Genocid i zločini protiv čovečnosti su najteže kvalifikacije ratnih zločina u statutu Haškog tribunala. Sadržane su u optužnici protiv Ratka Mladića isto kao i protiv Radovana Karadžića, kome se već sudi. Kao ključne ličnosti udruženog zločinačkog poduhvata, obojica se terete da su za cilj imali trajno uklanjanje Bošnjaka, bosanskih Hrvata i drugog nesrpskog stanovništva iz velikih delova Bosne i Hercegovine.

Genocid, progoni, ubistva, deportacije…

Uz genocid, Mladić je optužen i za progone na političkim i verskim osnovama, istrebljenje i ubistva, deportacije, nečovečna dela, napade na civilno stanovništvo i njihovo terorisanje kao i za uzimanje pripadnika UN za taoce u maju i junu 1995. godine.

U optužnici se navodi da je 12, maja 1992. oformljena Vojska Republike Srpske najvećim delom od jedinica JNA koje su ostale u BiH i da je Mladić postavljen za komandanta Glavnog štaba. Pod njegovom komandom uspostavljena je kontrola nad velikim delom Bosanske Krajine i istočnim delom Bosne i Hercegovine i počeo progon nesrpskog stanovništva. Hiljade stanovnika je ubijeno, zatvoreno u logore, zlostavljano i prognano, a njihova imovina uništena ili opljačkana. Sve vreme rata Mladić je, ističe se u optužnici, imao efektivnu kontrolu nad snagama koje su činile zločine.

Optužba za genocid podeljena je u dve tačke. Jedna se odnosi na 1992. godinu i osam bosansko-hercegovačkih opština: Zvornik, Bratunac, Vlasenicu, Foču, Ključ, Kotor Varoš, Prijedor i Sanski Most. Druga tačka obuhvata ubistvo više od 8.000 bošnjačkih muškaraca i dečaka oko Srebrenice i nanošenje teških patnji desetinama hiljada žena, dece i staraca prisilno preseljenih iz tog područja u julu 1995. godine.

Opsada i granatiranje Sarajeva

Poseban deo optužnice odnosi se na troipogodišnju opsadu Sarajeva, to jest granatiranje grada i snajpersku vatru na civilno stanovništvo. Mladić je optužen za granatiranje ulica, stambenih zgrada, institucija i bolnica, u kojem je poginulo ili ranjeno preko deset hiljada građana, među kojima veliki broj dece i žena. Tužioci navode njegovu naredbu: „Otvorite vatru i udrite tako da ih raspametite!“

Prošlo je 19 godina otkad su počinjeni prvi zločini navedeni u optužnici protiv Mladića, a 16 otkad je optužen. Bio je među poslednja dva begunca od 161 haških optuženika. Uhapšen je juče i biće sproveden ovih dana u pritvor Haškog tribunala. Ostao je još samo jedan – Goran Hadžić.

Autor: Dževad Sabljaković, Hag
Odg. urednik: Nemanja Rujević