Галоўнай рэаліяй цяперашняга стану беларускага шоў-бізнэсу, як адзначылі ўдзельнікі дыскусіі, ёсць яго небеларускасць. На дзяржаўных і прыватных радыёстанцыях, па тэлебачанні вельмі рэдка можна пачуць альбо ўбачыць артыстаў, што выконваюць творы па-беларуску, а сапраўды нацыянальных майстроў, асабліва беларускамоўных рок-музыкаў, амаль няма ў эфірах. Таму самай першай удзельнікі дыскусійнага клубу разгледзелі праблему права на прысутнасць у шоў-бізнэсе беларускай мовы, і, у прыватнасці, пытанне 75-адсоткавай квоты на прысутнасць у эфірах FM-станцыяў выканаўцаў, беларускіх паводле іхняга паходжання, што, на думку чыноўнікаў - аўтараў такога вынаходніцтва, мусіла дапамагчы беларусізацыі эфіру.

Але справа ў тым, што кіраўнікі радыёстанцыяў не спрыяюць з’яўленню ў эфіры сапраўды беларускай музыкі. Каб выканаць патрабаванне ўладаў па квотах, яны вышукваюць у іншых краінах музыкаў, якія хоць нейкае дачыненне маюць да Беларусі, хаця ніколі не спявалі па-беларуску. Паводле крытыка Анатоля Мільгуя, такая сітуацыя ў эфіры склалася таму, што на FM-станцыях

"...безумоўна, усё залежыць ад кіраўніцтва. Кіраўніцтва супраць беларускага, тым больш што ў іх такі фармат – рускамоўныя песні".

Магчымае вырашэнне праблемы

Музычны журналіст Вітаўт Мартыненка адзначыў, што FM-станцыі разлічаныя на мабільную публіку – ад аўтааматараў да працаўнікоў цырульняў, пральняў ды іншых установаў, дзе прымачы граюць фонам, не прымушаючы слухача задумвацца над сэнсам і зместам пачутага.

"Што нам трэба рабіць? Быць актыўнымі, тэлефанаваць на радыёстанцыі і замаўляць беларускія песні, удзельнічаць у публічных абмеркаваннях", - прапануе выйсце Вітаўт Мартыненка.

Чыноўнікі, якія кіруюць радыёэфірамі, сёння называюць беларускімі выканаўцамі Андрэя Макарэвіча і Уладзіміра Кузьміна, Алёну Свірыдаву і гурт БІ-2, хаця ў гэтых артыстаў ніякага беларускамоўнага рэпертуару няма ў прынцыпе.

Кіраўнік кампаніі БМА-груп Віталь Супрановіч адзначае:

"У тых, хто тут сабраўся, і ва ўлады розныя пункты гледжання на тое, што такое беларуская музыка. Для ўлады і “белорусский язык – родной”, і беларуская музыка крыху іншая".

Віталь Супрановіч лічыць, што такое становішча трэба мяняць.

"Можна было б выступіць з ініцыятывай, каб адмянілі 75 працэнтаў беларускай музыкі, але ўвялі 25 працэнтаў беларускамоўнай музыкі".

На думку Супрановіча, ад гэтага стала б лягчэй і радыёстанцыям, і прасцей было б запоўніць гэтыя 25 працэнтаў менавіта беларускамоўнай музыкай.

З лідэрам Беларускай музычнай альтэрнатывы згодны і сябра культурніцкай камісіі арганізацыі “Моладзь БНФ” Міхал Шпак:

"Выйсце з гэтай сітуацыі - ўвядзенне квоты па моўным прынцыпе, а не па паходжанні. Таму што Барыс Маісееў –“таксама беларус, беларуская музыка”, таму што ён нарадзіўся ў Беларусі. Калі ў чалавека ёсць якія-небудзь карані, ці ён вучыўся ў Беларусі, ці ў яго бацька з Беларусі, значыць, усё, гэта - “беларуская” музыка".

Беларускамоўная музыка і закон

Цяперашняе становішча з беларускай мовай у телэ- і радыёэфіры, на думку Вітаўта Мартыненкі, у некаторай ступені нават парушае Асноўны закон краіны.

"Усе вы вывучаеце родную мову ў школе толькі таму, што гэта вызначана Канстытуцыяй. Каб быць паўнацэнным грамадзянінам гэтай краіны, трэба дасканала ведаць дзве мовы. І таму тое, што ў нас гучыць па радыё, гэта татальна не адпавядае Канстытуцыі".

Паводле журналіста, раз мы згадзіліся на 50 працэнтаў раўнапраўя моваў, на радыёстанцыях, у кнігарнях усё павінна быць 50 на 50.

Лідэр рок-гурту “Зігзаг” Віктар Загумёнаў адзначыў, што беларускія чыноўнікі сваім стаўленнем да беларускіх выканаўцаў як бы прыніжаюць іх годнасць.

Уцечка грошаў

А тым часам для шоў-бізнэсу й артыстаў з усходняй суседкі створаны самыя спрыяльныя ўмовы для працы ў Беларусі.

"Яны прыязджаюць сюды, робяць вялікія канцэрты, зарабляюць вялікія грошы і з’язджаюць з гэтымі грошамі назад у Расію. Тыя грошы, якія яны зарабляюць тут на канцэртах, ідуць у расійскую эканоміку, а не ў беларускую. Таму я не ведаю, чаму нашыя ўлады гэта падтрымліваюць".

Як адзначылі ўдзельнікі дыскусіі, беларускамоўныя музыкі працягваюць выдаваць свае кампакты і здымаць кліпы пераважна за ўласны кошт, яны зведваюць праблемы з арганізацыяй і правядзеннем сваіх канцэртаў.

Позірк наперад

Крытык Анатоль Мяльгуй прагназуе, што найбліжэйшым часам чакаць істотных зменаў у сітуацыі не выпадае.

"Будуць хатнікі, канцэрты, на якія гледачы будуць збірацца пры дапамозе інтэрнэту. Пакуль што зрухаў у лепшы бок не чакаецца. Гэта выцякае з сітуацыі, якая складваецца ў нашай краіне".

Лідэр БМА-груп Віталь Супрановіч у сваіх прагнозах не такі песімістычны, як папярэдні прамоўца.

"Цяжка нешта прагназаваць. Можна прагназаваць у краіне, у якой ёсць нейкія законы, якія пастаянна не змяняюцца. Хацелася б, каб гэта быў сапраўды час для маладых гуртоў. Ужо з’явіліся маладыя гурты, якім сапраўды трэба дапамагчы".