Takriban mwaka mmoja uliopita, Mwenyekiti wa Baraza la Wafanyakazi wa VW, Daniela Cavallo, tayari alionya kwamba mtengenezaji mkubwa zaidi wa magari barani Ulaya anaelekea kwenye "dhoruba kamili." Inaonekana dhoruba hiyo sasa imewasili baada ya uongozi wa VW kutangaza hivi karibuni kwamba utalazimika kufunga kiwanda kimoja, ikiwezekana viwili, nchini Ujerumani na kupunguza maelfu ya kazi kutokana na kushuka kwa mauzo.

Tangazo hilo lilitolewa siku chache kabla ya mazungumzo mapya ya kujadili mishahara ya pamoja mwishoni mwa Septemba, ambapo wafanyakazi wengi walitarajia kupokea mishahara ya juu. Badala yake, hali hii sasa itazua wasiwasi miongoni mwa wafanyakazi 120,000 wanaofanya kazi chini ya chapa ya VW nchini Ujerumani.

Wakati huohuo, hali hii tete kwa mtengenezaji huyu mkubwa wa magari barani Ulaya pia inatishia kuathiri siasa za Ujerumani, kwani 20% ya hisa za VW zinamilikiwa na jimbo la Lower Saxony, ambako VW iko na linaendesha kiwanda chake kikuu.

Mabadiliko ya wakati

Kwa miongo mingi, na kwa msaada wa wanasiasa, usimamizi na vyama vya wafanyakazi vimeunda uhusiano maalum. Baada ya ubinafsishaji wa sehemu na kuorodheshwa kwa kampuni hiyo kwenye soko la hisa mwaka 1960, wafanyakazi waliowakilishwa na chama chenye nguvu cha wafanyakazi wa chuma, IG Metall, walifanikiwa kufikia makubaliano yaliyoruhusu VW kujiondoa kwenye aina ya mikataba ya pamoja ya sekta ambayo ni ya kawaida katika tasnia ya Ujerumani.

Soma pia:Ujerumani hatarini kupoteza sifa ya utengenezaji magari 

Tangu wakati huo, mishahara ya VW imekuwa juu zaidi kuliko ya wazalishaji wengine, na katika miaka ya 1990, wawakilishi wa wafanyakazi walipata dhamana ya ajira ya miaka 35 ambayo ilizuia upunguzaji wa kazi hadi 2029. Dhamana hii sasa imevunjwa kwa upande mmoja na uongozi wa VW, ukitaja "changamoto kubwa sana" kama vile kuongezeka kwa gharama zinazopunguza faida za kampuni.

"Kwenye hali ya sasa, hata kufungwa kwa viwanda vya uzalishaji wa magari na sehemu za vipuri hakuwezi kutengwa," VW ilisema kwenye taarifa iliyotumwa kwa wafanyakazi mapema Septemba.

Mgogoro wa VW ukijitokeza wakati mauzo ya magari Ulaya yanapungua

Mwaka 2023, kundi la chapa 10 za magari bado liliripoti faida nzuri zenye jumla ya zaidi ya €18 bilioni (bilioni 19.7), na kugawa €4.5 bilioni kama gawio kwa wanahisa. Hata hivyo, uongozi wa VW ulizindua mpango wa ufanisi mwaka jana ulio na lengo la kuokoa €10 bilioni kufikia 2026 ili kuongeza ushindani.

Hata hivyo, mnamo Agosti 2024, uongozi ulisema hatua zaidi za kuokoa fedha zinahitajika baada ya matokeo yasiyoridhisha kuonyesha kushuka kwa mauzo hadi €320 bilioni — takriban bilioni 2 pungufu kuliko mwaka uliopita.

Kupungua huku kumetokea huku mauzo ya magari kote Ulaya yakipungua kwa magari milioni 2, ikilinganishwa na viwango kabla ya janga la COVID-19. Kwa VW, hii inamaanisha kuuza takriban magari nusu milioni pungufu — takriban sawa na uwezo wa uzalishaji wa viwanda viwili, kama alivyosema Mkuu wa Fedha wa VW, Arno Antlitz, wakati wa uwasilishaji wa takwimu za kampuni mnamo Septemba.

Stefan Bratzel, mwanzilishi na mkurugenzi wa Kituo cha Usimamizi wa Magari (CAM) huko Bergisch-Gladbach, Ujerumani, anasema tatizo la uzalishaji kupita kiasi ni la wazalishaji wote wa magari wa Ujerumani kwa sababu viwanda vyao vinatumika kwa karibu theluthi mbili tu ya uwezo wao wa juu wa uzalishaji. Ili kiwanda kiwe na faida, alisema kwa DW, "viwango vya uzalishaji vinapaswa kuvuka 80% kutegemea na modeli."

Bratzel alisema wazalishaji wa magari wa Ufaransa, Italia na Uingereza wanakabiliwa na hali kama hiyo, huku wale wa Uhispania, Uturuki, Slovakia, na Jamhuri ya Czech wakiendelea kufanya kazi kwa takriban 79% ya uwezo wao kutokana na gharama za uzalishaji za chini.

Hata hivyo, Ujerumani bado ilizalisha magari mengi zaidi mwaka 2023 kuliko nchi nyingine yoyote ya Ulaya, kulingana na data za karibuni za sekta hiyo.

Soma pia:Volkswagen yaipiku Toyota mauzo ya magari duniani 

Thomas Puls, mtaalamu wa uchukuzi katika Taasisi ya Uchumi ya Ujerumani (IW), anasema kuwa uzalishaji wa magari nchini Ujerumani umepungua kwa kasi katika miaka ya hivi karibuni, ukishuka kwa takriban 25% tangu 2018. Pia, mauzo ya magari ya umeme (EVs) yalichukua robo tu ya magari milioni 4 yaliyouzwa kwa ujumla nchini Ujerumani mwaka jana, aliiambia DW.

Mabadiliko ya tasnia yakipata kasi huku China ikipata nguvu

Kulingana na ripoti ya chama cha sekta ya magari ya Ujerumani, VDA, gharama za mishahara kwa wazalishaji wa Ujerumani ni za juu zaidi duniani, wastani wa zaidi ya €62 kwa saa mwaka 2023. Kwa kulinganisha, gharama za kazi kwa saa ni €29 nchini Uhispania, €21 katika Jamhuri ya Czech, na €12 tu nchini Romania.

Gharama za uzalishaji kwa wazalishaji wa magari wa Ujerumani zimekuwa zikiweza kudhibitiwa kwa sababu ya modeli zao za juu, ambazo takriban theluthi tatu zilisafirishwa nje. Katika miaka ya hivi karibuni, angalau 20% ya magari yaliyotengenezwa hapa yalipelekwa China.

Taasisi ya IW iliandika kwamba haiwezekani kuzalisha magari ya bei nafuu yenye faida ndogo nchini Ujerumani, na ndiyo sababu wazalishaji wa magari wa Ufaransa na Italia walihamisha uzalishaji wao wa magari ya kawaida ya bei nafuu katika maeneo yenye gharama nafuu muda mrefu uliopita.

Mtaalamu wa magari Bratzel pia anaamini kuwa ni "vigumu sana kuzalisha magari yanayoweza kumudu — hasa magari ya umeme yanayoweza kumudu — nchini Ujerumani," akiongeza kwamba mtengenezaji wa mwisho wa EV wa Kijerumani aliyekuwa akijaribu kufanya hivyo aliitwa e.Go na alifilisika hivi karibuni.

Kilicho cha kutia wasiwasi zaidi kwa wazalishaji wa magari wa Ujerumani kuliko gharama kubwa za uzalishaji ni ubora wa kiteknolojia waliopata washindani wao kutoka China, hasa kwenye soko la EV. Kutokana na ruzuku kubwa za serikali na hatua za kisheria, wamepiga hatua kubwa za kiteknolojia katika vipengele muhimu vya EV kama vile betri wanazoweza kuzalisha kwa gharama nafuu sasa.

"Mabadiliko ya kiteknolojia yamefungua mlango kwa washindani wapya ambao nguvu zao ziko kwenye uhandisi wa betri na umeme," ripoti ya IW inasema, na kuongeza kuwa "karibu theluthi moja ya magari yote yanayotengenezwa duniani sasa yanatoka katika viwanda vya China, ambako gharama za uzalishaji ni za chini sana."

Soma pia:Waendesha mashtaka wapekuwa ofisi za VW 

Stefan Bratzel anasema wazalishaji wa China wako katika nafasi bora zaidi kuhusu EV kwa sababu "wamepata uzoefu zaidi na kutekeleza maboresho ya ufanisi."

Maendeleo ya ushindani yaliyofanywa na China yanaonekana kwenye takwimu za uzalishaji wa magari Ulaya, ambazo zinaonyesha kushuka kwa jumla kwa 40% tangu mwaka 2000, huku Ufaransa na Italia zikishuka kwa takriban 50%. Ni wazalishaji wa Ujerumani pekee wameweza kushikilia nafasi yao kwa kiasi fulani, IW imegundua.

Malengo ya utoaji gesi: Pigo la mwisho kwa wazalishaji wa magari Ulaya?

Wazalishaji wengine wa magari Ulaya sasa pia wanaonya kwamba wanaweza kupata faini za mabilioni ya euro ikiwa hawataweza kufikia malengo ya hali ya hewa ya EU kutokana na kushuka kwa mauzo ya EV. Kiwango cha sasa cha uzalishaji wa wastani wa CO2 cha gramu 115.1 kwa kilomita kitashuka kwa takriban 19% mwaka 2025 hadi 93.6 g/km.

Afisa Mtendaji Mkuu wa Renault, Luca de Meo, aliiambia redio ya France Inter mnamo Septemba kwamba sekta ya magari ya Ulaya inaweza kukabiliwa na faini za "hadi €15 bilioni." Shirika la sekta ya magari la Ulaya, ACEA, tayari linataka "mapitio.