Grčka ima veliki problem
26. oktobar 2020.
U Grčkoj postoji jedno jedino istraživanje o antisemitizmu staro već gotovo šest godina, urađeno na zahtev organizacije "Anti Defamation League" (ADL). Rezultat je duboko šokirao grčko društvo: 69 odsto Grka je na neki način antisemitski nastrojeni, odnosno gaji predrasude prema Jevrejima.
To je neslavni rekord u EU gde je te 2014. prosek bio 26 procenata, u zapadnoj Evropi 24 odsto, a u istočnoj Evropi 34 odsto. Pouzdanost tog ispitivanja je, naravno, odmah dovedena u pitanje, ali od tada nije dat nalog za sprovođenje drugog istraživanja, pa se do danas ne zna je li ta zastrašujuća brojka pouzdana.
S jedne strane u Grčkoj nema slučajeva nasilja protiv Jevreja, članovi malobrojne preostale jevrejske zajednice se ne boje napada, a u Joanini je 2019. za gradonačelnika po prvi put u Grčkoj izabran jedan Jevrej, Moses Elisaf.
- pročitajte i: Ćutanje o Holokaustu u Jerusalimu Balkana
U Grčkoj se rado prisećaju atinskog episkopa Damaskinosa, koji je za vreme nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu spasio živote hiljadama grčkih Jevreja.
A isto tako rado se zaboravlja pasivnost prilikom deportacije 95 odsto od 53 000 Jevreja u Solunu, "evropskog Jerusalima, i ilegalnog prisvajanja njihove imovine od strane domaćih pomagača nacista.
Zatvorske kazne vođstvu desno-ekstremne stranke
S druge strane sve je češći vandalizam nad jevrejskim spomenicima i malobrojnim spomenicima žrtvama Holokausta, uglavnom ispisivanjem ili crtanjem antisemitskih i nacionalsocijalističkih parola i simbola.
Nedavno su oskrnavljena jeverjska groblja u Atini i na ostrvu Rodosu, kao i spomenik žrtvama Holokausta u Solunu. I to samo nedelju dana nakon što je grčko pravosuđe donelo istorijsku odluku: Neonacisti iz stranke „Zlatna zora“ osuđeni su na dugogodišnje kazne zatvora, ne samo zbog zločina kao što su ubistvo i nanošenje telesnih povreda te ilegalno posedovanje oružja, nego i zbog stvaranja kriminalne organizacije. Osuđeno je čitavo stranačko vođstvo uprkos pokušajima nekih, čak i državne tužiteljke, da ih zaštiti.
Sad u Grčkoj niko ne može da kaže „nisam znao“, posebno ne onih 536.910 birača koji su 2014. svoj glas dali Zlatnoj zori (Evropski izbori, 9,93 posto). Neonacisti su kriminalci, sad je to potvrdio i sud. Istovremeno su oni glavni nosioci otvorenog antisemitizma pa se najnovija skrnavljenja jevrejskih groblja može smatrati „iskazivanjem solidarnosti“ njihovih pristalica.
Potencijalnih pristalica neonacisti nažalost imaju više nego dovoljno. Najnovije istraživanje pokazuje da 21 procenat ispitanika smatra da bi „umerena" Zlatna zora bila korisna za Grčku (Institut Prorata za novine Efimerida ton Sintakton, 16. 10. 2020.). Ta brojka je još strašnija utoliko što se pojavila neposredno nakon osude neonacističke stranke.
Današnje žrtve
David Saltiel, predsednik Jevrejske zajednice u Solunu i Centralnog saveta jevrejskih opština u Grčkoj, siguran je da osuda vođstva Zlatne zore neće smanjiti antisemitizam koji je ovde postojao i pre osnivanja Zlatne zore. Saltiela pak umiruje činijenica da antisemitizam u Grčkoj nije nasilan, tj. da nije bilo ljudskih žrtava kao u drugim zemljama.
- pročitajte i: Grčka i Nemačka: zajedničko suočavanje s prošlošću
Žrtve militantnog desnog ekstremizma u Grčkoj 21. veka su migranti, homoseksualci, antifašisti.
Zlatna zora je godinama huškala protiv migranata i za to dobijala aplauz „zabrinutih“ građana, a često i „razumevanje“ brojnih medija i državnog tužilaštva koje je i u Grčkoj slepo na desno oko. Mnogi političari vladajuće konzervativne stranke Nova demokratija (ND) napravili su karijeru parolama protiv izbeglica, dok antisemitske parole trenutno nisu prihvatljive u društvu.
Fašisti iz komšiluka
U Atini je prošle sedmice počeo još jedan važan sudski proces, zbog ubistva Zaka Kostopoulosa. Taj LGBT-aktivista je pre dve godine usred bela dana u centru Atine pretučen na smrt. Optuženi su jedan zlatar, jedan menadžer i četiri policajca – a njihov advokat je čak poslanik vladajuće stranke ND Atanasios Plevris, sin teoretičara nacionalsocijalizma u Grčkoj. Policija je 2018. izvestila o „smrtnom samoranjavanju jednog pljačkaša“, a pridružila joj se većina medija - dok se nisu pojavili video-snimci jedne prolaznice i razotkrili ubistvo.