځ په وړاندي مظاهرې وکړې چي له څه د پاسه یوې میاشتي راهیسي د کودتا له لاري قدرت ته رسیدلی دی.
په یانګون کي چیري چي تل د مظاهره کوونکو او امنیتي چارواکو ترمنځ اخ و ډبونه رامنځته کیږي، ځینو خپلي عنعنوي لمني (لونګ) د پاڅون په توګه ښورولې. یوې ۳۰ کلني مظاهره کوونکي وویل: «سیاسي پوښتني موږ ټولو ته متوجه دي. ښځو او نارینه وو ته. په دغو مظاهرو کي ښځي هم سړکونو ته راووتلې او د مظاهرو رهبري یې پر خپله غاړه واخیسته.»
په هندوستان کي په هغو مظاهرو کي چي له نووامبر مياشتي راهیسي د زراعتي ریفورمونو پرضد رواني دي، او د صدراعظم نریندا مودي د حکومت له پاره په یوه لوی چلنج اوښتي، ښځو پر خپل رول باندي ټینګار کاوه.
همدارنګه په محافظه کاره هیواد پاکستان کي هم ښځو له لاهور څخه تر بلوچستان ایالت پوري چي د افغانستان سرحد ته نیژدې پروت دی، مظاهرې ترسره کړې.
د فلیپین په پایتخت مانیلا کي هم په سونو ښځي راټولي سوي وې تر څو، یوه ورځ مخکي د ډیریو فعالانو د وژلو پرضد مظاهرې وکړي.
سږکال د مظاهرو کال وو
په روان ميلادي کال کې په ټوله نړۍ کې په ميليونو انسانانو د ديموکراسۍ د نه شتون، نژادي تعصب، فساد او اقليمي بدلون پر ضد احتجاج وکړ. له چين څخه نيولې تر چیلي او له سوډان څخه نيولې تر سويډنه پورې خلک سړکونو ته را ووتل.
انځور: Reuters/A. Jadallah
د هانگ کانگ ثبات ولړزيد
په هانگ کانگ کې په جون مياشت کې د يوه نوي قانون پر ضد چې چين ته یې د شکمنو کسانو د انتقال اجازه ورکوله، مظاهرې پېل شوې. دغه قانون بيا څو میاشتو وروسته بيرته واخیستل شو، خو مظاهره کوونکي اوس هم د بشپړې ديموکراسۍ او د پوليسو له خوا د تشدد په اړه د پلټنو غوښتنه کوي. په مظاهرو کې زور زياتی هم وليدل شو او امنيتي ځواکونه په سخت چلن تورن شول.
انځور: Reuters/T. Peter
تر يو ميليون زیات انسانان سړکونه ته را ووتل
مظاهره کوونکو د هانگ کانگ او چين پر حکومتي مشرانو تور لگاوه چې چين د «يوه هيواد، دوه سیسټمونو» تړون په نظر کې نه نيسي او د سيمې ځانگړی مقام له پامه غورځوي. په يوه مظاهره کې تر يو ميليون زياتو خلکو گډون کړی وو.
انځور: Reuters/T. Siu
گريتا ټينگار کوي او نړۍ ورته غوږ نيسي
د سويډن د پارلمان مخې ته د اقليم د بدلون پر ضد د ښوونځي د يوې نجلۍ گريتا تورنبيرگ په يوازې سر احتجاج په څو مياشتو کې په يوه نړيوال غورځنگ باندې بدل شو چې په میليونونو کسان پکې شامل شول. د «Fridays for Future» په نوم د جمعې د ورځې ۴۵۰۰ احتجاجونه د نړۍ په ۱۵۰ هيوادونو کې چې آلمان هم پکې شامل دی، ترسره شول. د تورنبيرگ د دې هلو ځلو له کبله يو شمير هيوادونو د اقليم بيړنۍ حالت اعلان کړ.
انځور: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
په هند کې مذهبي تبعيض
د هند پارلمان په روانه مياشت کې يو قانون منظور کړ چې له مخې به یې په هند کې د پاکستان، بنگله ديش او افغانستان څخه غير مسلمان مهاجرو ته تابعيت ورکول کيږي. د دې پر ضد په ټول هيواد کې سختې مظاهرې وشوې. د مظاهره کوونکو دریځ دادی چې قانون د مذهب په اساس تبعيض ته لار هواروي. ډېری دا ويره لري چې دا به د هند مسلمان مهاجر بې هيواده کړي.
انځور: Reuters/D. Sissiqui
عراقيان وايي تر صدام وروسته مو «ژوند ناوړه دی»
په اکتوبر میاشت کې عراقيان د فساد، بې کارۍ او د هيواد پر حکومت د ايران د نفوذ پر ضد سړکونو ته را ووتل. احتجاجونه ژر په زرو زياتي واوښتل چې ۴۵۰ کسان پکې ووژل شول او ۲۵۰۰۰ ټپيان شول. لومړي وزير استعفا وکړه او د يوه موقتي حکومت د رامنځته کولو له پاره هلو ځلو د خلکو غوسه لا پسې زياته کړه. ځکه هغوی وايي چې دا حکومت به هم د پخواني په شان وي.
انځور: Reuters/A. Jadallah
په بيروت کې يووالي
لبنان هم په اکتوبر میاشت کې پر تېلو، تمباکو او آن د ځیرک تليفونو پر واتس اپ تماسونو د ماليو د لوړولو د پلانونو له کبله د خلکو د ورته غوسې شاهد وو. دې مظاهرو ډېر ژر د حکومت ضد احتجاج بڼه خپله کړه او خلکو د فساد او د ژوند د ناوړه شرايطو پر ضد خپله غوسه ښکاره کړه.
انځور: Reuters/A. M. Casares
ايران: مظاهرې تر ۲۱ ښارونو وغځېدلې
په نومبر مياشت کې د ايران حکومت د مظاهره د سرکوب کولو له کبله د سختو انتقادونو سره مخامخ شو. دغه مظاهرې د تېلو د بيو لوړيدو پر ضد پېل شوې وې. تر ۲۰۰ زرو زيات کسان سړکونو ته راوتلي ول او په ډېرو ښارونو کې گډوډي رامنځته شوه. د امريکا د بهرنيو چارو وزارت په حواله د ايران په دې مظاهرو کې تر۱۰۰۰ زيات کسان وژل شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP
په سوډان کې انقلاب د واک خلا رامنځته کړه
د څو مياشتو احتجاج او مدني نافرمانۍ په پايله کې د سوډان واکمن عمر البشير په اپريل مياشت کې له واکه گوښه شو او دغه هيواد د سياسي بحران کړنگ ته ولويد. پوځ او ديموکراسي پلوه گوندونه له هغه راهيسې د واک ترلاسه کولو له پاره په جگړه بوخت ول. د گډوډيو په ترڅ کې يو شمیر کسان وژل شوي. په اگست میاشت کې دواړو اړخونو د يوه انتقالي حکومت جوړولو په موخه د اساسي قانون يوه اعلاميه لاسليک کړه.
انځور: picture-alliance/dpa/AP
لاتين امريکا سپما رد کړه
په چيلي کې دوې میاشتې تر مخه د هېواد له سياسي او اقتصادي سيسټم څخه نارضايتي د مظاهرو سبب شوه. احتجاج کوونکي د روغتيا، تقاعد او زده کړو په سيسټم کې اساسي اصلاحات غواړي. په ۲۰۱۹م کال کې د جنوبي امريکا په ځينو هيوادونو لکه بوليويا، هندوراس او وينزويلا کې هم ورته احتجاجونه وشول. په وينزويلا کې د ولسمشر نيوکولاس مادورو د لیرې کولو مظاهرې په مي مياشت کې خپل اوج ته رسېدلې وې.
انځور: Reuters/I. Alvarado
فرانسه هم احتجاج ولړزوله
د فرانسې د ژيړ واسکټو غورځنگ د ولسمشر ايمانويل مکرون د سترگو اغزی ثابت شو. دغه غورځنگ د ۲۰۱۸م کال په پای کې هغه وخت رامنځته شو چې د لیرې پرتو سيمو موټروانانو پر تېلو د مالیې د پلان په اړه شکايت وکړ. له هغه راهیسې دغه غورځنگ کله نا کله احتجاجونه کوي. د فرانسې صنفي اتحادیې هم څو ورځې تر مخه د تقاعد د اصلاحاتو پر ضد سړکونو ته راوتلې وې.