د المان د نورد راین وستفالن ایالت په مرکز دوسلدورف کې د محکمې یوه ویاند د آلمان خبري اژانس ته ویلي چې په نورد راین ویستفالن کې یوې محکمې پر دغو دریو ځوانانو باندې د یوه خونړي ترهګریز برید د پلانولو تور پورې کړی دی. په دغه برید تورن کسان چې عمرونه یې د ۱۵ او ۱۶ کلونو ترمنځ دي، د اپریل میاشتې راهیسې د پولیسو په توقیف کې دي. یادې محکمې په دې وروستیو کې په بند کې د دوی د ساتلو حکم صادر کړی وو.
پر دغو کسانو باندې تور دی چې دوی په آلمان کې داسلامي دولت یا داعش ډلې د اهدافو او ایدیولوژۍ سره سم د یوه ترهګریز برید پلان درلود. د څارنوالانو په خبره، ویل کیږي چې دغو دریو ځوانانو د تلګرام ټولنیزې شبکې له لارې د ترهګریز برید طرح له یو بل سره شریکه کړې وه. د دوی په پلانونو کې، په کلیساګانو، د اورګاډو په تم ځایونو، د پولیسو پر مرکزونو او ان د محاکمو پر دفاترو باندې بریدونه شامل وو چې دوی یې په هکله بحثونه کړي ول.
په ورته وختو کې په جرم تورنو کسانو هم یادو تورونو ته غبرګون ښوولی خو لا واضح نه ده چې دوی دغه تورونه رد کړي او یا یې منلي دي. تراوسه پورې د دوی د محاکمې له پاره کومه نیټه نه ده اعلان شوې.
داعش څنګه رامنځ ته شو؟ يوه لنډه انځوريزه تاريخچه
د القاعدې ترهګرې ډلې څخه جلا شوې سخت دریځې ډله «داعش» یا «اسلامي دولت» اوس پخپله یو لوی ګواښ ګرځیدلی. په دغه انځوریز رپوت کې به وګورو چې دغه ډله څنګه رامنځته او په څه ډول اقداماتو یې تر خپل کنترول لاندې ساحه پراخه کړه. انځور: picture-alliance/AP Photo «اسلامي دولت» یا داعش له القاعدې څخه جلا شوې یوه تروریستي ډله بلل کیږي. داعش د سني مذهبه سخت دریځه نظریې پيروي کوي. په ۲۰۰۳ کال کې پر عراق د امریکا تر برید وروسته ابوبکر البغدادي د دغې ډلې بنسټ کیښود. دغه ډله په سوریې، عراق او نورو سیمو کې په اصطلاح «خلافت» رامنځته کول غواړي.
انځور: picture-alliance/AP Photo داعش په کوم ځای کې فعاله دی؟
ویل کیږي چې داعش په اتلسو مختلفو هیوادونو کې فعاله دی. دغې ډلې د عراق او سوریې مختلفې برخې تر خپل کنترول لاندی راوستلې وې او خپل د عراق الرقه ښار یې په اصطلاح خپله پلازمېنه نومولې وه. د ۲۰۱۵ کال له جنورۍ میاشتې راهیسې دغه ډله په مختلفو سیمو کې له ماتې سره مخامخ شوې ده.
څوک د داعش پر وړاندې جنګیږي؟
مختلفې ډلې د داعش پر وړاندې د جګړې په حال کې دي. د امریکا متحده ایالاتو په مشرۍ د پنځو هیوادونو پوځي ائتلاف د دغې ډلې پر جنګیالیو هوایې بریدونه کوي. په دغه اتحاد کې عربي هیوادونه هم شامل دي. روسیه هم د سوریې د ولسمشر په ملاتړ د داعش پر وړاندې هوایې عملیات ترسره کوي په داسې حال کې چې پلي ځواکونه د پيشمرګه و په ملاتړ په ځمکنیو عملیاتو بوخت دي.
انځور: picture-alliance/abaca/H. Huseyin داعش له کومې پيسې ترلاسه کوي؟ دغه ډله په غیرقانوني توګه د تیل او ګازو د پلور له لارې ځان تمویلوي. په سوریه کې د تیلو درلودونکي یوه لویه سیمه اوس هم د دغې ډلې تر کنترول لاندی ده. خو د امریکا په مشرۍ ائتلاف د دغو هدفونو په نښه کولو مشغول دی. دغه ډله د چور او چپاول او قیمتي تاریخي آثارو د پلورلو له درکه هم پيسې ترلاسه کوي.
انځور: Getty Images/J. Moore داعش پر کومو ځایونو بریدونه کړي دي؟ داعش د نړۍ په مختلفو برخو کې د بریدونو مسئولیت په غاړه اخیستې دی. دغې ډلې تر ټولو خونړی برید د عراق په پلازمېنه بغداد کې کړی وو چې په پایله کې یې لږ تر لږه ۲۰۰ تنه مړه او په سلګونو نور ټپیان شوي ول. داعش هڅه کوي داسې کسان هم بریدونو ته وهڅوي چې له دغې ډلې سره په مستقیم ډول هیڅ ډول ارتباط نه لري. په اروپا کې هم د یو شمیر بریدونو پړه پر داعش ور اچول کیږي.
دغه ډله د خپل ځواکمنتیا له پاره له مختلفو طریقو کار اخلي. د داعش جنګیالیو په سوریې او عراق کې چور او چپاول وکړ او ډیر شمیر لرغوني آثار یې ویجاړ او ولوټل، څو په دې توګه د دغه هیواد کلتور تباه او په راتلونکي کې د سیلانیانو د ورتګ څخه مخنیوي شوی وي. دغې ډلې د مختلفو مذهبي اقلیتونو ښځې د وینځو په توګه ونیولې او له ټولنیزو رسنیو څخه یې د خپلو تبلیغاتو له پاره استفاده وکړه.
انځور: Getty Images/AFP/J. Eid د سوریې او عراق جګړو څومره خلک زیان من کړي دي؟ د سوریې د شخړې له امله نږدې ۶ میلیونه خلک بې کوره شوي دي. په دوی کې ډیري خلکو په ګاونډیو هیوادونو لبنان، اردون او ترکیې کې پنا ترلاسه کړې. په سلګونه زره سوریایې مهاجر د یوه آرامه ژوند له پاره اروپا ته هم مهاجر شوي دي. همدارنګه د اټکلونو له مخې په عراق کې ۳ میلیونه انسانان په خپل هیواد کې در په دره شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP/D. Souleiman
زیاته شوې چې د یوه څلورم تورن کس په هکله د پلټنو دوسیه د المان په بادن ويورتمبرګ ایالات کې د اشتوتګارت عمومي څارنوالۍ ته سپارل شوې ده. یوه څارنوال ویلي چې دغه ځوان د یوه داسې «عملي او له خشونته ډک جرم کولو» سره موافقت کړی وو چې دولت له خطر سره مخامخ کوي.
د هاګن ښار پولیسو په لومړیو کې په ایزرلون ښار کې د یوې داسې ۱۶ کلنې نجلۍ په هکله معلومات ترلاسه کړي ول چې غوښتل یې آلمان ترک کړي او له داعش ډلې سره یوځای شي. زیاته شوې چې دغې مظنونې نجلۍ خپل پلان په دوسلدورف کې له تورن شخص سره شریک کړی وو او دا چې وروسته له هغې د پولیسو له لوري ونیول شوه. د پلټنو په جریان کې معلومه شوه چې هغې د خپلو بریدونو په تړاو له دوو ځوانانو سره خبرې او معلومات شریک کړي ول.
This browser does not support the video element.
