ABD Dışişleri Bakanlığı'nın dünya genelinde Amerikan büyükelçiliği ve konsolosluklarına; öğrenci, au-pair ve değişim programı katılımcılarına yönelik vize randevularını durdurma talimatı vermesi Türkiye'de de öğrenciler ve veliler arasında endişeye neden oldu.

Türkiye'de başta özel okul mezunları olmak üzere birçok gencin eğitim hayatını sürdürme planı yaptığı ABD'deki Trump yönetiminin, başvuru sahiplerinin sosyal medya hesaplarının daha detaylı incelenebilmesi için aldığı bu karar, bir yandan bu ülkedeki öğretim kurumlarından kabul alan öğrencilerin ciddi mağduriyet yaşaması ihtimalini doğururken diğer yandan da ifade özgürlüğü tartışmalarını beraberinde getirdi.

ABD'nin Ankara Büyükelçiliği verilerine göre, 2024 yılında bu ülkede okuyan Türk öğrenci sayısı 9 bin 148'di. Bu sayının, 2024'te bir önceki seneye kıyasla yüzde 5,7 yükseldiği ve bunun son 15 yıldaki en büyük artış olduğu görüldü. Açıklanan sayı sadece öğrencileri kapsıyor ve Work & Travel gibi değişim ya da staj programlarını içermiyor.

Türkiye, ABD'ye en fazla öğrenci gönderen ülkeler bakımından Avrupa'da üçüncü, dünya genelinde ise 20'nci sırada.

Alternatif ülkelerle iş birliğine yönelim

Trump yönetiminin vize randevularıyla ilgili kararını DW Türkçe'ye değerlendiren Türkiye Özel Okullar Derneği Başkanı Zafer Öztürk, "Bu gelişmeden büyük üzüntü ve endişe duyduğumuzu kamuoyuyla paylaşmak isteriz. Bu karar, sadece idari bir düzenleme değil; binlerce başarılı, idealist ve uluslararası vizyona sahip öğrencimizin eğitim hayallerini doğrudan etkileyen bir müdahaledir" açıklamasında bulundu.

Öğrencilerin sosyal medya hesaplarına yönelik incelemelerin sıkılaştırılmasını da eleştiren Öztürk, "Gençlerin geçmiş sosyal medya paylaşımlarının vize kararlarını etkileyebilecek bir unsur hâline gelmesi; ifade özgürlüğü, kişisel mahremiyet ve akademik serbestlik gibi temel haklar açısından ciddi riskler barındırmaktadır" dedi.

Türkiye Özel Okullar Derneği olarak süreci yakından takip ettiklerini belirten Öztürk, "Alternatif ülkelerle eğitim iş birliklerini artırıyoruz" diye ekledi. Öztürk, "Alınan bu karar yalnızca öğrencilerimizi değil, onların ailelerini, eğitim kurumlarını ve dolayısıyla ülkemizin nitelikli insan kaynağına yönelik yatırımını da doğrudan etkilemektedir" diye konuştu.

"Paniğe gerek yok"

DW Türkçe'ye konuşan yurt dışı eğitim danışmanları ise ABD'nin vize randevu sisteminin Türkiye dâhil birçok ülkede zaten yaklaşık 10 gündür kapalı olduğunu ve bu ülkenin 30 Mayıs'ta yeni bir randevu sistemine geçeceğini ifade etti. Eğitim danışmanlarına göre vize randevuları bu tarihten sonra da açılmazsa mağduriyetler yaşanabilir.

ABD'nin Ankara Büyükelçiliği 14 Mayıs'taki duyurusunda, ais.usvisa-info.com olan vize randevu platformunun 30 Mayıs 2025 itibarıyla ustraveldocs.com olarak değiştirileceğini açıklamıştı.

Uluslararası Eğitim Danışmanları (UED) derneğinin başkanı Eren Göker, DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada, "Sabahtan beri öğrenciler, veliler, aracı kurumlar tek tek soruyor. 'Ne olacak, ne yapacağız? Sonu ne olacak' diye. Herkes bir panik hâlinde. Ama panik olmaya gerek yok" dedi. Göker, "Zaten vize randevu sistemi değişikliğinden dolayı vize randevusu alınamıyordu. Muhtemelen 1-2 gün içerisinde olay, uygulama netleşir. Biz de nasıl ilerleyeceğini göreceğiz"

Elinde vize randevusu olan kişilerin endişelenmemesi gerektiğini ifade eden Göker, ABD Dışişleri Bakanlığının talimatı sonrası yaşanan belirsizliğin "öğrencilerin mağdur edilmeyeceği bir formatta çözüleceği" yönündeki tahminini paylaştı.

UED Başkanı Göker, ABD'nin ister turist, ister iş insanı ya da öğrenci olsun, yıllardır her başvuru formunda sosyal medya hesaplarını sorduğunu ve Türkiye'den ABD'ye gitmek isteyen öğrenciler arasında şu ana kadar paylaşımlarından ötürü vize reddi aldığına şahit olmadıklarını aktardı.

"Öğrencileri 'Sosyal medyanıza dikkat edin' diye uyardık"

ASBA Yurtdışı Eğitim ve Danışmanlık kurucusu Aslıhan Özenç ise "randevu sistemi asıl 30 Mayıs'tan sonra da açılmazsa endişelenmek gerektiğini" ifade etti.

DW Türkçe'ye konuşan Özenç, "Hâlihazırda ABD'den kabul almış olan öğrencilerin şu an başka ülkelere yönelebilmesi pek mümkün değil. ABD'ye kilitlenmiş durumdalar ve 30 Mayıs'ta vize randevuları açılmazsa, ciddi bir mağduriyetleri doğacak tabii. Bu durumda Eylül 2025 öğrencileri mağdur olacak. Kayıtlarını dondurmak zorunda kalabilirler. Bu da sene kaybı anlamına gelecek" değerlendirmesinde bulundu.

ABD'nin Türkiye dâhil birçok ülkede 30 Mayıs'ta geçeceğini duyurduğu yeni randevu sisteminin muhtemelen "adayların başvuru sırasında sosyal medya hesaplarının daha detaylı incelenmesine imkân tanıyan bir sistem olacağı" öngörüsünde de bulundu.

Ayrıca zaman faktörüne dikkat çeken Özenç, "Sistemin yavaşlayacağı görüşündeyim. Çünkü detaylı araştırma yapacaklar. Biz öğrencilerimize 'Sosyal medyanıza dikkat edin' diye uyarımızı yaptık. Zaten bu uyarımızı daha önce de yapıyorduk. Bizim buradaki endişemiz, zamanın uzaması konusunda olacak. Zaten Amerikan vizesi randevusu almak geçmişe göre çok uzun zaman alıyor" dedi.

"Yığılma" uyarısı

Özenç, velilere ve öğrencilere sabırlı olmalarını ama bir yandan da hazırlıklarını tamamlamalarını tavsiye etti:

"Velilere benim tavsiyem: Kabulünüz elinizdeyse, formlarınızı doldurun, her şeyiniz hazır olsun. Çünkü bir yığılma olacak. Randevular açılır açılmaz da mümkün olan ilk randevuyu alın. Bu tarih, okulun başlangıcından sonraysa da o zaman da orada acil randevu talebi linki var. Oradan da talebinizi bildirin. Konsolosluk bugüne kadar hep bunlara öncelik tanıdı."

 

DW Türkçe'ye nasıl engelsiz erişebilirim?