Shirika la kimataifa la hali ya hewa limetambua kiwango kipya cha juu zaidi cha joto ulimwenguni katika eneo la Arctic, hali inaobua kitisho kikubwa cha mabadiliko ya hali ya hewa ulimwenguni.
Kulingana na shirika hilo, kiwango hicho cha juu kabisa cha joto cha nyuzijoto 38 za Celcius kilirekodiwa mwaka jana nchini Serbia, ikiwa ni mfululizo wa msururu wa viwango vya juu vya joto vinavyoibua wasiwasi mkubwa ulimwenguni.
Mkuu wa shirika hilo la hali ya hewa na Umoja wa Mataifa, WMO Petteri Taalas amesema kwenye taarifa hiyo kwamba viwango hivyo vya juu kabisa vinavyoshuhudiwa sasa vinaashiria kitisho kinachoukabili ulimwengu kuhusiana na mabadiliko ya tabianchi.
Joto kali ambalo ni sawa na nyuzijoto 100.4 Fahrenheit liliorodheshwa Juni 20 mwaka jana katika mji wa Verkhoyansk nchini Urusi na kuwa kiwango cha juu kabisa kuwahi kufikiwa katika uzingo wa Arctic kulingana na shirika hilo.
Hii ni mara ya kwanza kwa WMO kuongeza taarifa za viwango vilivyopindukia vya joto katika eneo la Arctic katika idara yake ya kumbukumbu za hali mbaya ya hewa na ripoti hii imechapishwa wakati kukishuhudiwa wimbi lisilotabirika la viwango vilivyopindukia vya joto kote ulimwenguni.
Mji wa Verkhoyansk uko kilomita 115 kaskazini mwa Uzingo wa Arctic na viwango vyake vya joto vimekuwa vikifuatiliwa tangu mwaka 1885.
Joto kali katika eneo la Arctic pia lilichochea kuyeyuka kwa barafu bahariniPicha: Rights Managed/imago images/Ardea
Wastani wa joto katika eneo lote la Siberia lililoko Arctic wakati wa majira ya joto ya mwaka jana ulipindukia nyuzijoto 10 na hali hiyo ilisababisha joto kali lililochochea upotevu mkubwa wa barafu baharini.
Mkuu huyo wa WMO aidha amesema, mawimbi la joto yalichangia pakubwa mwaka 2020 kuwa miongoni mwa miaka mitatu iliyokuwa na joto kali zaidi ulimwenguni. Katika kipindi hicho pia kulishuhudiwa kiwango cha juu kabisa cha nyuzijoto 18.3 katika bara la Antactic.
Lakini kwa upande mwingine shirika hilo limesema bado linahitaji kuthibitisha kiwango cha nyuzijoto 54.4 kilichorekodiwa mwaka 2020 na 2021 katika eneo lenye joto kali zaidi ulimwenguni la Death Valley katika jimbo la California nchini Marekani. Wataalamu wake pia wako mbioni kuthibitisha rekodi mpya ya joto ya nyuzijoto 48.8 iliyoripotiwa katika kisiwa cha Sicily nchini Italia katika majira ya joto ya mwaka jana.
Idara hiyo ya kumbukumbu ya shirika la WMO hufuatilia viwango vya juu kabisa na vya chini vya mvua, joto, ukame wa muda mrefu, kiwango cha juu cha upepo, radi za muda mrefu na vifo vinavyohusiana na majanga ya hali ya hewa.
Kuongezwa kwa rekodi hii mpya ya joto katika eneo la Arctic kunaashiria mabadiliko makubwa ya hali ya hewa. Ingawa maeneo yote ya ulimwengu yanakabiliwa na ongezeko la joto, baadhi yanaathirika haraka zaidi ya mengine, na kasi ya athari kwa Arctic ni zaidi ya mara mbili ya wastani wa kimataifa.
tazama Picha:
Nini husababisha ongezeko la joto la bahari?
Mabadiliko ya hali ya hewa yanasababisha joto baharini. Hili halina madhara kwa viumbe uhai wa bahari pekee. Kutakuwa pia na ongezeko la mafuriko, vimbunga na moto misituni.
Picha: NGDC
Dhoruba kali na kubwa zaidi
Ukali wa vimbunga vya kitropiki unatokana na kiwango cha joto la bahari. Vimbunga na dhoruba vitakuwepo kwa muda mrefu hasa katika maeneo ya Kaskazini mwa bahari ya Atlantiki na Kaskazini Magharibi mwa bahari ya Pasifiki. Kutokana na hali mbaya ya hewa, kutakuwa na dhoruba zitakazoleta uharibifu katika maeneo ambayo hayakuwahi kukumbwa na hali kama hiyo hapo awali.
Picha: AFP/Rammb/Noaa/Ho
Kupanda kwa viwango vya bahari na ongezeko la dhoruba
Bahari hupata joto kwa vipindi sawa na joto la dunia. Matokeo yake, maji ya bahari hupata moto na kusababisha kina cha bahari kupanda zaidi. Makazi na shughuli za watu wanaoishi maeneo ya pwani yataangamia.
Mvua kubwa na mafuriko yanapotarajiwa kutokea mara kadhaa, maeneo mengine yatakumbwa na hali mbaya ya hewa. Matokeo yake mazao huangamia na mioto huenda ikaongezeka misituni na idadi ya maeneo yatakayokumbwa na mioto yataongezeka kwa haraka.
Picha: Reuters/AAP Image/D.
Mabadiliko ya mfumo wa ikolojia
Kutokana na bahari kupata joto, aina ya viumbe hai na mfumo wa ikolojia hubadilika. Samaki na viumbe wa majini huhama, kama ilivyo kwa viumbe wa nchi kavu. Idadi ya samaki aina ya Chewa katika bahari hupungua. Shughuli za uvuvi katika sehemu ya bahari ya Atlantiki huenda ikanufaika na matokeo haya.
Picha: by-nc-sa/Joachim S. Müller
Kiwango cha ubora wa barharini
Joto husababisha kupungua ubora wa kiwango cha maji ya bahari. Matokeo yake viumbe kama kome, pweza, matumbawe na kaa hukosa uwezo wa kutengeneza viunzi nje. Hii inamaanish si tu kwamba wanashindwa kuchuja uchafu lakini pia wanashindwa kutoa chakula kwa viumbe vingine wa baharini.
Planktoni kidogo kuliko chakula
Wakati kiwango cha ubora wa maji kikishuka, mwani hupata madini ya chuma kwa kiasi kidogo. Mimea ya baharini inahitaji madini ili iweze kukua vizuri. Kutokana na aina nyingi za mimea hiyo kuzalisha mfumo wa chokaa, mimea hii huathiriwa mara mbili zaidi na maji yenye asidi. .
Picha: picture alliance / dpa
Kupungua kwa Oksijeni
Maji ya uvuguvugu yana uwezo wa kuhifadhi hewa kidogo ya oksijeni, kwa hivyo kupanda kwa joto la bahari kunasababisha kutanuka kwa maeneo yenye kiwango kidogo cha hewa hiyo. Kwenye maeneo mengi ya bahari tayari kuna maeneo yasiyo na oksijeni ya kutosha ambapo viumbe haviwezi kuendelea kuishi.
Picha: picture-alliance/dpa/C. Schmidt
Ongezeko la mwani
Mwani wenye sumu unaweza kuongezeka kwa kiasi kikubwa katika maeneo yenye maji yenye joto yaliyo na oksijeni ndogo. Sumu ya mimea hii inaua samaki na viumbe wengine wa baharini. Mwani unatishia sekta ya uvuvi na utalii katika maeneo mengi.
Picha: picture-alliance/AP Photo/F. Marquez
Matokeo ya kubadilika rangi ya matumbawe
Kutokana na kupauka kwa matumbawe, mimea sio tu kwamba hupoteza rangi yake lakini pia inapoteza uwezo wa kujizalisha upya. Mbali na matumbawe kufa hali hiyo husababisha kushindwa kutoa kinga, chakula na kutengeneza mazingira ya uwindaji kwa viumbe vingine vya baharini.
Picha: picture-alliance/dpa/D. Naupold
Mabadiliko ya mawimbi ya bahari
Iwapo mawimbi katika mkondo wa bahari ya Atlantik yatakabiliwa na ongezeko la joto hii itasababisha baridi kali katika maeneo ya Ulaya Magharibi na Kaskazini. Hali hii inaendeleza mzunguko wa maji ya bahari yanayosababisha baadhi ya maeneo kuzidi kuzama. Mikondo mingine ya bahari itaathiriwa pia na kupanda kwa viwango vya joto baharini.
