„Mislim da dosta Austrijanaca još nije upoznalo pravoslavnu crkvu, barem ne onako kako bi trebalo da je upoznaju. Mada se mora reći da su veoma tolerantni i da mi ovde živimo u slozi jedni pored drugih. Ali kada bi više upoznali pravoslavlje, mislim da bi se njime i oduševili“, tvrdi Aleksandrus Galanis, nakon što je obavio molitvu i upalio sveću u Hramu vaskrsenja Hristovog, srpskoj pravoslavnoj crkvi u drugom bečkom okrugu. Alaksandrus živi samo nekoliko ulica od ove crkve i često je posećuje, a ono što ga privlači pravoslavlju jeste, kako kaže, originalnost hrišćanstva.

„Kada se ulazi u pravoslavnu crkvu, oseti se taj pravi hrišćanski duh. Druga stvar su ta pravoslavna srdačnost, duhovnost i ta meditacija u molitvi. To je izvorno i originalno hrišćanstvo. U katoličkoj ili protestantskoj crkvi to izgleda kao da je napušteno i modifikovano, a pravoslavlje je sačuvalo te stare korene. Meni lično bilo bi drago kada bi o tome više znali i moji austrijski sugrađani“, priča Aleksandrus, čiji je otac poreklom iz Grčke, a majka iz Srbije.

Prisutnost u javnosti

No, tu i tamo za pravoslavlje se interesuje i poneki Austrijanac, dodaje Dragoslav Dobojnica, koji u tom hramu prodaje sveće, ikone i knjige. „Pa dolaze, traže knjige i časopise, znači da ih zanima. Iako je to mali broj ljudi, ipak postoji neko interesovanje. Ima i naših koji su ovde rođeni i ne znaju ćirilicu, pa onda traže nešto na nemačkom jeziku ili bar na latinici“, priča Dobojnica.

Među časopisima koji se mogu dobiti u tom hramu, odnedavno se nalazi i besplatno crkveno glasilo „Pravoslavne crkvene novine“ (Orthodoxe Kirchenzeitung). Ta publikacija od jeseni izlazi na nemačkom jeziku i u njoj se mogu dobiti sve informacije o aktivnostima Pravoslavne crkvi u Austriji.

Te informacije namenjene su kako domicilnom, većinski katoličkom stanovništvu koje se interesuje za pravoslavlje, tako i članovima različitih pravoslavnih dijasporskih zajednica u Austriji, objašnjava Mihailo Popović, istoričar na Austrijskoj akademiji nauka, i sekretar austrijskog mitropolita Arsenijusa, sa sedištem u Beču.

„U Austriji imamo nekoliko zajednica iz različitih zemalja, koje podležu različitim pravoslavnim jurisdikcijama. Ovde žive grčki, srpski, ruski, gruzijski, bugarski, rumunski i sirijski pravoslavci. Ideja je bila da se uspostavi jedna zajednička publikacija, u kojoj bi se prikazivalo sve što se dešava u pojedinim zajednicama. Časopis izlazi na nemačkom jeziku, kako te informacije ne bi bile dostupne samo jednoj zajednici, već svima, pa tako i austrijskoj javnosti. Smatramo da je dobro da što više ljudi poznaje strukturu pravoslavne zajednice u Austriji, koji praznici se kada i zašto slave i gde se može doći do dodatnih informacija“, objašnjava Popović.

Predstavljanje austrijskom društvu

Ta platforma o istoriji pravoslavlja i današnjim društvenim aktivnostima zajednice, pokrenuta je u saradnji sa Austrijskim sekretarom za integraciju, Sebastijanom Kurcom, i Bečkim integracionim fondom. Popović smatra da je znanje domicilnog stanovništva o pravoslavlju dosta široko, jer je pravoslavlje, kako navodi, integralni deo austrijskog društva još od vremena Austro-Ugarske monarhije. Pravoslavna crkva, takođe, intenzivno sarađuje sa katoličkom crkvom, i organizuje razna dešavanja na koja se pozivaju svi građani, bilo da je reč o dobrotvornim ili kulturnim manifestacijama. A i to je, kaže Popović, jedan od načina da se pravoslavlje predstavi austrijskom društvu.

„Još jedan od načina jeste, na primer i proslava Uskrsa. To slavlje se delom dešava u javnom prostoru, ispred crkve. Ljudi to vide, pitaju se šta se dešava i onda dolaze do informacija i tako upoznaju pravoslavlje. U Austriji takođe deluje ortodoksna biskupska konferencija, koja se bavi raznim temama sa kojima ide u javnost – briga o bolesnima, služba u zatvorima, religijska nastava u školama itd. Sve to je deo te višestrane komunikacije sa svim austrijskim građanima“, kaže Popović.

Pravoslavlje u Austriji ima dugu istoriju

Sredinom 17. veka trgovci iz tadašnjeg Otomanskog carstva dovozili su robu u Beč, a među njima su se nalazili i pravoslavci iz raznih zemalja Jugoistočne Evrope. Neki od njih tu su se vremenom trajno nastanili i izgrađene su dve pravoslavne opštine. Obe su bile grčke jurisdikcije – grčka zajednica Svetog Đorđa i grčka zajednica Svete trojice – čije se dve crkve sve do danas nalaze u užem centru Beča. Danas taj grad broji gotovo petnaest pravoslavnih bogomolja, bilo da je reč o crkvama ili kapelama, a procenjuje se da u celoj Austriji danas živi 400.000 do 500.000 pravoslavaca različitih jurisdikcija.

O svemu tome, bilo bi važno informisati i austrijsku javnost, smatra i Aleksandrus Galanis, koji je neznanjem njegovih sugrađana o pravoslavlju, nekada znao da bude šokiran. „Pa kad se samo setim kako su me u školi pitali da li mi verujemo u Boga i da li jedemo svinjsko meso! Mnogi o tome, dakle, nemaju pojma i mislim da je i ovaj časopis, kao i sve druge aktivnosti Pravoslavne crkve u Austriji, veoma pozitivna i važna stvar.“

Autor: Emir Numanović, Beč
Odgovorni urednik: ivan Đerković