Azerbaycan ziyareti kapsamında Bakü'de bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Azeri mevkidaşı Elmar Memmedyarov ile düzenlediği ortak basın toplantısında ABD'nin İran'a yönelik yaptırım kararı ve Türkiye'den beklentilerine ilişkin açıklamalarda bulundu. Birleşmiş Milletler'in yaptırımlarına her ülke gibi Türkiye'nin de uyacağını söyleyen Çavuşoğlu, "Ama ABD olsun veya İngiltere olsun veya başka bir ülke olsun, Avrupa Birliği olsun, onların bir ülkeye yönelik yaptırım kararlarına biz uymak zorunda değiliz” diye konuştu.

20 Temmuz'da Ankara'ya gelen bir ABD heyeti, Tahran için alınan yaptırım kararının "müttefiklik" ilişkisi doğrultusunda Türkiye tarafından da benimsenmesi gerektiği mesajını vermişti. Ancak Bakü'deki basın toplantısında, ABD'nin yaptırım kararını doğru bulmadıklarını ifade eden Çavuşoğlu, bu tutumlarını Ankara'ya gelen Amerikan heyetine de illettiklerini söyledi.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Türkiye'nin Azerbaycan, Rusya, İran ve Irak'tan petrol ve doğal gaz aldığını söyleyerek, "İran'dan almayıp da o ihtiyacımı nereden alacağım? Azerbaycan'dan almazsam nereden alacağım? Uzaktan konuşmak kolay. Biz komşu ülkeyiz İran'la. İran'la her konuda anlaştığımızı söyleyemeyiz, farklı görüşlerimiz de oluyor ama biz bu tür yaptırımlara karşıyız ve bu ilkesel tutumdur" diye konuştu.

"Baskılara, yaptırımlara boyun eğmeyiz"

ABD ile Türkiye'nin müttefik olduklarını belirten Çavuşoğlu, iki ülke arasında son zamanlarda gerginliğe neden olan F-35 savaş uçaklarının teslimatı konusuna da değindi. F-35'lerin iki tanesini hâlihazırda teslim aldıklarını ve pilotların eğitim çalışmalarının sürdüğünü söyleyen bakan, Türkiye'nin ABD merkezli Lockheed Martin şirketi tarafından geliştirilen ve "Ortak Saldırı Uçağı" olarak bilinen çok taraflı F-35 projesinin ortaklarından biri olduğunu ve üretimde de yer aldığını hatırlattı. Çavuşoğlu, "Gerek ABD, gerekse herhangi bir ülke şunu anlamalıdır: Dayatmayla, yaptırımlarla Türkiye'den bir netice almak mümkün değildir. Diyalogla, diplomasiyle, dostane yaklaşımla ve saygı duyarak Türkiye'ye yaklaşarak Türkiye'den netice alınır. Biz baskılara, yaptırımlara, tehditlere boyun eğmeyiz. Yeni Türkiye'ye herkes alışacak, alışmaya da başladı” dedi.

F-35 gerginliği

Gelişmiş savaş uçakları F-35'lerin Türkiye'ye teslimatı konusu, bir süredir Washington-Ankara hattında gerginliğe neden oluyor.

Amerikan Kongresi, Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemi satın almak için Rusya ile yaptığı anlaşma ve ABD'li papaz Andrew Brunson'ın tutukluluğu nedeniyle F-35'lerin transferine soğuk bakıyor. Kongre, Türkiye'nin uçakları ABD topraklarından çıkarmasını engelleme doğrultusunda bir yasa çıkarmak için çalışmalarını da sürdürüyor. Bu yasaya ilişkin tasarı, ABD Kongresi'nin iki kanadı olan Senato ve Temsilciler Meclisi’nde iki farklı versiyon hâlinde ele alınıp onaylandı. Senato ve Temsilciler Meclisi'inin ilgili komiteleri Pazartesi günü ise tasarının nihai metni üzerinde anlaştı. F-35'lerin Türkiye'ye teslimatının engellenmesinin öngörüldüğü bu metnin, önümüzdeki günlerde Temsilciler Meclisi'nde, Ağustos ayında ise Senato'da oylanması bekleniyor. Tasarı, Kongre'nin her iki kanadından da geçerse ABD Başkan Donald Trump'ın imzasına sunulacak.

Türkiye ilk iki uçağı teslim aldı

Üretici şirket Lockheed Martin, Türkiye'nin almayı planladığı 100 adet F-35'ten ilk ikisini geçen ay ABD'nin Teksas eyaletinde düzenlenen törenle teslim etmişti. Teslim edilen ilk iki uçak, ABD'deki Türk pilotlara uçuş ve mühendislere bakım eğitimleri verilmesi amacıyla kullanılacak. Türk pilotlarına ABD'de verilecek eğitimin 1-1.5 yıl sürmesi bekleniyor. Uçaklar eğitim boyunca ABD'de kalacak.

Lockheed Martin tarafından üstlenilen ve "Ortak Saldırı Uçağı" olarak bilinen F-35 projesinde ana finansal desteği ABD sağlıyor. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu toplam dokuz ülke yaklaşık 4,5 milyar dolar ile uçakların geliştirilmesi aşamasına dâhil olmuştu.

DW,rtr/SÖ,CÖ

© Deutsche Welle Türkçe