د پاکستان میزايل پروګرام پر ملاتړو چينايي شرکتونو بندیزونه
۱۴۰۳ شهریور ۲۳, جمعه
د امريکا د بهرنیو چارو وزارت ويلي دي چې د پاکستان د بالستيک میزايلونو د پروګرام له پاره د تکنالوژۍ او آلاتو پر ورکوونکو يو شمير چينايي او يوه پاکستاني شرکت بندیزونه لګوي.
د بهرنيو چارو وزارت په حواله پر دې شرکتونو او فرد دا بندیزونه ځکه لګول شوي چې دوی پوهيدل چې يوه غير مجاز هېواد ته د میزايل د تکنالوژۍ او آلاتو پر ورکړه بندیز دیانځور: Getty Images/AFP/F. Naeem
اعلان
امريکا متحده ایالاتو د پنجشنبې په ورځ وويل چې د هغو پنځو چينایي شرکتونو او يوه فرد پر وړاندې لاس په کار شوي دي چې د بالستیک میزايلونو د تکنالوژۍ په خپرولو کې لاس لري.
واشنګټن تر دې دمخه په اکتوبر مياشت کې د پاکستان د ميزايل پروګرام له پاره د سامان آلاتو ورکوونکو دريو چينايي شرکتونو سره هم ورته چلند کړی وو او بندیزونه یې پرې وضع کړي ول.
د امريکا د بهرنیو چارو وزارت په حواله دا بندیزونه د وسلو د کنترول قانون (ای آی سي ای) او د صادراتو د کنترول د قانون (آی سي آر ای) پر اساس د چين پر دريو شرکتونو، يوه چينايي وګړي او يوه پاکستاني شرکت باندې د بالسيتک توغنديونو د خپرولو په هلو ځلو کې د لاس درلودو له کبله لګيږي.د امريکا د بهرنيو چارو وزارت وياند ميتيو ملر، وويل: «د بهرنيو چارو وزارت په ځانګړي توګه Beijing Research Institute of Machine Bildung Industry (آر آی ای ام بي) پر شرکت باندې بندیز لګوي چې د هغو وسلو په خپرولو کې لاس لري چې په پراخه کچه ويجاړۍ رامنځته کوي.
د نوموړي په حواله: «آر آی ای ام بي» د شاهين دري او ابابيل میزایل سیسټمونو او ښايي تر دې هم د سترو سيسټمونو له پاره د راکتونو د ماشينونو له پاره د آلاتو د رانيولو په لړ کې له پاکستان سره ګډ کار کړی وي.»
د بهرنيو چارو وزارت په حواله پر دې شرکتونو او فرد دا بندیزونه ځکه لګول شوي چې دوی پوهيدل چې يوه غير مجاز هېواد ته د میزايل د تکنالوژۍ او آلاتو پر ورکړه بندیز دی.
ملر، په دې اړه وويل: «لکه له ګامونو چې څرګندیږي، امريکا به د وسلو د خپرولو او د خريدارۍ د اړونده هلو ځلو پر ضد چې هر چېرته ترسره کيږي، خپل اقدامات جاري وساتي.»
د چين غبرګون
په واشنګټن کې د چين سفارت يوه وياند لو پنګ يو وويل: «چين هغه يو اړخیز اقدامات او د خپل واک له دایرې څخه وتل په کلکه غندي چې د نړيوالو اصولو له مخې او يا ملګرو ملتونو د امنيت شورا له خوا ورته د هغه د ترسره کولو هیڅ اختيار نه وي ورکړل شوی.»
لو پنګ يو، وويل چې چين به د چينايي شرکتونو او کسانو د حقونو «کلک حفاظت» وکړي.
په واشنګټن کې د پاکستان سفارت په دې اړه د تبصرې غوښتنې ته سملاسي ځواب نه دی ویلی.
بل لوري ته په اسلام آباد کې د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت پر دې موضوع د غبرګون په توګه وويل چې «موږ د جزياتو ترلاسه کولو په لټه کې يو.»
پاکستان د ۱۰۰ او ۱۲۰ تر منځ اتومي وسلو درلودونکې دی. کله چې پاکستان په ۱۹۹۸ کال کې اټوم بم جوړ کړ تر هغه وروسته د پاکستان او هند تر منځ کومه جگړه نه ده رامنځته شوې. مخکې تر دې د هند او پاکستان تر منځ دری جنگونه ترسره شوې دي. که څه هم پاکستان وایې چې د دوی اټومي وسلې د دفاعي مقاصدو له پاره دي، خو څارونکي ویره لري که د دغو دواړو هیوادونو تر منځ جگړه رامنځته شي، نو کیدای شي پر یوې اټومي جگړې واوړي.
انځور: picture-alliance/AP
هندوستان
په ۱۹۷۴ کال کې د لومړي ځل او په ۱۹۹۸ کال کې د دویم ځل له پاره د اټومي وسلو ازمیښت ترسره کونکی هیواد هندوستان له ۹۰ څخه تر ۱۱۰ پورې اوټوم بمونه لري. له چین او پاکستان سره د سرحدي پولو پر سر د شخړې سربیره هندوستان ژمنه کړی چې دغه هیواد به د اتوم بم د کارونې په برخه کې هیڅ کله هم لومړيتوب ونه کړي.
انځور: Reuters
اسرائیل
له ۱۹۴۸ څخه تر۱۹۷۳ کاله پورې له عربي هیوادونو سره دری واره جنگیدلې هیواد اسرائيل ۸۰ اټومي وسلې لري. د اسرائیلو د اټومي پروگرامو په برخه کې ډیر لږ معلومات موجود دي.
انځور: Reuters/B. Ratner
شمالي کوریا
د اټکلونو له مخې شمالي کوریا لږ ترلږه ۶ اټومي بمونه لري. که څه هم شمالي کوریا له جنوبي کوریا سره شخړه لري، خو د دغه هیواد اټومي پروگرامونو لویدیځ هیوادونه هم اندیښمن کړي دي. د ملگرو ملتونو له خوا د لگول شوو بندیزونو سربیره هم دغه کمونستي هیواد په ۲۰۰۶ کال کې د اټومي وسلو ازمیښت ترسره کړ.
