Tajne službe i policije su neprimetno instaliranim softverom nadzirale telefonske razgovore i digitalnu komunikaciju stotina novinara, aktivista ljudskih prava, advokata i političara, pa i predsednika država.

To je otkriveno u zajedničkom istraživanju novinara nemačkih javnih servisa WDR i NDR, lista Zidojče cajtung i nedeljnika Cajt, kao i organiziacije „Forbiden storis" i „Amnesti internešnal".

Špijunski softver po imenu „Pegaz" (Pegasus) tajne službe i policije su kupovale od izraelske firme NSO grupa. To preduzeće osnovano je 2010 i spada u vodeće svetske proizvođače špijunskih programa koje koristi oko 60 klijenata iz 40 zemalja. Ono sada – prema sopstvenim navodima – vredi više od milijardu evra.

Forenzičari na delu

„Pegaz" je u stanju ne samo da prati celokupnu komunikaciju jednog mobilnog telefona, već i da prenosi ono što prikazuje telefonska kamera.

Taj program je otkriven samo na Ajfonima firme Epl, dok digitalni forenzičari zasad ne mogu da kažu da li i u kojoj meri on funkcioniše i sa Guglovim operativnim sistemom Android.

Novinari su najpre pronašli osobe za koje se sumnjalo da su prisluškivane. Potom su ih poslali na digitalnu forenzičku analizu IT-laboratorijama „Amnesti internešnal sekjuriti lab" iz Berlina i „Sitizen lab" Univerziteta u Torontu.

Novinari na meti špijunaže

Stručnjaci su u najvećem broju tih telefona otkrili anomalije kakve su već poznavali iz ranijih analiza aprata inficiranih „Pegazom".

Na taj način je proučeno 50.000 telefonskih brojeva i otkriveno je da je Pegaz" bio instaliran u telefonima više od 180 novinara, te stotine pripadnika drugih profesija ili aktivista, kao i velikog broja državnika i diplomata.

Među špijuniranim novinarima su glavna urednica britanskog Fajnenšl tajmsa, reporteri francuskog Monda, jedna reporterka američkog Si-en-ena, jedan dopisnik novinske agencije Frans pres, jedna indijske televizijska voditeljka, urednici u Mađarskoj i Azerbejdžanu.

Neprimetna instalacija

Javne kritike na račun firme NSO mogle su se čuti nakon pojave indicija da je on korišćen i za uhođenje ubijenog saudijskog novinara Džamala Kašogija.

NSO tvrdi da su tehnologije koje razvija pomogle da se preduprede mnogi teroristički napadi, eksplozije bombi podmetnutih u automobile te samoubilački napadi, te da su zahvaljujući njoj razbijane bande trgovaca oružjem, pedofilijom ili drogom. Ona tvrdi da je njena misija - spasavanje života i da svoj softver prodaje samo verifikovanim državnim instancama.

NSO raspolaže naprednom tehnologijom koja omogućava čak instaliranje „Pegaza" u mobilni telefon na više načina. Jednu vrstu intalacije praćena osoba ne može da primeti: reč o slanju tekstualne poruke koju telefon nije u stanju da prikaže na ekranu iako je primio.

Konkretni rezultati novinarskog istraživanja će biti objavljivani tokom narednih dana.

sb/ard/ape/afpf

Pratite nas i na Fejsbuku, preko Tvitera, na Jutjubu, kao i na našem nalogu na Instagramu