د ملګرو ملتونو د یوه تازه رپوټ پراساس به د هوا خرابتیا، د ملخانو آفت، سیاسي کشمکشونه او کرونا وبا په راتلونکو میاشتو کي د ميلیونو انسانانو غذایي حالت له سخت خطر سره مخامخ کړي. افغانستان هم پکښې دی.
انځور: Reuters/O. Sobhani
اعلان
دغه خبره د ملګرو ملتو د خوړو او زراعت سازمان (FAO) او د نړۍ غذايي پروګرام (WFP) د سې شنبې په ورځ (۲۰۲۱م کال د مارچ میاشتي ۲۳) په روم کي کړې او خبرداری یې ورکړی دی چي تر۲۰ ډیر هیوادونه به په راتلونکو څو میاشتو کي له سختي لوږي سره مخامخ سي.
د ډبليو اف پي امریکايي آمر، ډېوید بېسلي ویلي: « موږ وینو چي څرنګه زموږ د سترګو په مخکي یو آفت رامنځته کیږي او پراختيا مومي.» خصوصاً بيا په هغو هیوادونو کي د اړمنو خلګو حالت ورځ په ورځ نور هم خرابیږي، چي داخلي جنګونه روان دي، لکه یمن، جنوبي سوډان، نایجریا، افغانستان او نور.
که څه هم د بحراني هیوادونو لویه برخه د افریقا په براعظم کي پرته ده، خو د ملګرو ملتونو د اټکلونو پراساس به سخته لوږه د نړۍ په نورو هیوادونو کي هم ډیره زیاته سي. له هغې جملې څخه په افغانستان، سوريه، لبنان او هایتي کي.
د ملګرو ملتو د ارقامو پراساس همدااوس تر ۳۴ ميلیونه اضافه انسانان له سختي خوارځواکۍ سره مبارزه کوي چي د لوږي په سبب یې د مړه کیدو احتمال ډیر دی.
یمنانځور: Mohammed Hamoud/AA/picture alliance
د ملګرو ملتو د خوړو او زراعت سازمان چینايي آمر، کو دانیو غوښتنه وکړه: «دا زموږ وظیفه ده، چي ژر تر ژره معامله او عمل وکړو، تر څو د خلګو ژوند وژغورو او د یوه خراب حالت د رامنځته کیدو مخنیوی وکړو.» هغه زياته کړه: «په ډیرو سیمو کي د زراعتي محصولاتو د راټولیدو وخت رارسیدلی او یا رانژدې کیدونکی دی.» ځکه نو اوس له وخت سره مبارزه ده.
د نړۍ په کومو هيوادونو کې لوږه زياته ده؟
د آلماني مرستندويه سازمان «وېلت هُنګر هيلفه» هر کال په نړۍ کي د لوږي په تړاو د هيوادونو يو ليست خپروي. له لوږي سره مخامخ دغو هيوادونو په سږني راپور کي افغانستان په کوم مقام دی؟ انځوريز راپور يې دلته وګورئ:
انځور: AP
۸۷ مقام ـ ايران
ايران د هند، پاکستان او افغانستان هغه ګاونډی هيوا دی، چي د لوږي ستونزه پکښي تر زياتي اندازې حل سوې ده. دغه هيواد د لوږي په ترڅ کي له خپل ګاونډي هيواد افغانستان څخه ۷۷ مقامه بهتر دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۸،۲).
انځور: TASNIM
۲۴ مقام ـ پاکستان
زيات نفوس لرونکی هيواد پاکستان تر هند وروسته د آسيا دويم لوی هيواد دی چي پکښي د وږو انسانانو شمېر تر نورو زيات دی. دغه هيواد په ليست کي تر هند ۸ مقامه او تر افغانستان ۱۴ مقامه بهتر دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۲۸،۵).
انځور: AP
۱۶ مقام ـ هند
هند د آسيا له تر ټولو لوی هغه هيواد دی چي پکښي د لوږي جدي ستونزه موجوده ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۰،۳).
انځور: picture-alliance/dpa
۱۰ مقام ـ افغانستان
په نړۍ کي د تر ټولو زيات لوږي سره مخامخ هيوادونو په لړ کي افغانستان پر لسم مقام دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۳،۸).
انځور: picture-alliance/Photoshot
۹ مقام ـ زيمبابوې
زېمبابوې يو له هغو افريقايي هيوادونو څخه دی چي پکښي لوږه د زياتو انسانانو د ورځني ژوند يوه لويه ستونزه ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۴).
انځور: DW/Nyani Quarmyne
۸ مقام ـ ختيځ تيمور
ختيځ تيمور د آسيا په سويل ختيځ کي واقع هيواد دی چي پکښي د اوسېدونکو شمېر نژدې يو ميليون او ۱۶۰ زره ته رسيږي. په دغه هيواد کي هم زيات انسانان له لوږي سره مخامخ دي. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۵).
د مرکزي افريقا جمهوريت په ګاونديو هيوادونو کې، چاد په دريم مقام کي هغه هيواد دی چي ډير انسانان يې وږي دي. د ۲۰۱۹ کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۴،۲).
انځور: Andy Hall/Oxfam
۲ مقام ـ يمن
يمن چي پکښي له څو کالونو راهيسي کورنۍ جګړه روانه ده، يو کال مخکي په تر ټولو زيات لوږه لرونکو هيوادونو کي پر شپږم مقام ؤ. خو په سږني راپور کي د دغه هيواد وضعيت لا خراب سوی او دويم مقام ته جګ سوی دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۵،۹).
انځور: picture alliance/abaca
۱ مقام ـ د مرکزي افريقا جمهوريت
د لوږي د نړيوال ليست له مخي په نړۍ کي تر بل هر هيواد د مرکزي افريقا په جمهوريت کي لوږه زياته ده. په دغه هيواد کي لوږه په لوړه اندازه مخ پر زياتېدو هم ده. د ۲۰۱۹ کال له پاره ورکول سوي نمرې (۵۳،۶).
