Старшыня Беларускага Хельсінскага камітэту Алег Гулак падкрэсліў, што такая важная палітычная падзея ў краіне, як парламенцкія выбары, не можа абысціся без праваабаронцаў. Юрыст нагадаў, што БХК застаўся адзінай афіцыйна зарэгістраванай у краіне праваабарончай арганізацыяй, якая, у адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам, кансалідуе вакол сябе ўсіх людзей, што пажадаюць узяць удзел у назіранні за выбарамі і ў маніторынгу гэтай кампаніі. Правабаронцы будуць не проста назіраць за выбарамі, але і адсочваць дынаміку цяперашняй кампаніі параўнальна з мінулымі прэзідэнцкімі, парламенцкімі і мясцовымі выбарамі.

“Мы паспрабуем ацаніць, ці зробленыя крокі да паляпшэння сітуацыі. Мы ведаем, што Цэнтравыбаркам не задаволіў патрабаванні апазіцыйных структураў, якія звярталіся з канкрэтнымі прапановамі аб зменах заканадаўства і практыкі яго прымянення, а зараз мы будем сачыць, наколькі змянілася ці будзе змяняцца практыка правядзення выбараў”.

Даўгатэрміновасць наглядання

Алег Гулак падкрэсліў, што праца наглядальнікаў будзе цягнуцца не толькі на апошнім этапе выбараў, то бок у дзень галасавання. “Мы акцэнтуем нашу працу на менавіта доўгатэрміновым правядзенні маніторынгу. Мы яго пачынаем ужо цяпер, бо вельмі важна ацаніць абстаноўку, сітуацыю, на фоне каторай пачынаюцца і адбываюцца выбары. Бо свободныя і справядлівыя выбары не могуць адбывацца ў несвабоднай і несправядлівай сітуацыі, калі грубым чынам парушаюцца правы чалавека”.

Па словах Алега Гулака, удзельнікі манітрынгу "будуць адсочваць усе этапы выбарчае кампаніі, будуць рабіць па этапах прамежкавыя справаздачы і даводзіць нашыя меркаванні да грамадскасці”.

Этапы маніторынгу

Віцэ-прэзідэнт Міжнароднай Федэрацыі Правоў Чалавека Алесь Бяляцкі заўважыў, што сёлета назіральнікі пастараюцца не паўтараць мінулых памылак. “Мы не будзем масава праводзіць назіранне ў дзень выбараў, мы ад гэтага адмаўляемся са шматлікіх прычынаў. І самае галоўнае тое, што ў дзень выбараў, як кажуць, выбары ўжо зробленыя. Гэта тое, што мы зразумелі за ўсе свае папярэднія назіранні. Сам выбарчы працэс займае значна большы час, а дзень выбараў будзе толькі адным з этапаў, на якіх мы будзем праводзіць маніторынг”.

А этапы гэтыя – і вылучэнне і рэгістрацыя кандыдатаў у дэпутаты, і агітацыя праз сродкі масавай інфармацыі, у тым ліку і дзяржаўныя, і правядзенне сустрэчаў з выбаршчыкамі, і датэрміновае галасаванне ці, лепш сказаць, магчымы прымус да яго, як гэта было падчас мінулых кампаніяў.

Праваабаронцы нагадалі, што ў мінулыя гады аказваўся даволі моцны ўціск на ўдзельнікаў маніторынгу, якіх звальнялі з працы, выключалі з навучальных установаў, кідалі ў пастарункі і адпраўлялі ў суды. На ўчастках назіральнікаў не дапускалі да наглядання за падлікам галасоў і ўвогуле адмаўлялі ім у прадастаўленні любой інфармацыі.

Як падсумаваў Алесь Бяляцкі, “хацелася б звярнуцца да спадарыні Ярмошынай з гарачым заклікам правесці гэтыя выбары згодна беларускага заканадаўства і міжнародных стандартаў, што вельмі важна, бо Беларусь з’яўляецца сябрам АБСЕ і мусіць прытрымлівацца тых дакументаў і правілаў, якія выпрацоўваюцца такімі міжнароднымі арганізацыямі”.