Cumhuriyet Halk Partisi Milletvekili Utku Çakırözer, hazırladığı Haziran ayı Basın Özgürlüğü Raporu’nu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) düzenlediği basın toplantısı ile kamuoyu ile paylaştı. Rapora göre Haziran ayında 65 gazeteci hâkim karşısına çıkarken, 30 gazeteci de gözaltına alındı. Basın İlan Kurumu ve RTÜK tarafından gazete ve televizyonlara ağır para ve ilan kesme cezaları verildi. 

Deutsche Welle ve Voice of America sitelerine getirilen erişim engelleme kararını da basın özgürlüğünün ihlali olarak değerlendiren Çakırözer, "Aylar önce TBMM’de bu konu kanunlaşırken söylediğimiz çıktı. Amaç bu haber sitelerini susturmak, sesini kesmek" dedi.

Çakırözer, Ekim ayına ertelenen "Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"ne ilişkin de "Ekim’e bırakılan yasa tamamen geri çekilmelidir. Eğer bir yasa yapılacaksa bu yasa gazetecilerin çalışma koşullarını, halkın haber alma hakkını ve basın özgürlüğünü iyileştirmelidir.  Yasa gazeteciler, basın meslek örgütleri ve muhalefet ile işbirliği içinde yapılmalıdır" diye konuştu.

16 gazeteci tutuklandı

Gazeteci kökenli olan CHP Eskişehir Milletvekili Çakırözer'in raporunda dikkat çeken unsurlar şöyle:

- Haziran ayında en az 65 gazeteci hakim karşısına çıktı. Diyarbakır’da 21 gazeteci gözaltına alındı. 8 gün gözaltına tutulan gazetecilerden 16’sı tutuklanarak cezaevine gönderildi.

- Hakim karşısına çıkan gazeteciler Mehmet Arslan ve Abdurrahman Gök hakkında 3 yıl 22 gün hapis cezası verildi.

- Sözcü Gazetesi yazarı Uğur Dündar 2014’teki bir köşe yazısından dolayı, şikayetçi şikayetini geri çekmesine rağmen 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı. Ceza, 10 bin 500 TL adli para cezasına çevrildi.

- Gazeteci İsmail Saymaz'a da bir tarikatta yaşanan istismar olayı hakkında yazdığı yazı nedeniyle 3 bin 480 TL adli para cezası verildi.

CİMER şikayatiyle gazeteciye soruşturma

- Sözcü Gazetesi muhabiri Erdoğan Süzer’in Resmi Gazetede yayımlanan 10 farklı ilde toplam 345 bin 477 metrekare büyüklüğündeki Hazine arsasının özelleştirme yoluyla satılacağı ilanı ile ilgili "Devlet paraya sıkıştı, parseller satışa çıktı" haberi nedeniyle bir vatandaş tarafından CİMER’e şikayet edildi. Bunun üzerine Süzer hakkında savcılık tarafından soruşturma açıldı, ifadeye çağrıldı.

- Gazeteciler Nebiye Arı, Hayri Tunç, Metin Yoksu hakkında haberleri ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle dava; Berivan Altan ve Tolga Kaan, İzel Sezer, Gökay Başçan hakkında soruşturma açıldı, gazeteciler ifadeye çağrıldı.

Toplumsal olaylar ile eylemler ve basın açıklamalarını takip eden gazetecilere yönelik gözaltı ve engellemeler Haziran ayında da devam etti. Farklı şehirlerde en az 30 gazeteci gözaltına alındı. 

- İstanbul ve İzmir’de Onur Yürüyüşü ve buna yönelik polis engellemesini haberleştirmeye çalışan gazeteciler Bülent Kılıç, İlker Eray ve Efekan Akyüz gözaltına alındı. Milliyet Gazetesi Foto Muhabiri Hakan Aygün’ün de aralarında bulunduğu çok sayıda gazetecinin haber takibi engellendi. Bursa’da Gemlik Yürüyüşü’nü takip eden gazeteciler gözaltına alındı.

- Artı Gerçek yazarı İnci Hekimoğlu ile Dicle Fırat Gazeteciler Derneği Başkanı Dicle Müftüoğlu da gözaltına alınan gazetecilerden oldu.

- Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısını takip etmek isteyen Evrensel, Gazete Duvar, Mezopotamya Ajansı, TELE 1 ve Halk TV gibi basın kuruluşlarının muhabirleri yetkililer tarafından engellenerek içeri alınmadı.

- Ordu Yön Gazetesi internet sayfasında yayınlanan bir haberden dolayı şikayet edilen imtiyaz sahibi Osman Şahin'in ofisini polis bastı. Şahin’e, kendisine haber kaynağını açıklaması için baskı yapıldı.

- Adana Şakirpaşa Havalimanının kapatılmaması için yapılan eylemde çıkan tartışmayı görüntüleyen gazeteci Kerem Demiral ile oğlu Mehmet Demiral saldırıya uğradı. 

- Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Pehlivan, uyuşturucu ticareti yapan bir suç örgütü üyesinin adli kontrolle serbest bırakıldığını yazdığı yazısı nedeniyle tehdit edildi.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) televizyon kanallarına yönelik cezaları Haziran ayında da devam etti.

- Televizyon kanallarında Sedat Peker’in açıklamalarının tartışılması ile ilgili İçişleri Bakanının şikayeti üzerine RTÜK Halk TV ve KRT’ye %3 para cezası kesildi.

- TELE1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ ve Prof. Dr. Emre Kongar’ın "18 Dakika”daki sözleri nedeniyle TELE1’e yüzde 3 para cezası kesti. Aynı toplantıda TGRT ve Radyo Sputnik’e de cezalar kesildi.

- Basın İlan Kurumu’nun Evrensel gazetesine yönelik uyguladığı resmi ilan yasağı 13 Haziran 2022 itibarıyla 1000. gününü doldurdu.

- Basın İlan Kurumu, Sözcü ve Korkusuz gazetelerine Yılmaz Özdil ve Can Ataklı'nın köşe yazılarındaki nedeniyle ilan cezası kesti.  5 yılda Sözcü gazetesine toplam 44 gün ilan kesme cezası uygulandı. Bu ilan kesmeler nedeniyle kesilen ceza tutarı 1 milyon 4 bin 725 TL oldu.

- Ayın son gününde DW Türkçe ve Amerikanın Sesi web sitelerine lisans başvurularını yapmadıkları gerekçesiyle erişim engeli getirildi.

- Etkin Haber Ajansı 42. kez erişime engellendi.

- Gazeteci Barış Terkoğlu ve Odatv Sorumlu Haber Müdürü Can Özçelik’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal hakkında mahkemenin verdiği karara ilişkin haber, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatı Ahmet Özal hakkındaki erişime engellenen haberlerler’ ile ilgili içerikler, Adalet Bakan Yardımcılığı’na atanan hâkim Akın Gürlek ile ilgili haberler,  Sözcü yazarı Çiğdem Toker‘in Halkalı-Ispartakule demiryolu hattı ihalesi hakkında yazdığı “Aynı ihaleyi 2 katına gizlice tekrarladılar” başlıklı yazısı, Engelli Web Derneği’nin sitesindeki ‘Türk Hava Yolları’nın eski Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı hakkındaki haberlerin de aralarında bulunduğu onlarca haber erişime engellendi.

"Erteleme yetmez, yasa geri çekilmeli"

CHP’li Çakırözer, TBMM'de komisyonlardan geçen ve Ekim ayına ertelenen "Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"nin de tamamen geri çekilmesi gerektiğini söyledi.

Çakırözer, "Gazetecilerin çalışma koşulların gün be gün daha çok ağırlaşıyor, gazeteciler daha çok engel ve sansür ile karşı karşıya bırakılıyor. Eğer Meclis’e bir yasa gelecekse bu yasa gazeteciler ve milyonlarca yurttaşı düşüncesini ifade etti diye ya da sosyal medya paylaşımları nedeniyle hapse atacak bir düzenleme olmamalı. Basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkının korunması başta olmak üzere, gazetecilerin çalışma koşullarını iyileştirecek düzenlemeleri Meclis’e getirmeliyiz. Yoksa 'yalan haberi önlüyoruz', 'dezenformasyonla mücadele ediyoruz' diye gazetecilere, milyonlara hapis öngören hangi yasa olursa olsun bu ülkeye fayda sağlamaz! Demokrasiye, basın ve ifade özgürlüğüne fayda sağlamaz!" diye konuştu.

DW / EC, ETO