DW: Prof. Xhafa, nisur dhe nga eksperiencat e meparshme ne Shqiperi, sa risk ka per treguesit e ekonomise ne nje vit elektoral?

Xhafa: E mendoj me vend ta krahasoj Shqiperine ne kete periudhe me nje burse. Atehere, cfare ndodh me nje burse kur vijne lajme jo te zakonshme, jo te natyrshme? Do te kemi luhatje te ndjeshme te vleres se aksioneve dhe obligacioneve. E njejta gje do te ndodhe dhe ne vleren e biznesit shqiptar. Se pari, nga kendeveshtrimi i investitoreve dhe projekteve te huaja. Ne periudha elektorale nje vend i paqendrueshem dhe me demokraci te re, si Shqiperia, do te ballafaqohet me nje risk politik ne rritje. C’ka do te thote hezitim per projektet e reja me konceptin “te shohim cfare do te ndodhe” dhe ngadalesimi i rritmeve per projektet ekzistuese.
Se dyti, ne planin e brendshem. Sa i takon biznesit te vogel, mendoj se kjo periudhe nuk do te kete ndonje ndikim te madh. Pronaret e ketyre bizneseve do te jene te ndjeshem me shume si votues. Dihen problemet qe ka shkaktuar ekonomia monopol ndaj tyre. Sa i takon bizneseve te medha, mendoj se ato jane shume te interesuara, madje te shqetesuara, per fatin e fushates elektorale dhe per fatin e rezultatit. Keto biznese do te vazhdojne te financojne fushatat - pavaresisht ligjeve qe ekzistojne kunder kesaj praktike - per aresyen e thjeshte qe ta ruajne lobin, ose ta krijojne ate. Sa i takon administrates, veret nje shkrehje e pergjithshme, pasi vertet ka ligj per administraten publike dhe statusin e nepunesit, por nje pjese e mire e posteve jane politike dhe kuptohet se fati i karrieres se tyre te ardhme varet nga rezultati i ketyre zgjedhjeve.

DW: Po sektoret qe krijojne te ardhura per buxhetin, doganat dhe tatimet?

Xhafa: Per te qene realist, nisur dhe nga pervoja e viteve te meparshme, per keta sektore vlen thenia e njohur se “ujku mjegull do”. Eshte nje praktike e vertetuar. Mendoni nje situate te ndezur politike “ala shqiptarce”, ku askush nuk do te merret gjate fushates - madje dhe shume perpara saj - me kete keto hallka. Ndaj per fat keq parashikoj se evazioni fiskal do te lulezoje me nje kosto shume te madhe per buxhetin e shtetit shqiptar. Por me besoni kur them se ne kete periudhe nuk ka vetem pesimizem. Eshte dhe nje situate pas elektorale. Cilado force fituese e ketyre zgjedhjeve, duhet te marre masa radikale per rivendosjen e shtetit ligjor, te normalitetit ne ekonomi, c’ka do te thote per mua: lufte te pameshirmshme dhe frontale ndaj ekonomise informale. Kjo nuk behet vetem me presidiume apo me deklarata, por me nisma dhe rregulla institucionale, qe nga dokumentacioni, nga aplikimi i politikave liberale fiskale, ulja e barres tatimore. Me kembenguljen qe tatime te paguajne te gjithe.

DW: Eksponente te opozites jane shprehur se fundi me shqetesimin se mos fondet publike mund te kanalizohen gjate fushates elektorale per tu perdorur nga ana e mazhorances ose koalcioni qeveritar? Cili eshte komenti juaj?

Xhafa: Une pesonalisht nuk e konsideroj kaq te thjeshte kete problem. Sigurisht qe kalimi i fondeve nuk mund te behet kaq hapur, p.sh. me ane te dokumenteve te drejtperdrejta se kaq apo aq para do te destinohen ketu apo atje. Por i druhem praktikes se viteve te kaluara, te asaj qe konsiderohet si nja kalim indirekt i fondeve ne sherbim te fushates. D.m.th mund te perdoren mjetet e shtetit dhe te administrates per karvanet elektorale. Te vesh ne dispozicion zyra, njerez, pra ne teresi struktura te administrates, te cilet para , gjate dhe pas fushates duhet te jene vetem ne detyren qe i ka ngarkuar ligji dhe jo ne aktivitete politike. Mendoj se tani ka tendenca te reja te perballimit te fushatave elektorale. Ne plan te pare shume aktive parashikoj se do te jene bizneset monopol, te cilat kerkojne me cdo kusht ruajtjen e pozites se tyre ne treg.

DW: Prof. Xhafa, cfare mendoni ju se duhet te bejne autoritetet
ne kete periudhe per te amortizuar efektet e nje viti elektoral ne ekonomi?

Xhafa: Nje shtet me demokraci te forte dhe te qendrueshme, me
institucione te konsoliduara, pak do t’ja dije per fushatat elektorale dhe zgjedhjet ne teresi. Rasti me tipik eshte Italia fqinje. Jane ndryshuar mbi 40 qeveri pas Luftes se Dyte Boterore, dhe ne punen e administrates askush si ka ndjere keto vecse ne dy-tre javet e fundit. Ne lidhje me pyetjen qe beni do te thoja shkurt se shteti duhet te funksionoje si shtet, administrata duhet te funksionoje si administrate, ndersa partite le te bejne nje gare te ndershme. Per hir te se vertetes jam pak pesimist, sidonmos per bizneset e medha shqiptare dhe administraten fiksale, qe ka manifestuar dhe manifeston mjaft probleme. Aq sa une perdor me koleget e mi shprehjen se “keta sektore jane te mbushur plot analfabete me universitet”