Stanišić i Župljanin su optuženi za progone, ubistva i nečovečna dela počinjena nad bošnjačkim i hrvatskim civilima. Posle dvogodišnjeg suđenja, tužilaštvo je u završnoj reči u maju prošle godine, za obojicu tražilo kaznu doživotnog zatvora, a odbrana oslobađajuće presude.

Pretresno veće, kojim je predsedavao sudija Barton Hol (Burton Hall) sa Bahama, proglasilo je Stanišića i Župljanina krivim za četiri od ukupno deset tačaka optužnice koje su ih teretile za progone kao zločine protiv čovečnosti i ubistva mučenja, protivpravno zatočeništvo, deportacije, bezobzirno razaranje gradova i sela i uništavanje verskih objekata, kao kršenje zakona i običaja ratovanja.

Etničko čišćenje

U opširnom obrazloženju presude, sudija Barton Hol rekao je da su obojica bili učesnici udruženog zločinačkog poduhvata čiji je cilj bio nasilno uklanjanje Bošnjaka i Hrvata sa teritorija "zamišljene etnički čiste srpske države".

Da bi se ostvario taj plan, učesnici tog poduhvata, među kojima i dvojica optuženih, podržavala su uklanjanje Bošnjaka i Hrvata sa teritorija planirane srpske države surovim sredstvima, na prvom mestu progonima i ubistvima, a potom hapšenjima i zatvaranjem uhapšenih civila u logore i zatvore, u kojima su bili podvrgnuti teškim mučenjima.

U 20 opština od zapadne do istočne Bosne, ubijeno je na hiljade civila, a prisiljeno na izbeglištvo desetine hiljada stanovnika bošnjačke i hrvatske nacionalnosti. Sudija Barton Hol je pojedinačno naveo broj žrtava za svaku od navedenih 20 opština.

U obrazloženju presude Pretresnog veća posebno je naglašeno da su optuženi formirali Odrede specijalne policije, čiji pripadnici su bili srpski nacionalisti i kriminalci skloni zločinima. Iako su bili informisani šta čine ove formacije, ni Stanišić ni Župljanin nisu preduzimali istrage povodom zločina, niti su hapsili i kažnjavali počinioce.

Izricanje presude Mićo Stanišić je saslušao mirno, a Stojan Župljanin se prekrstio. U kaznu od 22 godine zatvora biće im uračunato vreme koje su proveli u pritvoru Haškog tribunala, Stanišuću od marta 2006. ali uz mnoge prekide koje je provodio na privremenoj slobodi, a Župljaninu od juna 2008. otkad je uhapšen u Pančevu.

Autor: Dževad Sabljaković
Odgovorna urednik: Jakov Leon