Etika, a ne potera po ulicama. Nauka o terorizmu, a ne špijunaža. Akademija Bundesvera pokrenula je od početka godine studijski smer tajnih službi. Džemsu Bondu se to ne bi dopalo…
Oglas
Najpoznatiji tajni agent svih vremena nikada nije završio fakultet. Džems Bond je iz elitne škole Iton izleteo već nakon dva semestra. Ali to mu nije smetalo da, nakon toga, u 25 filmova neumorno lovi negativce. Njegova najvažnija oružja su brzi automobili, verni pištolj „Valter PPK“ i razni izumi njegovog šefa laboratorije koji se jednostavno zove „Q“.
Naravno, život tajnih službi nema mnogo veze sa životom „007-junaka“ s filmskog platna. A kada pripadnici nemačkih tajnih službi ubuduće pominju termin „MISS“, onda će se to pre odnositi na skraćenicu za „Master in Intelligence and Security Studies“, a ne na lepotice iz filmova o britanskom tajnom agentu.
„Studijski smer pokrenut je početkom godine. I ovo nije obrazovni program za špijune, Ovde nema jurnjave automobilima i ne uči se kako da se skače po krovovima“, kaže Uve Borghof, profesor na Univerzitetu Bundesvera u Minhenu, gde zajedno s Jan-Hendrikom Ditrihom s Visoke savezne škole vodi novi studijski smer.
Studiranje umesto špijuniranja
Umesto toga, se studenti na lokacijama u Minhenu, Berlinu i Brilu pored Bona bave temama poput etike i pravnih osnova tajnih službi. Tu su još i predmeti kao što je istraživanje terorizma ili komunikacija, i rukovođenje unutar obaveštajnih službi. U drugim zemljama već odavno postoje takvi studijski smerovi.
„Za mene je sve ovo veoma uzbudljivo jer se radi o pionirskom poduhvatu u Nemačkoj“, kaže Borghof. Dvogodišnje studije završavaju se diplomskim radom od 100 stranica.
Trebalo bi napomenuti da zainteresovani kandidati nemaju šanse za prijem ako već nisu službenici neke od nemačkih tajnih službi. Za „civile“ je taj smer za sada zatvoren.
Na prvoj godini ima 35 studenata. Odgovorni nisu hteli da nam kažu kojim to tačno tajnim službama pripadaju. Svi polaznici naravno prolaze i dodatne bezbednosne provere.
Na putu ka „obaveštajnoj zajednici“
Mogući kandidati ne prolaze kroz klasičnu proceduru odabira, već kroz razgovore s visokopozicioniranim pripadnicima nemačkih tajnih službi. „Prvi razgovori za ovogodišnje studente obavljeni su još pre četiri godine“, objašnjava Borghof. Nakon toga, pod koordinacijom Kancelarskog ureda, koji je i inače zadužen za koordinaciju tajnih službi, sastavljen je program novog studijskog smera.
Cilj je stvoriti neku vrstu „obaveštajne zajednice“ koja povezuje rad nemačkih tajnih službi, što je jedan od poželjnih propratnih efekata. „Kada pripadnici raznih službi sede u istoj učionici“, naglašava Borghof, „to kasnije može da bude od koristi prilikom saradnje između tih službi“.
Kulisa za špijunske filmove
Novi film Stivena Spilberga je špijunska drama koja se odvija u Berlinu, između dve Nemačke. Ova zemlja ponudila je kulisu za niz filmova o špijunima, između ostalih i za Bonda i jedan Hičkokov film.
Foto: 2014 Twentieth Century Fox
Tom Henks na zadatku u Berlinu
Film „Most špijuna“ (Bridge of Spies) će se prikazivati u nemačkim bioskopima od kraja novembra. Ovaj novi Spilbergov film je premijerno prikazan na festivalu u Njujorku. Brojne epizode filma su snimane u Berlinu. Ime filma se odnosi na Most Glineke između Berlina i Potsdama na kojem su se razmenjivali istočni i zapadni špijuni.
Foto: 2014 Twentieth Century Fox
Pet prstiju
Filmovi o hladnoratovskim špijunima imaju dugu tradiciju. Već nekoliko godina posle Drugog svetskog rata snimljene su prve takve filmske priče, koje su često smeštane u podeljeni Berlin. Ponekad se filmska industrija služila i kulisama umesto snimanja na stvarnim mestima, kao što je to bio slučaj u špijunskom trileru „Pet prstiju“ (5 Fingers, 1951) režisera Džosefa L. Mankevica.
Foto: picture-alliance/dpa/akg-Images
Špijun za Nemačku
Ipak, špijunske priče se nisu uvek odnosile na konfrontaciju zapadnog i istočnog bloka. Nemački film „Špijun za Nemačku“ (Spion für Deutschland, 1956) sa glumcima Martinom Heldom i Nađom Tiler opisuje špijunski obračun nacističke Nemačke i Sjedinjenih Država. Film je snimljen u Berlinu, ali delom i u SAD.
Foto: picture-alliance/dpa
Prljava igra
Nemački režiser Verner Klinger, koji je potpisao i film „Špijun za Nemačku“, bio je jedan od četvorice režisera u nemačko-britansko-francusko-italijanskoj koprodukciji. Film je nastao 1965. U Nemačkoj je prikazivan kao „Špijuni među sobom“, u Velikoj Britaniji kao „Prljava igra“ a u Francuskoj i Italiji kao „Tajni rat“. Film je sniman uglavnom u Berlinu, a glavnu ulogu je preuzeo Robert Rajan.
Foto: picture-alliance/dpa/United Archives/IFTN
Pocepana zavesa
Alfred Hičkok je ovaj film snimao u holivudskim studijima 1966, ali je u filmu ipak nekoliko berlinskih scena. Timovi kamermana su snimali sekvence u nemačkom glavnom gradu da bi ih poslale u Holivud. U filmu se zu zvezde Džuli Endrjuz i Pola Njumena pojavilo i nekoliko nemačkih glumaca.
Foto: picture-alliance/dpa/United Archives/IFTN
Džems Bond u Berlinu: Oktopusi
Trinaesti film o najpopularnijem agentu filmske istorije Džemsu Bondu dobrim delom je snimljen u Berlinu. Rodžer Mur je bio u akciji uzduž nemačko-nemačke granice, i naravno, u studiju sa lepim ženama.
Foto: picture-alliance/dpa/ KPA
Nevin
1993. je američki režiser Džon Šlezindžer snimio film The innocent (Nevin) u kojem su glumile zvezde poput Izabele Roselini i Kempbela Skota. Radnja se odvija na vrhuncu Hladnog rata u Berlinu 1955. godine.
Foto: picture-alliance/dpa/United Archives/IFTN
Nemoguća misija 3
Režiser Džej Džej Abrams i njegov tim na čelu sa holivudskom zvezdom Tomom Kruzom nisu imali sreće prilikom snimanja trećeg dela Nemoguće misije. Hteli su da snimaju u nemačkom Rajhstagu, ali je to odbijeno jer se radi o komercijalnom projektu kojim bi se nanela šteta dostojanstvu Parlamenta. Filmska ekipa tako nije imala izbora i odustala je od snimanja na stvarnim lokacijama.
Foto: picture-alliance/dpa
Dobar Nemac
Film „Dobar Nemac“ (The Good German, 2006) režisera Stivena Soderberga je dobar primer za to kako profesionalni rad u studiju može da zameni snimanje na stvarnim lokacijama. Filmska radnja je smeštena u posleratni Berlin, a snimano je u Los Anđelesu. U crno-beli film je režiser ubacivao i originalne istorijske snimke.
Foto: picture-alliance/dpa
Špijunska igra
I triler „Špijunska igra“ (Spy Game, 2001) sa Robertom Redfordom i Bredom Pitom odigrava se u Berlinu. Ali ni ovde tvorci nisu snimali u nemačkom glavnom gradu. Umesto toga, snimali su u Budimpešti koja je predstavljena kao Berlin. U jednoj sceni se jasno mogu videti panorame koje ukazuju na to da film nije sniman u Berlinu.
Foto: picture-alliance/dpa
Codename U.N.C.L.E.
Trenutno se u bioskopima prikazuje špijunska komedija „Codename U.N.C.L.E.“ mnoge scene se dešavaju u podeljenom berlinu iz šezdesetih godina. Henri Kejvil igra američkog agenta koji se nadmeće sa jednim ruskim špijunom. Berlin je predstavljen verno – a potiče iz računara! Digitalna tehnika umesto snimanja u Berlinu.
Foto: 2015 WARNER BROS. ENTERTAINMENT INC. AND RATPAC-DUNE ENTERTAINMENT LLC ALL RIGHTS RESERVED/Daniel Smith
Homeland
Za razliku od prethodnih filmova, popularna serija Homeland je zaista snimana u Berlinu. Tu se dešava peta sezona televizijske serije u kojoj je agentkinja CIA Keri Metison za petama kriminalcima. Snimalo se u čuvenom studiju Babelsberg i Brandenburgu.