Kada su upitani šta im prvo pada na pamet kada pomisle na Nemačku, mnogi stranci u glavi imaju slike Oktoberfesta, holokausta i Berlinskog zida. Ali te slike slabo reflektuju trenutnu raznovrsnost savremene, multietničke federalne Nemačke, gde jedna petina populacije ima migraciono poreklo. To pokazuje i izložba „Homestory Deutschland“ koja je početkom novembra otvorena u Kelnu.

Jonas Bere, direktor Inicijative za crnce u Nemačkoj (ISD), pomogao je da se organizuje izložba koja u suštini predstavlja kolekciju autoportreta. Oni pojašnjavaju kompleksne i različite istorije Afrikanaca, Afroamerikanaca i Afro-Nemaca u tri prošla veka nemačke istorije.

„Iako su crnci živeli u Nemačkoj stotinama godina, to se nije posmatralo kao realnost svakodnevnog života“, kaže Bere, koji je, inače, rođen u Eritreji, ali je čitav svoj život proveo u Nemačkoj. „To se sve može videti kroz diskriminaciju i isključivanje iz svakodnevnog života, i s tim smo se pozabavili u ovoj izložbi.“

Zid slavnih

Centralni deo izložbe je „Zid slavnih“ sa detaljnim biografijama 27 crnih muškaraca i žena iz tri prošla veka nemačke istorije. Uprkos svom imenu, „Zid slavnih“ ne oslikava samo biografije istaknutih crnaca, već i nepoznatih, „običnih“ ljudi, da bi se, pored ostalog, podcrtalo njihovo prisustvo u Nemačkoj kao nešto prirodno.

„Meni poređenje osobe koja nije poznata i one koja je zaista poznata, uvek bio interesantan“, kaže Bere. „Jedan od mojih omiljenih primera sa izložbe je Hanrijete Aleksander koja se borila za svoju prava u 19. veku.“

Hanrijete Aleksander rođena je 1817. godine u Štutgartu. Ostavljena je u sirotištu kada je napunila osam godina. Nakon što je dobila posao dadilje u jednoj porodici u Štutgartu, zaustavila ju je žena na ulici dok je šetala sa decom i zatražila njenu adresu. Sledećeg dana, ta žena se pojavila kod porodice nudeći da uzme i Aleksanderovu pod svoje okrilje.

Ali žena je pripadala cirkuskoj trupi i sledeće dvije godine Aleksanderova je bila prisiljena da oblači afričke nošnje i glumi u pozorištu kao „afrička atrakcija“.

Pravo na život u Nemačkoj

Još jedna biografija koja je predstavljena na izložbi jeste ona afro-nemačkog glumca, novinara i aktiviste Teodora Vonje Mihaela. Rođen je u Hamburgu 1925. godine i najstariji je živi Afro-Nemac u Nemačkoj. Njegov otac se 1904. godine doselio iz Kameruna, tadašnje nemačke kolonije.

Uskraćeno mu je visoko obrazovanje zbog boje njegove kože. A želeo je da postane arheolog ili etnolog. Kada je bio mlad, jedna od retkih mogućnosti da zaradi bila je da bude glumac u kolonijalnim filmovima ili „ljudskim zoološkim vrtovima“ (Völkerschauen) - popularnim u Nemačkoj u 19. i ranom 20. veku.

Nakon završetka Drugog svetskog rata, Mihael je teško pronalazio posao, ali nekako je uspeo da se zaposli kao pozorišni glumac. Seća se da je njegov otac uvek osećao da je njihovo prirodno pravo da žive u Nemačkoj i on je taj stav preuzeo i sačuvao ga do danas.

„Afro-Nemac, to znači imati dva porekla – afričko i nemačko“, kaže Mihael. „Mislim da je prednost imati uvid u dve kulture. Ja na to gledam kao na veoma pozitivnu stvar.“

Više od izložbe

Izložba je do sada gostovala po Africi od 2006. godine: u Senegalu, Malaviju, Južnoj Africi i Ugandi, kao i u nekim drugim zemljama. Sada se izložba, koju je organizovao ISD uz podršku Saveznog instituta za građansko obrazovanje (BPB) i Fondacije „Sećanje, odgovornost i budućnost“ (EVZ), po prvi put prikazuje i u Nemačkoj.

„Homestory Deutschland“ ukuljučuje niz događaja sa živom muzikom, govorima, pozorišnim komadima, diskusijama i čitanjima da bi se predstavile različite perspektive života i istorije crnaca u Nemačkoj.

„Ideja je predstaviti široki spektar crne nemačke istorije, ne samo šačicu poznatih ljudi na televiziji, već i obične građane, da bi se pobeglo od klišea da su crnci samo sportisti, pevači i dileri droge“, kaže Manuela Ric, multimedijalna pozorišna izvođačica.

Stalna debata

Ljudi sa manjinskim etničkim poreklom dugo su se borili da budu prihvaćeni u nemačkom društvu, kao pravi nemački građani. Nedavno je bivši političar Tilo Saracin izazvao pometnju sa svojim bestselerom „Nemačka ukida samu sebe“ u kojoj je zastupao tezu da imigranti odbijaju da se integrišu u nemačko društvo i da predstavljaju pretnju nemačkoj, „domaćoj“ kulturi.

Tokom svog govora na otvaranju izložbe, jedna od pet zamenika gradonačelnika, Elfi Šo-Antverpes iskoristila je priliku i govorila o važnosti integracije imigranata u nemačko društvo. Ali Bere kaže: „Ja nisam zainteresovan za političku debatu o integraciji. Ovde nije reč o integraciji, niti je to ikad bilo. Radi se o jednakim pravima za sve.“