"Diyelim ki sınavı kazanamadım. Ben bunu veliye nasıl anlatacağım? 'Bu, başöğretmen', 'Bu, düz öğretmen’. Böyle bir saçmalık olabilir mi?"

İstanbul’da 24 senedir öğretmenlik yapan Şermin hanım, isyanında yalnız değil. Güvenlik nedeniyle ismini değiştirdiğimiz Şermin öğretmen, bugün iş bırakan öğretmenlerden biriydi.

Eğitimciler tarafından eleştirilen "Öğretmenlik Meslek Kanunu"ndan geri adım atılmaması üzerine öğretmenler bugün Türkiye'nin dört bir yanında iş bıraktı. İstanbul Çemberlitaş’taki İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde bir araya gelen öğretmenler polis engeliyle karşılaştı. Bazı öğretmenler müdahale sırasında gözaltına alındı. İş bırakan eğitimciler, müdürlük binası önünde oturma eylemi yaptı.

Eğitim-İş, Eğitim-Sen, Teç-Sen, Hürriyetçi Eğitim-Sen, Eğitim Gücü-Sen, Anadolu Eğitim Sendikası, Özgür Eğitim-Sen, Eğitim Hak-Sen, Eksen Eğitim-Sen, İdeal Eğitim-Sen, Eğitim Söz-Sen, Eğitimde Birlik-Sen, Eşit Haklar Sendikası, TÖB-Sen olmak üzere 14 eğitim sendikasının ortaklaştığı iş bırakma eylemi kapsamında, meslek kanununun sadece öğretmenleri değil, veli ve öğrencileri de etkileyeceğine dikkat çekilerek geri çekilmesi talep edildi. Eğitim sendikaları yayınladıkları ortak açıklamada, "Teslim edilmesi gereken haklarımızı yeni ve keyfi şartlara bağlayan, ezbere dayalı bir sınav sonucunda zaten ücretli, sözleşmeli, kadrolu olarak ayrıştırılmış olan bizi yeni sıfatlarla bir kez daha ayrıştıracak olan, okullarda çalışma barışını bozacak ve öğretmenin mesai saat dışındaki vaktini de gasp etmeye niyetli bu kanun, sadece eğitim çalışanları açısından değil, tüm eğitim sistemi açısından büyük bir tehdittir" ifadelerine yer verdi.

12 maddeden oluşan "Öğretmenlik Meslek Kanunu", 14 Şubat’ta Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Öğretmenleri kategorize ettiği için tepki çeken kanunda, "Öğretmenlik mesleği; aday öğretmenlik döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır" ifadeleri yer alıyor. DW Türkçe'ye konuşan Eğitim-Sen Başkanı Nejla Kurul, "Kariyer basamak sisteminin gelmiş olması öğretmenleri ayrıştıracak. Öğretmenler arasında sınav yoluyla maaş artışı yaratacağı için eşitsizlik yaratacak ve 'başöğretmen', 'uzman öğretmen', 'düz öğretmen' biçiminde hiyerarşi doğacak" diyor. Kanuna göre, uzman öğretmen unvanı için yazılı sınava başvuru yapılması gerekiyor.

"Öğretmenlerin görüşü alınmadan hazırlandı"

Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay da meslek kanununun öğretmenlerin çalışma barışını bozacağını, öğretmenler odasında ciddi ayrılıklar yaratacağını ve eğitim ortamında kaos oluşturacağını düşünüyor. Veli ve öğrencileri de etkileyeceğini belirterek, "Uzman öğretmene mi gidiyorsun, başöğretmene mi gidiyorsun, sözleşmeli öğretmene mi gidiyorsun, ücretli öğretmene mi gidiyorsun' gibi kafalarda karışıklık yaratacak" diye konuşuyor.

Kanunun eleştirildiği noktalardan bir diğeri de eğitimcilere danışılmadan hazırlanmış olması. Nejla Kurul, "Sendikalarına sorulmadan, öğretmenler odasında yeterince tartışılmadan, muhalefet partilerinin görüşleri alınmadan, Meclis’te yeterli tartışma yürütülmeden çok hızlı bir biçimde çıkarıldı" diyor. Kadem Özbay'a göre, "Öğretmenlik Meslek Kanunu" hem usul hem de esas açısından sorunlu.

"Öğretmenlerin görüşü alınmadan hazırlanan bu kanun usul açısından sıkıntılıdır çünkü Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırıdır. Aynı işi yapacak olan kişilere farklı unvanlarla farklı ücretler ödemek akıl ve mantıkla izah edilebilecek bir şey değil."

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, 2022-2023 Eğitim ve Öğretim Yılı Değerlendirme Toplantısı’nda, kariyer basamak sınavını kastederek, "İsteyen öğretmenimiz eğer başvurur, bu süreçleri tamamlarsa uzman öğretmen ya da başöğretmen olabilir" dedi. Özer, iş bırakma eylemi içinse, "Zorunlu olmayan bir şeyin eylemi olmaz" sözlerini sarf etti ve eyleme katılan öğretmenlerin ders ücretlerinin kesileceğini duyurdu.

Veliler de destek verdi: "Çocuklarımızı okula göndermiyoruz"

Bugün yapılan eylem sadece kanuna karşı değil, aynı zamanda eğitimde kronikleşen sorunlara çözüm üretilmesi için de gerçekleşti. Öğretmenler, 19 Kasım’da yapılacak olan kariyer sınavının iptalini, maaşlarda iyileştirmeyi, tüm eğitim çalışanlarına giyim, ulaşım, barınma, beslenme, yakıt, kira yardımı yapılmasını, mülakat uygulamasına son verilmesini ve öğrencilere barınma, beslenme ve ulaşım konusunda destek sağlanmasını talep ediyor.

Öğretmenlere velilerden de destek geldi. Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) yaptığı açıklamada, "Sınıfların aday öğretmen/uzman öğretmen/başöğretmen sınıfları diye ayrıştırılmasının öğretmenlerimizde, çocuklarımızda, biz velilerde yaratacağı kırılmayı düşünmüyor musunuz? Aslolan öğretmenlik mesleğinin güçlendirilmesi, eşit işe eşit ücretin, eşit hakların tüm öğretmenlerin kadrolu ve güvenceli istihdamının sağlanmasıdır. 2 Kasım’da çocuklarımızı okullara göndermiyoruz" dedi.  Ayrıca sosyal medyada da #ÖğretmeninYanındayım etiketiyle paylaşımlar yapıldı.

Şermin öğretmen de hem velilerle hem de meslektaşlarıyla karşı karşıya kalmaktan çekindiklerini dile getiriyor. Meslek kanununun dayatmayla değil, ihtiyaca göre hazırlanması gerektiğini savunuyor.

"Bu kanun öğretmenler odasını bölecek, iş barışını bozacak. 70 puan alamayana kötü öğretmen mi diyeceğiz? 'Kariyer sınavına başvuru fazla' deniyor ama sebebi ekonomik. Ekonomik şartlarımız ortada. İnsanların o maaş artışına ihtiyacı var."

Yeni kanun kapsamında ilk kariyer sınavı 19 Kasım’da yapılacak. Eğitim-Sen Başkanı Nejla Kurul aylardır sosyal medyada kanunun doğuracağı sıkıntıları anlattıklarını ancak seslerini bakanlığa duyuramadıklarını söylüyor. Kurul da yeni bir yasa hazırlanması ve bu yasanın katılımcı anlayışla çıkarılması gerektiğini savunuyor.